METODYKA PRACY RESOCJALIZACYJNEJ

Przedmiotem pracy resocjalizacyjnej są osoby niedostosowane społecznie. W metodyce pomaga:

1. Wiedza (umiejętność wykorzystania i przetworzenia na praktykę).

2. Nasza osobowość.

3. Umiejętność współpracy z innymi osobami, instytucjami.

Całe nasze oddziaływanie ma charakter PROBABLISTYCZNY a nie deterministyczny.

I METODY DIAGNOSTYCZNE

Terminologia: znaczenia nadawane pojęciom „diagnoza resocjalizacyjna" i „ekspertyza"

Słownikowe znaczenia terminów „diagnoza" i „ekspertyza" Tokarski, Jan (red.) (1979). Słownik wyrazów obcych PWN. Warszawa: PWN

Ziemski, Stefan (1971), Problemy dobrej diagnozy. Warszawa: Wiedza Powszechna

Diagnoza - rozpoznanie choroby na podstawie jej objawów (Tokarski, 1979, s. 150)

po grecku słowo [fonetycznie brzmiące-] dragnosis oznaczało: rozpoznanie (Tokarski, 1979,

s. 150 rozróżnianie, osądzanie (Ziemski, 1971, s. 15)

Ekspertyza - zbadanie i rozwiązanie przy pomocy biegłych Jakiegoś zagadnienia wymagającego specjalnych wiadomości (Tokarski ,1979 s.178). po francusku expertise , z łaciny expertus : doświadczony po angielsku „expertise" oznacza specjalne umiejętności lub wiadomości w jakimś zakresie a więc kwalifikacje eksperta expert witness " ekspert (zeznający w sądzie) expert testimony - zeznanie eksperta expert evaluation - badanie prowadzone przez eksperta expert opinion/ report - opinia/sprawozdanie eksperta Potocznie; Ekspert- specjalista, rzeczoznawca, biegły, wybitny fachowiec Dwa typowe rozumienia pojęcia „diagnozy w pedagogice i psychologii

1. Rozpoznanie zaburzenia psychicznego bądź przyczyn złego stanu osoby

2. Gruntowne poznanie kogoś lub czegoś (konkretnego Jednostkowego „obiektu")

Chodzi o takie „obiekty", jak: osoba mata grupa: (para małżeńska lub inna) rodzina zespół (pracowników, drużyna sportowa, klasa szkolna ifd.) W tym ujęciu chodzi nie tylko o zaburzenia czy słabe strony, ale wszelkie ważne właściwości, również pozytywne (np. zdolności, umiejętności itd,)

W odniesieniu do diagnozy i ekspertyzy można mówić o nich jako

1. procesie dochodzenia do rezultatu (a więc o samym procesie badania: przeprowadzaniu badania, analizie jego wyników, itd.)

2. samym rezultacie, np ujętym w postać dokumentu (opinii)

Role (funkcje) pedagoga w resocjalizacji „diagnosta, terapeuta, doradca, członek zespołu interwencyjnego, konsultant dla różnych grup, ekspert, popularyzator wiedzy"

b) Kontekstowa definicja diagnozy w pedagogice i psychologii:

(„,) zadaniem psychologa klinicznego jest poznanie i rozumienie ludzi, ich zachowań, zaburzeń w zachowaniu, związków z otoczeniem, zwłaszcza z innymi ludźmi(...) powiązań ludzi z ich najbliższym „polem życiowym", z warunkami materialnymi, ze strukturą rodziny, z usytuowaniem jednostki w środowisku szkoły, pracy, grupy rówieśniczej i towarzyskiej. Mówiąc ogólnie, chodzi o poznanie sposobu uczestnictwa ludzi w kulturze (...). (Kowalik i Sęk 1991, s. 26).

Kontekstowa definicja ekspertyzy

„Celem diagnozy może być selekcja lub ekspertyza - są to wówczas najczęściej opinie

diagnostyczne dla takich instytucji, jak ZUS, sąd, instytucje wychowawcze, lub też opinie dla

celów zawodowych, niezbędne łam, gdzie wymagany jest szczególny stan zdrowia i

odporności psychicznej" (Kowalik i Sęk 1991, s. 26),

Trzy modele diagnozy klinicznej; różnicowa, funkcjonalna i interakcyjna

(w ujęciu Jerzego Brzezińskiego i Stanisława Kowalika [w: Sęk, 1991])

Diagnoza NOZOLOGICZNA = diagnoza RÓŻNICOWA = rozpoznanie choroby (zaburzenia)

[NOZOS (gr.) - choroba], inaczej mówiąc ODRÓŻNIENIE danej choroby od innej choroby

Diagnoza FUNKCJONALNA = diagnoza FUNKCJONOWANIA człowieka w jakiejś sferze

dla określenia jego słabych lub mocnych stron (niezdatności lub zdatności do czegoś)

Diagnoza INTERAKCYJNA = negocjowanie/uzgadnianie między klientem diagnosty a

diagnostą sposobu określenia problemu, jaki ma klient, w toku INTERAKCJI (wzajemnego

oddziaływania) między klientem a diagnostą

a) Pojęcia związane z diagnoza nozologiczną

SYMPTOM [symptoma (gr.) zbieg okoliczności] pojedynczy objaw choroby; osobny przejaw, oznaka choroby Podział objawów:

1. podmiotowe (subiektywne): odczuwane przez chorego

2. przedmiotowe (obiektywne) - stwierdza Je pedagog

SYNDROM [syndrome (gr.) połączenie] zespół objawów JEDNOSTKA NOZOLOGICZNA [NOZOS (gr.) = choroba] konkretny rodz. choroby, jednostka chorobowa, Wyodrębnienie jedn-tki chorobowej Jest wyrazem nagromadzenia wiedzy o;

• współwystępowaniu objawów (syndromy)

• o możliwości pomylenia się w rozpoznaniu wskutek tego, że objaw może wchodzić w skład różnych syndromów (stąd konieczność RÓŻNICOWANIA)

