31.05.2011

Wykład 11

07.06.2011 - Zerówka, od 50%, może do nich przestąpić każdy, ale potem musi mieć w I terminie zaliczenie - wyniki i wpisy uzgodnimy w następny wtorek

1. Źródła informacji:

• Niektóre źródła informacji obarczone są klauzulą tajności - wiele informacji nie wypłynie

Metody oceny wiarygodności kontrahentów:

• Metody ilościowe:

• TAK - dostępność danych ilościowych

• NIE - brak danych ilościowych

• Metody mieszane:

• TAK - dostępność danych ilościowych i jakościowych

• NIE - brak danych ilościowych i jakościowych; ewentualnie możliwość zastosowania albo ilościowych albo jakościowych

• Metody jakościowe:

• TAK - dostępność danych jakościowych

• NIE - brak danych jakościowych

• Metoda punktowa (metoda ilościowa)

Wskaźniki podlegające ocenie	Wartości graniczne wskaźników oraz przyporządkowane im wielkości punktów
		5	4	3	2	1
Wybrany wskaźnik

• Wskaźniki zazwyczaj polecane w tego typu ocenach:

• Wskaźnik bieżący płynności

• Wskaźnik szybki płynności

• Wskaźnik wypłacalności

• Wskaźnik rotacji należności w dniach, rotacji zapasów w dniach, rotacji zobowiązań w dniach

• Wartość kapitału obrotowego netto

• Wskaźnik poziomu zadłużenia

• Wskaźnik zdolności obsługi długu

• Wskaźnik rentowności sprzedaży

• Przykładowe klasy oceny ryzyka kontrahentów:

Klasy ryzyka	Ilość punktów
Klasa małego ryzyka	10-15
Klasa umiarkowanego ryzyka	16-25
Klasa umiarkowanego ryzyka podlegającego kontroli	26-35
Klasa dużego ryzyka	36-40
Klasa bardzo dużego ryzyka	41-50

4. Metoda 5 C (metoda mieszana)

• Nazwa metody wywodzi się od pięciu kryteriów oceny wiarygodności kontrahenta, (które w jęz. ang. rozpoczynają się od lit. C

• character - charakter klienta, ocena jakościowa

• capacity - zdolność/pojemność finansowa klienta;

• collateral - jakość aktywów klienta stanowiących zabezpieczenie zobowiązań,

• capital - pokrycie kapitałowe klienta (przede wszystkim jakość kapitałów własnych),

• conditions - warunki ogólne (koniunkturalne, branżowe itp.)

• Analiza SWOT (ocena jakościowa):

Potencjalne mocne strony	Potencjalne słabe strony
Posiada znaczącą pozycję na rynku? Posiada wystarczające zasoby? Posiada dużą zdolność konkurencji? Posiada dobrą opinię u klientów? Wykorzystuje swoje doświadczenia? Posiada własną technologię? Wprowadza innowacje? Posiada doświadczoną kadrę kierowniczą?	Słaba pozycja konkurencyjna? Bark środków? Brak rentowności? Brak kluczowych umiejętności zarządczych? Spowolnienie technologiczne? Za mały potencjał wytwórczy? Brak przewagi konkurencyjnej? Słaby poziom marketingu?
Potencjalne szanse	Potencjalne zagrożenia
Pojawienie się nowych klientów? Wejście na nowe rynki? Możliwość poszerzenia asortymentu? Możliwość dywersyfikacji wyrobów? Możliwość przejścia do lepszej grupy strategicznej? Szybszy wzrost rynku?	Możliwość pojawienia się nowych konkurentów? Wzrost sprzedaży substytutów? Wolniejszy wzrost rynku? Zmiana potrzeb i gustów klientów? Podatność firmy na recesje i wahania koniunktury?

6. Czy badać wiarygodność kontrahentów?

• NIE:

• Dobra kondycja przedsiębiorstwa na rynku

• Pełna i wiarygodna informacja rynkowa na temat przedsiębiorstw

• Mała konkurencja, brak nasycenia rynku towarami i usługami

• Stabilne rynki finansowe, małe ryzyko

• TAK:

• Duża liczba przedsiębiorstw o wątpliwej wiarygodności na rynku

• Brak informacji rynkowej na temat przedsiębiorstw

• Duża konkurencja wymuszająca zwiększenie sprzedaży kredytowej

• Zwiększone ryzyko działania w warunkach niestabilnych rynków finansowych

• Procedura badania wiarygodności kontrahenta:




8. Ocena wiarygodności kontrahenta:




• Należy spojrzeć pod takim kontem jakbyśmy udzielali kredytu, procedura trwa do momentu spłacenia zobowiązania

• Decyzja o udzieleniu odroczonego terminu zapłaty:




10. Warunki płatności:

• Zaliczka, - kiedy wartość jest bardzo duża.