• o możliwościach leczenia (TERAPIA)

-o typowych przebiegach, zmianach obrazu zaburzenia (tzw. ROKOWANIE, PROGNOZA) Charakterystyczne cechy podejścia Homologicznego:

1. Terapeuta pomaga psychiatrze lub neurologowi

2. Terapeuta traktuje zaburzenia jako zmiany o podłożu biologicznym

3. Terapeuta „szufladkuje" pacjenta (bardziej dostrzega chorobę niż pacjenta)

a) REIFIKACJA OBIEKTU DIAGNOZY" - przedmiotowe zamiast podmiotowego
traktowania pacjenta [RES, dopełniacz : REI (łac.) = rzecz]

b) EKSTREMALNOŚĆ MYŚLENIA O PACJENCIE"

gdy wiadomo „co mu jest", pacjent jest uważany za chorego; gdy nie wiadomo - za zdrowego b) Diagnoza funkcjonalna

Szukanie odpowiedzi na pytanie, jak człowiek funkcjonuje w określonej sytuacji (w jakiejś roli, w jakimś rodzaju zadań) i z czego to wynika (jakie znaczenie mają czynniki psychologiczne).

Przykłady: czy konkretny sześciolatek może już pójść do szkoły; czy dziecko, które nie zdało do drugiej klasy, powinno być skierowane do szkoły specjalnej; czy dany człowiek może kierować autobusem; dostać pozwolenie na posiadanie broni?

a) diagnoza negatywna" rozpoznanie trudności, niesprawności, niezdatności,

b) diagnoza pozytywna: stwierdzenie dobrych stron, zdolności, „zdatności", możliwości
kompensacji braków,

Etapy diagnozy funkcjonalnej:

1. Analiza dotychczasowych cech zachowania jednostki oraz zachowania w sytuacji badania (opis funkcjonowania, zwłaszcza pod względem występujących w nim niesprawności, niedomagań; trudności)

2. Poszukiwanie przyczyn niesprawności, zwłaszcza tych, które leżą w sferze procesów psychicznych

3. Odkrycie właściwości pozytywnych, które można wykorzystać w procesie zmian Obszar zastosowań diagnozy funkcjonalnej

-działy medycyny somatycznej( np. kardiologia, onkologia itd,)

• szkolnictwo

• zakłady pracy

• sport

• wojsko

-więziennictwo, lid.

c). Diagnoza interakcyjna Proces „uzgadniania definicji problemu pacjenta i sposobów jego rozwiązania między psychologiem i osobą badaną lub jej najbliższym otoczeniem społecznym" (s.235) [Diagnoza dokonywana! „przy współudziale pacjenta, ale z uwzględnieniem realnych warunków sytuacji oraz interesów instytucji" (s.236) Etapy diagnozy interakcyjnej:

1. Określenie własnego problemu przez pacjenta

Pacjent często pozostaje pod wpływem opinii otoczenia społecznego na temat tego, co mu dolega. Tę opinię (bądź proces dochodzenia do niej) autorzy nazywają PROTODIAGNOZĄ, Można także użyć tu pojęć: .ETYKIETOWANIEM

„STYGMATYZACJA" „NAZNACZENIE" („upośledzony umysłowo" „leń „agresywny", „alkoholik" itd.)

2. Badanie diagnostyczne

Często główny problem pacjenta diagnosta zaczyna spostrzegać inaczej, niż określił go sam pacjent

3. Negocjowanie diagnozy

1. Uzgodnienie diagnozy może zapoczątkować u pacjenta bardziej aktywny stosunek do problemu (lepsze rozumienie go„ nastawienie na zmianę)

2. Proces uzgadniania diagnozy podkreśla bardziej partnerskie podejście pedagoga do pacjenta i jego rodziny (rola konsultanta, doradcy), podmiotowe traktowanie jest realizacją ideałów etycznych

3. Udział pacjenta i jego rodziny w procesie diagnozy zwiększa szansę na ich współdziałanie w procesie zmian

KOGO i czego dotyczy ekspertyza sadowa:

A. Ekspertyzy w sprawach karnych

1) osoba dorosła, której zarzuca się przestępstwo;

1. jej poczytalność

2. jej osobowość

^c) J^eJ wyjaśnienia

2) nieletni (zarzut przestępstwa lub demoralizacji) [oceniany jest stopień rozwoju
psychicznego, cechy zachowania i charakteru, stopień demoralizacji i jej przyczyny,
właściwości środowiska i wychowania", ustalane są „wskazania resocjalizacyjnej

3) świadkowie przestępstwa (lub świadkowie jako osoby poszkodowane)
a) świadkowie małoletni (przed ukończeniem 18 lat)

b) inni świadkowie, których zdolność spostrzegania i pamiętania nasuwa wątpliwości

(osoby upośledzone umysłowo, z zaburzeniami funkcji sensorycznych, w podeszłym wieku

itd.)

4) ślady pozostawione przez sprawcę przestępstwa.

B. Ekspertyzy w sprawach cywilnych

1) małoletni, ich rodzice i opiekunowie

1. wpływ ewentualnego rozwodu na dalszy rozwój dziecka

2. związki uczuciowe dziecka z rodzicami/opiekunami

3. kompetencje wychowawcze rodziców/opiekunów

2. świadkowie (jak w punkcie A 3)

3. różne osoby jako podmioty czynności prawnych

1. podsądni w procesach o ubezwłasnowolnienie,

2. osoby wymagające zgody sądu na małżeństwo,

3. osoby starające się o unieważnienie małżeństwa,

4. osoby starające się o unieważnienie innych świadczeń woli,

5. osoby ubiegające się o zgodę na przysposobienie dziecka

f) osoby ubiegające się o zgodę na zmianę płci.

Rodzaj diagnozy /model diagnozy	Cele diagnozy	Odbiorca diagnozy	Typowe instytucje oczekujące diagnozy	Aktywność diagnosty	Relacja między diagnozą a terapią
Nozologiczna czyli różnicowa	Zaklasyfikowanie pacjenta do grupy chorych	Instytucja	Szpital psychiatryczny, więzienie wojsko	Rutynowe czynności (standardowe testy)	Brak relacji (terapię prowadzi często ktoś inny)
Funkcjonalna	Zrozumienie rodzaju trudności i jej źródeł (przy okazji może być osiągnięty cel wskazany wyżej)	Sam psycholog, instytucja	szkoła	Elastyczny wybór działań na podstawie wiedzy teoretycznej, wiedzy o narzędziach diagnostycznych	Duży związek (rozumiejąc grobel pacjenta terapeuta może oddziaływać na niego
Interakcyjna	j.w. + doprowadzenie do akceptacji diagnozy (gdy trzeba, zostaje ona zmodyfikowana)	Pacjent i jego otoczenie społeczne	Psycholog sam uwzględnia punkt widzenia różnych instytucji ważnych dla pacjenta	J.W. + oddziaływanie na opacjęta i jego środowisko	Terapeuta prowadząc terapię wciąga do współpracy pacjenta oraz jego środowisko

Modele diagnostyczne:

1. M. nozologiczny

2. M. funkcjonalny

3. M. interakcyjny - do niego powinniśmy dążyć

1. , etap protodiagnozy - osoba sama wie jak się leczyć, ma swoją wizję

2. . my diagnozujemy

3. . dochodzi do negocjacji - osoba wie, rozumie co się z nią dzieje

DIAGNOZA

1. Etykietyzacja

2. Stygmatyzacja

3. Lobelin

Kiedy przypisujemy diagnozę do osoby a etykieta zostaje. Przy diagnozie należy uważać, aby po wyleczeniu nie krzywdzić. Kiedy osoba zostaje skrzywdzona etykieta zostaje bo jeśli nawet będzie chciała się zmienić, otoczenie to utrudni. Sugerować należy się aktualnymi faktami, nie tym co było.

Przy stawianiu hipotezy również nie należy być przywiązanym do ukrytych teorii osobowości, nie oceniać po wyglądzie. Rozmówca może nami manipulować. Dobrą metodą są testy. Ważne jest stawianie granic ponieważ osoby, z którymi pracujemy przekraczają je.

NADUŻYCIA W PRACY Z PODOPIECZNYMI

1. Posługiwanie się trudnymi teoriami.

2. Nie należy być polipragmatykiem - osoba która wpisuje 18 zaleceń (należy wprowadzać je stopniowo, bo w przeciwnym razie podopieczny sobie z tym nie poradzi).

3. Nie można być pomagaczem - alarmistom (osoba, która np. wie że dziecku dzieje się krzywda, jest molestowany i podejmuje pochopne decyzje. Nie zabieramy się do pracy bez przygotowania).

4. Unikać przedmiotowego traktowania osób, z którymi pracujemy, okazać należny szacunek.

5. Diagnozę należy początkowo przekazać ustnie, dopiero później, po jej zrozumieniu na piśmie.

6. Unikać nadmiernej koncentracji na podopiecznym, wyczuwać indywidualne przypadki.

7. Unika postawy jatopatog1MNEJ - kiedy mówimy niezrozumiałym językiem dla podopiecznego.

8. Unikać wywyższania się, ponieważ podopieczni często są dumni.

9. Nie wolno narzucać swojej wiedzy i przekonań, szczególnie przy pierwszym spotkaniu „proponuj, a nie radź".

WAŻNE RÓWNIEŻ JEST:

- parafrazowanie - wykazać zainteresowanie rozmówcom, czyli powtarzanie wątków rozmowy

- kontakt intelektualny - tak zadawać pytania, aby zachować ciąg logiczny

• umiejętne stawianie pytań, tzn. na początku pytania zamknięte (TAK - NIE); jeśli są trudności w nawiązaniu kontaktu trzeba rozluźnić atmosferę np. opowiadając dowcip, zrobić coś aby doprowadzić do uśmiechu; kontakt musi dawać poczucie bezpieczeństwa

• ustalenie czasu pracy, tzn. ile możemy podopiecznemu poświęcić czasu, powinien wiedzieć o tym od początku aby nie wprowadzać nerwowej atmosfery, a tym samym pozwolić na zwierzenia

cisza - ważny element terapii ( potrzebna do zebrania myśli, należy umieć ją wykorzystać, często powoduje napięcie, wówczas podopieczny zdradza cenne informacje)

DIAGNOZY

I Cząstkowe - część jednej globalnej diagnozy

1. Kategorialna - albo ktoś jest, albo nie jest dostosowany społecznie (jest lub nie alkoholikiem, recydywistom)

2. Genetyczna - przedstawia rozwój zaburzenia, decyduje o genezie, pochodzeniu danej choroby

3. Funkcjonalna - ukazuje jak dana osoba funkcjonuje w danym środowisku, np. więzieniu, wojsku

4. Fazowa - wówczas, kiedy podjęliśmy jakieś działanie korekcyjne i chcemy sprawdzić, co osiągnęliśmy na jakim jesteśmy etapie, w jakiej fazie

5. Rozwojowa - na jakim etapie rozwoju emocjonalnego jest dana osoba

6. Decyzyjna - pozwala podjąć decyzje, czy jest czy też nie ma potrzeby podejmowania działania w stosunku do jakiejś osoby, czy należy daną osobę resocjalizować

• Informacje uzyskujemy od samego poszkodowanego i od społeczeństwa

• Wszystkie badania diagnostyczne wykonujemy na przestrzeni czasu Diagnozy:

Katamnestycza - taka diagnoza, kiedy patrzymy z perspektywy przynajmniej 5 lat, czyli diagnoza na przestrzeni czasu