• Płatność kasowa, - kiedy przychodzi do nas nowy klient, albo, gdy jesteśmy sprzedawcą detalicznym.

• Krótki termin płatności

• Standardowy termin płatności

• Długi termin płatności - stosowany, kiedy znamy klienta, kiedy wiemy, że nam zapłaci.

• Karne odsetki - można je zastosować, gdy kontrahent nie płaci, gdy nie płaci ponad 30 dni, to odsetki są czymś naturalnym, ale możemy doliczać jeszcze dodatkowe

• Opusty cenowe:

• Opust hurtowy

• Skonto kasowe - opust, jeśli ktoś szybciej zapłaci, niższa cena ale skrócenie źródła finansowania, jeśli stopa procentowa kredytu kupieckiego jest niższa niż przed…

• Opusty sezonowe - Np. w sprzedaży truskawek

• Opust funkcjonalny - dotyczy podmiotów, które są pośrednikami, im więcej rozprowadzą, tym większy mają opust

• Limity kredytu:

• Kredyt rewolwingowy

• Kredyt w rachunku otwartym

• Kredyt ratalny

• Kredyt dokumentowy - Np. akredytywa dokumentowa

• Faktoring:

• Forma krótkoterminowego finansowania działalności gospodarczej przedsiębiorstwa stanowiąca rozwiązanie alternatywne dla kredytu.

• Jest usługą polegającą na nabywaniu - przez specjalistyczne instytucje faktoringowe (spółki faktoringowe, banki) - za odpowiednią cenę, wierzytelności z transakcji handlowych oraz świadczeniu dodatkowych usług z tym związanych.

• Wspomniane usługi dodatkowe to:

• upominanie dłużników, monitorowanie stanu spłaty wierzytelności, okresowe badanie sytuacji

• Ekonomiczno - finansowej dłużników, udzielanie kredytów i pożyczek związanych z umową faktoringu,

• prowadzenie rozliczeń transakcji między faktorantem i dłużnikami, prowadzenie ksiąg handlowych i rozrachunkowych faktoranta, opracowanie planów rozwoju firmy, windykacja należności,

• Cel stosowania faktoringu:

• Wcześniejszy spływ należności z transakcji handlowej, a tym samym zasilenie przedsiębiorstwa w środki finansowej

• Utrzymanie wysokiej płynności finansowej podmiotu

• Usługi dodatkowe mają za zadanie wspomóc podmiot w bieżącej działalności

• Rodzaje faktoringu:

• Właściwy (pełny)

• Otwarty

• Półotwarty

• Tajny

• Meta Faktoring

• Powierniczy

• Eksportowy i międzynarodowy

• Zmodyfikowany

• Niewłaściwy (niepełny)

• Mieszany

• Jak działa ten instrument? - podmioty uczestniczące w transakcji




• Korzyści z zastosowania faktoringu - płynność:




• Zmniejszenie stanu należności z tytułu dostaw i usług - spowodowane wykupem przez faktora - powoduje wzrost środków pieniężnych w bilansie firmy, powiększając tym samym wartość rozpatrywanego wskaźnika.

• Oznacza to, że w firmie jest więcej wolnych środków pieniężnych, poprawiających stan jej wypłacalności krótkoterminowej.

• Kiedy przedsiębiorstwo powinno korzystać z faktoringu?

• ma zawarte stałe umowy handlowe z kontrahentami (odbiorcami),

• nie dysponuje zabezpieczeniem wystarczającym do uzyskania kredytu w banku,

• ma nierównomiernie rozłożone w czasie zapotrzebowanie na środki pieniężne,

• ponosi wysokie koszty kredytów kupieckich,

• pragnie mieć szybki dostęp do środków pieniężnych,

• Korzyści płynące z zastosowania faktoringu:

• szybkie uzyskanie środków pieniężnych za sprzedane towary i usługi, tj. praktycznie natychmiast po złożeniu faktury u faktora i możliwość zaangażowania pieniędzy bieżącą działalność bądź tez wsparcie nowych przedsięwzięć