Anamnestyczna - taka diagnoza, przy której patrzymy wstecz, cofamy się

METODY DIAGNOSTYCZNE

1. Analiza akt osobowo - poznawczych
Dane do analizy;

• teczki (informacje związane z pozbawieniem wolności)

2. Analiza biografii (kiedy ktoś pisze pamiętnik) Korzyści:

• widać co skłoniło danych ludzi do konkretnych czynów)

• widać jak spostrzegają

• widać jak się formowały ich postawy (żal, roszczenia, poczucie krzywdy)

• pokazuje poziom inteligencji

3. Obserwacja

• rejestrowanie informacji o osobie powinno być celowe, np. pod kątem radzenia sobie z rodzicami, rówieśnikami, otoczeniem, musi być cel, przykładem są lustra weneckie

• obserwacja powinna być dokładna, co nie jest łatwe; powinna być wielostronna żeby wykluczyć „aktorów"

• uczestnicząca - uczestniczymy w życiu obserwowanej osoby

korzyści:

+ możliwość bezpośredniego kontaktu minusy:

• możemy wpłynąć na rozwój sytuacji

• zdominować towarzystwo, przejąć inicjatywę

• możemy czegoś nie zauważyć

• bierna - minusem jest to, że osoby czują że są obserwowane

4. Wywiad

• formalny, z góry założony, określa kolejność pytań, zaplanowany, skonkretyzowany

• nieformalny - swobodny - nie mamy z góry założonych pytań i dostosowujemy się do tego, co osoba nam przekazuje

minusy:

• może wypaść coś niespodziewanego

• może czuć się prześladowany

• może być selektywny, nic nie mówić korzyści:

+ kontakt osobisty

+ możliwość dostosowania pytań

+ obserwacja na bieżąco czy np. kłamie

+ możliwość odwołania się do przeszłości i wybiegania w przyszłość * trzeba ustalić kontrakt z daną osobą ponieważ będzie wtedy do czego się odwołać,

• ustalić inny dla dzieci, inny dla dorosłych,

• traktować go jako coś otwartego, aby móc coś dopisać,

• ustalić godziny pracy,

• powinien być precyzyjny i dość ogólny,

• niezbyt dużo zakazów, osoby nie mogą czuć się ograniczane, nie w formie zakazu, ale propozycji,

• w wywiadzie nie powinno się tworzyć koalicji typu przytakiwanie poszkodowanemu lub rodzicom, należy zachować obiektywizm.

5. Analiza wytworów własnych

• np. rysunków rodziny, uwzględniając datę urodzenia dziecka i datę badania

Tendencja haptyczna - dziecko rysuje tak jak czuje, dlatego najlepiej przeprowadzać do 12 r.ż. Na podstawie linii jakimi dziecko się posługuje można ocenić charakter osoby, jeśli linia jest konkretna i rysunek kolorowy, to osoba jest pewna siebie i spontaniczna.

• wiersze, listy, muzyka, tatuaż

6. Kwestionariusz - mierzy np. skalę pomiarową (np. ocena stosunku do wykonywanej kary, postawy dotyczące zjawisk i problemów)

7. Testy

1. , mierzące umiejętności poznawcze: inteligencję, umiejętność myślenia abstrakcyjnego, pamięć, koordynację wzrokowo - motoryczną

2. . testy osobowości: - MMPI - mierzy osobowość, zawiera od 30 do 500 pyt.

• NEO FFI (BIG five)- mierzy ekstrawersję, introwersję, otwartość, ugodowość, sumienność, neurotyzm

• t. neuropsychologiczne - na sprawność człowieka, inne testy na organikę

-1. temperamentu - reaktywność osoby

-1. zainteresowań

RÓŻNICE: OSOBOWOŚĆ

• się kształtuje

• łatwiej kształtować

• typowe człowiekowi

TEMPERAMENT

• wrodzony

• trudniej kształtować

• typowe zwierzętom

- wysoka reaktywność lub niska

c). testy projekcyjne - są przeciwieństwem testów psychometrycznych (gdzie za pomocą cyfr określamy osobowość - są mierzalne); projektujemy swoje struktury poznawcze w oparciu o mierzalne bodźce aktywujące nasze struktury

-1. atramentowych plam

-1. apercepcji tematycznej

-1. CAT

-1. niedokończonych zdań

-1. drzewa

- rysunek rodziny

METODY RESOCJALIZACYJNE

Metoda- przemyślany, zaplanowany sposób oddziaływania.

1. Metoda wpływu osobistego a), autorytet:

- formalny - założenie, że jestem kuratorem, pracownikiem sądu, nauczycielem, rodzicem i z tego tytułu przysługuje formalnie autorytet

- realny - wypracowany, zdobyty pracą, osobowością, dobrymi kontaktami; nie jest prosty ale bardzo pożądany; należy go budować na wiedzy i komunikacji - umiejętnej rozmowie, doświadczeniu, przygotowaniu pedagogicznym; aby go osiągnąć potrzeba czasu; buduje się go długo, ale bardzo łatwo stracić, np. zdradzając tajemnicę. Relacje miedzy wychowawcą a podopiecznym:

• zewnętrzna (nieuwewnętrzniona) - resocjalizacja pozorna, np. w obecności wychowawcy wszystko jest w porządku, gdy go nie ma podopieczni pokazują prawdziwe oblicze

• wewnętrzna - bazuje na głębszym emocjonalnym podłożu z zaufaniem, wychowawca jest autorytetem faktycznym nie formalnym.

Aby wychowawca miał autorytet w zakładzie karnym, musi dostrzegać zauważalne zmiany u danej osoby, odpowiednio reagować na określone sytuacje.

2. . doradzanie wychowawcze - może przybrać kształt moralizowania, doradzanie może się kojarzyć z gwarantowaniem sukcesu więc należy bardzo ostrożnie do tego podchodzić, bo wówczas na nas ciąży odpowiedzialność. Należy więc raczej proponować, a nie radzić, nie podejmować decyzji za kogoś.

Mogą wystąpić sytuacje:

• ktoś może znaleźć się w trudnej sytuacji

• czasem my, jako wychowawcy aranżujemy jakąś sytuację, w której dana osoba może się znaleźć i oczekujemy reakcji oraz szukamy wyjścia

3. . metoda przekonywania - siła argumentu (młodzież często szuka usprawiedliwienia swojego postępowania, pokazuje swoje racje, np. zalety palenia trawki a przy tym dla porównania szkodliwość palenia papierosów) należy umieć odeprzeć ich argumenty i uświadomić błędy

2. Metody wpływu sytuacyjnego

• wejść do grupy i próbować dokonać zmian, np. jako pedagog szkolny pomóc rozwiązać problem danej klasy

• utrzymać pożądane elementy sytuacji, a ignorować te niepożądane

• tworzymy nowe sytuacje, kiedy przygotowujemy scenariusz zajęć, np. organizowanie zabaw, pracy w grupie

2. Karanie i nagradzanie

Czasem odebranie nagrody jest karą ale karę stosujemy, aby osoba poniosła jakieś konsekwencje. Częściej należy stosować nagradzanie. Minusy karania:

• złość

• agresja

• nienawiść

• upokorzenie

• bunt lub bierność

• chęć zemsty

• reaktancja - opór psychologiczny, kiedy kogoś ograniczamy przez karę w celu zmniejszenia prawdopodobieństwa złego zachowania.

Niekiedy osoby bez zmiany zachowania kolejny raz będą unikały kary, należy zapobiec temu i doprowadzić do zmiany zachowania za pomocą kary lub nagrody.

Kara zbyt wysoka może pogłębić negatywne zachowanie i nie powinna biec w kierunku nagrody (bo takie może być odczucie wychowawcy). Często nie ukaranie przyniesie mniejszą szkodę niż kara.

Zasady stosowania kar

1. Indywidualizacji („łobuz"- dla jednego kara, dla innego nagroda, wyróżnienie)

2. 0dpowiedniości (kara adekwatna do czynu)

3. Stopniowalności (nie można karać na wyrost)

4.Konsekwencji (niekonsekwencja = nieprofesjonalność). Objawem dysfunkcyjnych rodzin jest niekonsekwencja, należy być konsekwentnym podczas terapii także w razie złamania regulaminu w końcowej fazie terapii.

Kary i nagrody mają uświadomić skutki zachowania danej osoby. Muszą być przejrzyste i bezwzględne. Osoby te mają trudności w przewidywaniu konsekwencji, celów w życiu, dlatego wszystko musi być skrupulatnie opracowane.

4. Metody grupowe

a) , samorządowe - tworzymy samorząd po to, aby zaktywizować osoby do zmian
prospołecznych, należy umieć zrównoważyć w jakim stopniu można powierzyć określone
funkcje, co leży w kompetencji samorządów

b) . grupy zajęciowe - terapeuci zajęciowi, np. w zakładach karnych szukają zajęcia

5. Metody zorganizowane

1. , szkoła - f. wychowawcza oraz opiekuńcza; przekwalifikowanie kształcenia danej osoby

w odpowiednim kierunku, aby ułatwić jej prawidłowe funkcjonowanie w społeczeństwie, np. szkoły zakładowe w więzieniu

2. . praca - ma mieć walory korekcyjne; w miarę zaangażowania danej osoby będzie to dla

niej coraz prostsze i łatwiej będzie jej podjąć uczciwąpracę. Nawet praca bezpłatna może być nagrodą ważny jest element uwrażliwienia (hodowle zwierząt, uprawa warzyw, praca z dziećmi z wysokim upośledzeniem umysłowym). Działania mają często charakter probabilistyczny - trzeba przewidzieć, co może się wydarzyć pod koniec terapii.

c) . rekreacja - pojawiające się negatywne napięcie można przy pomocy jakiegoś sportu

rozładować, a podopieczni nie zawsze mają tego świadomość. Musi to być atrakcyjne, aby chcieli się tym zająć. Rekreacja musi nadążać za rozwojem, np. nadrabianie zaległości z zakresu obsługi komputerów.

6. Metody psychokorekcyjne - wszystko zależy od typu aktywności

• werbalne - praca korekcyjna, gdzie trzeba rozmawiać

• niewerbalna - np. w postaci pantomimy, dramat, psychodrama polega na tym, że osoba odtwarza sobie na podstawie tego co widzi swoje przykre wydarzenia w bezpiecznych warunkach, w poczuciu bezpieczeństwa

• muzykokorekcja - np. swoje odczucia rysowane podczas muzyki, układanie słów do prostej muzyki

• biblioterapia - z wykorzystaniem literatury, czytamy przypowieści, kończenie wykropkowanego tekstu

• ergoterapia - czynności dnia codziennego, higiena, podstawowe zajęcia, potrzeby fizjologiczne, przygotowanie posiłku, posługiwanie się sztućcami

- relaksacja - trening autogenny - siedzenie w określonej pozycji, rozluźniającej, w celu poczucia ulgi po wysiłku - wizualizacja - włączenie muzyki, tworzenie figur

7. Metody lecznicze - farmakoterapia - np. detox, odtrucie, rehabilitacja

Wszystkie te zabiegi mają służyć zmianie postawy z antyspołecznej w prospołeczną. Postawa - względnie stałe ustosunkowanie się względem rzeczy, przedmiotu, otaczającej nas rzeczywistości.

Z postawy wynika sposób postępowania:

1.Element behawioralny - zachowanie względem jakiejś osoby, np. reakcja na kolor skóry (pozytywna, negatywna, bierna)

2. Postawa poznawcza - kwestia informacji i ich przetwarzania

3. Komponenty emocjonalne - wpływ na sposób myślenia

Wszystkie postawy (zachowanie, działanie, myślenie, uczucia) powinny iść w parze, ponieważ zmiana jednej z nich nie doprowadzi do skutku.