• dzięki wcześniejszemu uzyskaniu środków istnieje możliwość natychmiastowego włączenia ich do obrotu gospodarczego - uzyskuje się wzrost obrotów oraz zysku

• dzięki faktoringowi łatwiej jest przewidzieć przepływy pieniężne

• poprawiają się w firmie wskaźniki finansowe (faktoring podnosi wartość aktywów)

• dodatkowe usługi faktora usprawniają w przedsiębiorstwie obrót towarowo-pieniężny

• Słabe strony umowy faktoringowej:

• faktoring osłabia więzi między producentami a odbiorcami towarów, co negatywnie wpływa na jakość produktów

• problem z przepływem informacji między stronami umowy faktoringowej

• z punktu widzenia faktoranta jest to usługa droga, występują, bowiem koszty:

• wysokie odsetki dyskontowe (stopa dyskonta przekracza z reguły stopę procentową kredytu bankowego usług świadczonych przez faktora)

• tzw. prowizja del credere - opłata za przejęcie przez faktora ryzyka (1-4% kwoty wierzytelności)

• Sekurytyzacja należności:

• polega na emisji papierów dłużnych zabezpieczonych aktywami,

• dokładniej jest to proces emisji papierów wartościowych, które zabezpieczone są przez grupę wyselekcjonowanych aktywów - najczęściej należności wynikających z udzielonych kredytów i innych aktywów finansowych

• sekurytyzacja ma zapewnić dopływ kapitału przedsiębiorstwom o wyjątkowo dużych aktywach finansowych (wierzytelnościach)

• Korzyści z sekurytyzacji:

• przedsiębiorstwo sprzedające wierzytelności pozyskuje kapitał do bieżącej działalności,

• poprawia wskaźniki finansowe - rentowność kapitałów własnych i elastyczności oraz stopień płynności sekurytyzowanych aktywów,

• obniża koszt kapitału,

• rozszerza źródła finansowania,

• tańsza niż inne źródła finansowania, w przypadku przedsiębiorstw o wysokiej ocenie ratingowej, które nie ponoszą wysokich kosztów zabezpieczenia transakcji sekurytyzacyjnej

• Niedoskonałości sekurytyzacji:

• długi okres przygotowywania transakcji (od 3 miesięcy do roku)

• angażowanie wysokiej klasy profesjonalistów, których brakuje na rynku

• także brak regulacji prawnych odnośnie tej transakcji zarówno na rynkach europejskich jak i w Polsce

• Sposoby zabezpieczania wierzytelności przedsiębiorstwa:

• Zabezpieczenia osobiste

• weksel własny, poręczenie cywilne, gwarancje bankowa, przystąpienie do długu, przejęcie długu, nieodwołalne pełnomocnictwo, klauzula potrącenia, inne

• Zabezpieczenia rzeczowe

• zastaw, przewłaszczenie na zabezpieczenie, sprzedaż z zastrzeżeniem prawa odkupu, przelew wierzytelności na zabezpieczenie, blokada środków pieniężnych na rachunku bankowym, kaucja, hipoteka

• Ubezpieczenia kredytów kupieckich

• Pierwszeństwo w sądowym postępowaniu egzekucyjnym:

• koszty egzekucyjne

• należności alimentacyjne

• należności za pracę i renty odszkodowawcze

• podatki i inne należności do których stosuje się o przepisy o zobowiązaniach podatkowych

• opłaty za wieczyste użytkowanie terenów i opłaty za użytkowanie budynków stanowiących własność Skarbu Państwa lub gminy

• należności z tyt. kredytów bankowych

• należności zabezpieczone hipoteką lub zastawem, albo korzystające z ustawowego pierwszeństwa oraz prawa ciążące na nieruchomościach przed dokonaniem w księdze wieczystej wpisu o wszczęcie egzekucji

• Instytucje zajmujące się windykacją należności:

• kancelarie prawnicze

• wywiadownie gospodarcze

• agencje obrotu wierzytelnościami

• firmy skupiające wierzytelności

• agencje detektywistyczne

• Sposoby windykowania należności:

• Powierniczy przelew wierzytelności

• Proces sądowy

• Postępowanie nakazowe

• Sposoby egzekucji roszczeń przez komornika:

• Egzekucja z rachunków bankowych

• Egzekucja z wynagrodzenia o pracę

• Egzekucja z ruchomości

• Egzekucja z nieruchomości

• Egzekucja z wierzytelności i innych praw majątkowych

• Wskaźnik rotacji należności w dniach (pomiar efektywności windykacji):