3 podstawowe rysy

1. Dotyczy wartości - postawa pozytywna lub negatywna

2. Spójność - wszystkie 3 el. powinny być spójne

3. Złożoność - postawa w zależności od tego, ile wiedzy posiadamy na temat danej osoby, może być bardziej lub mniej złożona.

Ogniwa działań celowościowych:

1. Diagnoza sytuacji człowieka

2. Uzasadnienie diagnozy

3. Konstrukcje programu

4. Realizacja przygotowanego programu 5.Sprawdzamy skutki

Metody resocjalizacji:

1.Diagnoza

2.Skonstruowanie IPR (indywidualny program resor.)

3. Wdrożenie IPR

4. Równolegle z wdrożeniem dokonujemy oceny i sprawdzenia efektów, aby dokonać ewentualnej korekty w procesie resocjalizacji.

5. Dokonujemy diagnozy końcowej

6. Prognozowanie przebiegu readaptacji społecznej, próba przewidzenia czy osoba przyjęła się do społeczeństwa, czy wróci na drogę przestępcy

Zadania resocjalizacyjne IPR: l.IPR powinien usuwać przyczyny niedostosowania społecznego

2. Naprawić stan osobowości podopiecznego

3. Utrwalać pozytywne rezultaty oddziaływań resocjalizacyjnych

4. Wdrażać do samowychowania

5.Określać warunki, środki i metody oddziaływania 2 rodzaje celów:

1. Etapowe - wynikające z określonych diagnoz w trakcie terapii

2. Końcowe diagnozy - efekt

Role dzieci w rodzinach patologicznych: 1 .Maskotka

2. Bohater

3. Kozioł ofiarny

4. Dziecko wycofane

Dzieci przybierają maski po to, aby:

• przetrwać

• ukryć, co się dzieje

Role te są negatywne, ale pomagają przetrwać trudne sytuacje. Obnażając dzieci z masek pozbawiamy je mechanizmów obronnych, ale czynimy to w jakimś konkretnym celu, np. poprawienia ich sytuacji życiowej. Nie zostawiamy ich samym sobie, trzeba pamiętać, że koniecznie musimy dać coś w zamian - pomoc. Zasady panujące w rodzinie dysfunkcyjnej:

l.Nie mów - np. nie mówi się że tatuś alkoholik pije, tylko że jest zmęczony, chory; nie mówi się też o przemocy seksualnej, bo w razie ujawnienia przez dziecko „tajemnicy" może rozpaść się rodzina.

2. Nie czuj - jeśli bliska osoba robi nam krzywdę, w pewnym momencie nie wytrzymujemy więc aby przetrwać należy „uczucia zamrozić". Dziecko zawsze obwinia siebie, nie rodziców za to, co się dzieje.

3. Nie ufaj - rozczarowanie ze strony dziecka względem rodziców, niedotrzymanie z ich strony kolejnej obietnicy np. ojciec daje córce pieniądze, a po pewnym czasie je odbiera pod byle pretekstem

4. Nie baw się - dzieci nie potrafią się bawić, nie lubią nowych zadań, zabaw, bo obawiają się kolejnej porażki.

Role (maski):

1. Kozioł ofiarny

• próba naszej cierpliwości

• przekreślone przez wszystkie osoby (nie można ich przekreślać, odrzucać!)

• osoby nadpobudliwe, wszędzie ich pełno, zatem narażone na problemy, dość agresywne, nazywane ,jeżami" (kolce które krzywdzą przy bliższym poznaniu miły brzuszek), z jednej strony lęk strach, z drugiej obrona w formie ataku, trzeba umiejętnie, stopniowo do nich docierać

• bardzo przewrażliwieni na swoim punkcie, potrafią z tego powodu dokuczyć, reagować wręcz agresywnie,

• nie cierpią zakazów, ewentualnie można radzić, mają mnóstwo energii, którą trzeba odpowiednio ukierunkować

• ostrożnie z karą!, nie może być zbyt wysoka aby nie zniechęcić, trzeba ją stopniować żeby widziały związek przyczynowy

• zwracając uwagę trzeba odnieść się do konkretnej sytuacji, a nie krytykować osobę (akceptować osobę, nie akceptować zachowania), nie musimy go lubić, ale trzeba być obiektywnym

• „kozioł" jest dość oporny jeśli chodzi o korygowanie zachowania, może to trwać długo, często dzieci w grupie prowokują więc dobrze jest z nimi również popracować, aby nie prowokowała, a w najgorszym wypadku omijała, często potrzebuje indywidualnej uwagi, bo grupa wywołuje w nim agresję

nie znoszą zakazów, więc lepiej stosować nakaz

29.X.2005 -Sobota

2. Bohater (przeciwieństwo kozła)

• ma mnóstwo obciążenia psychicznego

• dba o rodzinę

• przyprowadzi nietrzeźwego rodzica do domu

• często uczy się b. dobrze

• pomaga, sprząta - mały dorosły, przejmuje obowiązki dorosłego

• nie pozwalają sobie na błędy

• są sztywne w zachowaniu - stanowcze

• nie potrafi się szczerze roześmiać

• nie docenia swoich sukcesów Zalecenia:

• obowiązki adekwatne do wieku

• nie pozwalać na dorosłość

• obowiązki dopasowywać do możliwości

• zachować równowagę między pracą i obowiązkami, a przyjemnością

nauczyć relaksu, sąb. spięte, robią b. dużo aby je zaakceptować bez wew. Przymusu

- dodawać spontaniczności

• pokazać że ma prawo popełniać błędy, żeby niepowodzeń nie przerzucał na siebie, popełniając przez to inne złe czyny

- pokazać że branie, korzystanie z pomocy jest normalne, że nie musi wszystkiego dźwigać sam

3. Dziecko wycofane

• niedostosowanie zamknięte w sobie

• dzieci np. zaniedbane, brzydko pachnące, dyslektyczne, tzn. z widocznym dla innych kompleksem, co jest wykorzystywane przez inne dzieci z grupy