• wskaźnik informuje, jaki czas mija od momentu wydania produktów do momentu otrzymania zapłaty

• wyrażany w dniach - optymalny wynosi około 2 miesiące




21. Wskaźnik rotacji należności w razach (pomiar efektywności windykacji):

• określa, ile razy w ciągu roku obrotowego firma odtwarza stan należności

• optymalny : 7 - 10




22. Cykl inkasa należności przeterminowanych (pomiar efektywności windykacji):

• wskaźnik DSO - daily sales outstanding

• liczba dni, za którą nie zainkasowano należności




23. Wskaźnik windykacji (pomiar efektywności windykacji):

• miara oceny kształtowania się poziomu należności

• stosunek wartości wpływów środków pieniężnych do kasy i na konto firmy oraz wartości rozliczeń bezgotówkowych w danym okresie do wartości sprzedaży w tym okresie




24. Analiza wskaźnika windykacji (pomiar efektywności windykacji):

• Określenie efektywności polityki windykacyjnej w badanym okresie

• Ocena zakresu kredytowania odbiorców

• WSK windykacji > 100%

• Zmniejszenie skali kredytowania odbiorców i ściąganie należności z poprzednich okresów,

• WSK windykacji < 100%

• Oznacza zwiększenie akcji kredytowej przedsiębiorstwa (w wysokości równej różnicy pomiędzy wartością sprzedaży a wartością wpływów).

• Podejmowanie decyzji w dziedzinie zarządzania należnościami jest najtrudniejsze.

• Najtrudniejszy sposób zarządzania, najgorzej wychodzący podmiotom, najniebezpieczniejszy.

• Zarządzanie środkami finansowymi:

• Podmiot powinien posiadać środki ze względu na:

• Motyw transakcyjny - każdy podmiot gospodarczy powinien posiadać pewien zasób gotówki, aby mógł zawrzeć korzystne transakcje Np. na rynku zjawiają się produkty o cenie niższej, wówczas posiadając środki finansowe i wiedząc, że koszty utrzymywania surowców i materiałów są niższe niż w normalnej cenie, absolutnie klasyfikuje podmiot gospodarczy do tego, żeby mógł zakupić te wartości. Jest ściśle zależny od aktywności podmiotu gospodarczego, a także jest zależny od koniunktury.

• Motyw ostrożnościowy - utrzymywanie gotówki wynika z tego, że firma powinna posiadać pewne rezerwy na wypadek zajścia jakiegoś nieoczekiwanego zdarzenia, które wiązać się może z koniecznością szybkiego dokonania wydatku pieniężnego. Im mniej przewidywalne są przepływy pieniężne firmy, tym wyższe powinny być tego typu zasoby.

• Motyw spekulacyjny - utrzymywanie gotówki wiąże się z chęcią skorzystania przez firmę ze zdarzających się, co jakiś czas okazji.

• Warunki dla modeli, - dlaczego się ich nie stosuje:

• Stałe wpływy i wypływy

• Stałe koszty transakcyjne

• Można by przyjąć pewne założenia, - ale to nie będzie poprawne

• Stosuje się natomiast preliminarz gotówkowy:

• Wymusza on bieżącą kontrolę zgodności faktycznie uzyskanych wpływów i dokonanych wydatków z wielkościami założonymi w preliminarzu.

• Pozwala na eliminowanie przyczyn odchyleń od przyjętego planu, co pozwala na obniżenie kosztów kapitału a także szybkie zagospodarowanie wolnej gotówki zapobiega powstaniu kosztów utraconych korzyści.

• Stosowanie preliminarza ogranicza ryzyko utraty płynności finansowej oraz równowagi finansowej.

• Składa się z 3 części:

• I część - określenie wpływów i wydatków firmy na dany okres (miesięczny, dzienny, tygodniowy)

• II część - ustalenie salda wpływów i wydatków

• III cześć - zagospodarowanie środków, bądź też pozyskanie nowych środków na potrzeby funkcjonowania firmy.

• Minimalny poziom gotówki najczęściej stanowi pewien procent zobowiązań bieżących (powinno być 10%-20%)

Rok akademicki 2010/2011

Semestr IV, dr M. Gorczyńska

Przedmiot: Finanse przedsiębiorstwa (wykłady)

1

---