• role wycofane, kiedy podrośnie przyjmuje postać kozła ofiarnego

• często przypisujemy im niższą inteligencję i postępujemy zgodnie ze swoimi zasadami Zalecenia:

• opracować, znaleźć sposoby, aby osoba weszła w grupę

• wyznaczyć cel, znaleźć metodę, aby grupa zobaczyła w nim wartościową osobę

• nie zmuszać do uczestnictwa w jakiś zajęciach

• często zadbać o higienę, gdyż same nie potrafią (grzybice, brzydki zapach)

• nie przypisywać niskiej inteligencji bez upewnienia

• jeśli potrzeba dać więcej czasu na odpowiedź

• po wykonaniu konkretnego zadania należy je koniecznie omówić

• trzeba chwalić bez porównywania, sprawiedliwie i niezobowiązująco - chwalić nie oceniać

3. Błazen - maskotka

• nieadekwatność reakcji do sytuacji, błaznuje gdy trzeba być poważnym, jest poważny gdy wszyscy się cieszą

• maskotkami częściej są dziewczynki

• bez podtekstów seksualnych, ale w dorosłym życiu niektóre zachowania bywają odbierane prowokacyjnie i mogą być ofiarami molestowania

Zalecenia:

• pokazać, że mogą być sobą bez przyjmowania masek

• jasno określić zasady, normy

• pokazać jak inne osoby się zachowują

• umożliwić wgląd we własne uczucia, żeby umiało je okazywać i wyrażać

• nie można dawać nadziei, problem trzeba zauważyć, ale nie dawać złudzeń (nie matkować)

• w grupie terapeutycznej nie powinno być rodzeństwo, ponieważ będą wykorzystywały przekazane informacje i nie będą szczere

Od czego zależy przyjmowana przez dziecko postawa?

• inteligencja

• nadpobudliwość

• czy ma rodzeństwo

• jeśli je ma, którym jest dzieckiem w kolejności

PRZEMOC - SPRAWCY PRZEMOCY

Perspektywy:

1. Moralna - odbieranie w kategoriach dobro - zło, „jak on może być taki niemoralny"

2. Prawna - spojrzenie z pkt widzenia prawa, np. artykuł 207 dotyczy przemocy, na zasadzie normy prawnej, sankcje, konsekwencje

3. Psychologiczna - profile sprawcy, ofiary, świadka przemocy, kolejno jak się czują co myślą jak się zachowują

4 kryteria przemocy: egzamin

1 .Nie ma równowagi sił między:

• mężczyzną a kobietą (mężczyzna silniejszy)

• dorosłym a dzieckiem (dorosły ma przewagę)

• starzejącym się rodzicem a dorastającym dzieckiem

• osobą niepełnosprawną a pozostałymi członkami rodziny czy społeczeństwa

• osobą z mniejszości seksualnej a społeczeństwem

2.Intencje - intencja jest b. b. specyficzna, kochający rodzic dla dobra dziecka bije je tak

samo mąż dla dobra rodziny bije żonę 3.Naruszenie praw tej osoby

- prawo do wolności, do godności osobistej

4.Szkody

• fizyczne - siniaki, urazy fizyczne

• psychiczne - niskie poczucie wartości

Może wystąpić tylko szkoda psychiczna, ale fizyczna bez psychicznej nie.

Cykl przemocy

Mechanizm prania mózgu

- sprawca narzuca swój kodeks, np. planuje dzień, co oglądamy, kiedy jemy.

- pokazuje wszechwładzę, np. gdy przyjeżdża Policja on twierdzi, że to pomyłka, umiejętność udowadniania bezsilności ofiary

• sprawcy najczęściej są super „czarusiami", wywody, piękne wykwintne słowa, ofiara jest najczęściej zamknięta

• sprawca odcina ofiarę od świata - odizolowanie

• upokarzanie - zdegradowanie jej, najczęściej porównywanie żony z inną kobietą lub np. „zobacz ile mi zawdzięczasz"

• pozorna przychylność - np. „pieniądze przynoszę, ucałuję, itp." Ofiara poprzez to zaczyna usprawiedliwiać sprawcę

- groźby - np. najczęściej dotyczy zdrowia ofiary, w tym zakresie występuje duża kreatywność, np. ograniczanie dostępu do dziecka.

Osoby takie najczęściej nie mają do kogo pójść.

Osoby doznające krzywdy często są niekonsekwentne. Ofiary najczęściej muszą dojrzeć do

pewnej sytuacji nowej, musi chcieć zmiany.

Zalecenia:

postawić ultimatum, terapia, sprawa karna

Charakterystyka sprawcy przemocy

1. Niska samoocena i poczucie niedostosowania

2. Poczucie izolacji i braku wsparcia społecznego

3. Brak umiejętności społecznych i asertwności

4. Zaburzenia psychiczne, takie jak lęk i depresja

5. Nadużywanie alkoholu i/lub narkotyków

6. Słaba kontrola impulsów i zachowania antyspołeczne

7. Zaborczość, zazdrość, lęk przed porzuceniem

8. Zrzucanie winy na innych, podsycanie sporów, okazywanie agresji i przemocy w odpowiedzi na prowokację

9. Brak empatii w stosunku do zależnej ofiary, co może być uwarunkowane złym stanem zdrowia psychicznego lub fizycznego, problemami seksualnymi lub uszkodzeniami w czasie życia płodowego bądź około porodowymi .

10. Przeniesienie złości spowodowanej niezadowoleniem z pracy, stresem w pracy lub niedawnymi, niekorzystnymi wydarzeniami życiowymi (np. separacja z małżonkiem, śmierć rodzica lub dziecka)

11. Problemy społeczno - ekonomiczne takie jak: bezrobocie, złe warunki mieszkaniowe, trudności finansowe

12. Doświadczenie przemocy w dzieciństwie

13. Stosowanie przemocy, groźby lub używanie broni

14. Wyznają często tzw. tradycyjne wartości i tradycyjny podział ról w związku na kobiece i męskie

Wśród sprawców przemocy opisuje się występowanie zaburzeń psychicznych z następujących grup:

• zaburzenia osobowości

• zaburzenia spowodowane stosowaniem substancji psychoaktywnych

- zaburzenia w przebiegu chorób somatycznych, zaburzenia organiczne i upośledzenie umysłowe

• zaburzenie zachowania

• zaburzenie preferencji seksualnych

• zaburzenia adaptacyjne

• zaburzenia efektywne, czyli nastroje

• zaburzenia psychotyczne z kręgu schizofrenii i zaburzenia urojeniowe

Model ekologiczny tłumaczący źródła przemocy

I mikrosystem - wszystko, co dotyczy naszej osoby, co drzemie w środku

II mezosystem - wzorce jakie przekazała nam rodzina

• endosystem - odpowiada za to, jak przemoc została zinstytucjonalizowana w różnych miejscach (np. media)

• makrosystem - pokazuje jak społeczeństwo i mity w nim funkcjonujące podtrzymują przemoc

Zasoby:

• Zewnętrzne - związane z otaczającym światem, nie bezpośrednio z osobą

• Wewnętrzne - 5 obszarów:

• ciała

• umysłu - jak dana osoba myśli o sobie

• emocji, (np. wstyd jest bardzo zniewalający)

• zachowania

• struktury Ja - dotyczy poczucia wartości, tożsamości, planów, marzeń. Wszystkie zasoby mogą być wyzwalające bądź zniewalające.

WIKTYMOLOGIA - nauka o ofierze WIKTYMIZACJA - proces stawania się ofiarą

OPIS ZJAWISKA WIKTYMIZACJI

I poziom wiktymizacji Zaburzenie utrwalonych przekonań na temat własny i świata

• skrócenie perspektywy czasowej

• utrata poczucia bezpieczeństwa

• czucie się jak małe dziecko

• przeżywanie bezsilnego gniewu, złości, lęku

II poziom wiktymizacji
Wtórne zranienie

(powodowane przez niewłaściwe reakcje otoczenia - niewiara, zaprzeczanie, pomniejszanie, obwinianie ofiary, piętnowanie, odmowę pomocy, okrucieństwo)

• kwestionowanie prawdziwości opowieści ofiary

• zaprzeczanie i pomniejszanie doświadczeń ofiary przez inne osoby

• obwinianie ofiary

• odmawianie pomocy ofierze

• sugerowanie chęci zysku

III poziom wiktymizacji
Przyjmowanie tożsamości ofiary

• myślenie o sobie, jak o osobie skazanej na bycie ofiarą

• nietolerancja na własne błędy (samopiętnowanie się)

• zaprzeczanie trudnościom osobistym

• poniżanie się i tworzenie z tego własnej filozofii życia

• myślenie w kategoriach „wszystko albo nic"

- negowanie podstawowych praw osobistych

sprawca narzuca swój kodeks, np. planuje dzień, co oglądamy, kiedy jemy.

• pokazuje wszechwładzę, np. gdy przyjeżdża Policja on twierdzi, że to pomyłka, umiejętność udowadniania bezsilności ofiary

• sprawcy najczęściej są super „czarusiami", wywody, piękne wykwintne słowa, ofiara jest najczęściej zamknięta

• sprawca odcina ofiarę od świata - odizolowanie

• upokarzanie - zdegradowanie jej, najczęściej porównywanie żony z inną kobietą lub np. „zobacz ile mi zawdzięczasz"

• pozorna przychylność - np. „pieniądze przynoszę, ucałuję, itp." Ofiara poprzez to zaczyna usprawiedliwiać sprawcę

- groźby - np. najczęściej dotyczy zdrowia ofiary, w tym zakresie występuje duża kreatywność, np. ograniczanie dostępu do dziecka.

Diagnoza w socjoterapii - działanie zorganizowane w grupie, oddziaływanie terapeutów w grupie. Na socjoterapię kieruje się osoby, które mają zaburzenia zachowania. Cele socjoterapii:

1. Pozwala dokonać dobrej, wieloaspektowej diagnozy

2. Struktury żuje obserwację naszego podopiecznego

3. Analizuje zachowanie podopiecznego

4. Pozwala zaplanować sposób oddziaływania, korelacji pożądanych postaw

Cechy charakterystyczne dla zaburzeń zachowania

1 .Nieadekwatność

2.Sztywność - poznawcza - osoba ma jeden styl reagowania (np. tylko bicie) sztywność w myśleniu i zachowaniu

3. Te zachowania, które przejawiają są szkodliwe dla nich samych i dla otoczenia

4. Zazwyczaj towarzyszą im negatywne emocje

Potencjały, które powodują, że różne osoby różnie się zachowują:

1 .Wiara we własną osobę

2. Wiedza (adekwatna do wieku, niezbyt wysoka)

3. Pamięć

4. Proces intelektualny

5. Kompetencje społeczne

6. Świadomość wsparcia społecznego

To wszystko powoduje, że dla jednego coś jest urazem, dla innego nie. Skutki urazów:

1 .Zaburzenie sądu - zaburzenie w odbiorze świata

2.Zaburzenie zachowania

3.Obszar uczuć, emocji, uraz prowadzi do ich zachwiania 4 obszary w

diagnozie socjoterapeutycznej egzamin

1 JA - RÓWIEŚNICY - diagnozujemy jak dziecko radzi sobie z rówieśnikami

2. JA - ZADANIE - przychodzimy i chcemy coś osiągnąć

3. JA - JA - jaki jestem wobec siebie, kwestie poczucia wartości dziecka

4. JA - DOROŚLI - czy dziecko potrafi realizować swoje potrzeby przy wychowawcy

Skutki urazów

Warunki przypominające syt. urazową mogą powodować przywoływanie podobnych myśli, emocji i zachowań. Mimo, że nowa sytuacja nie jest urazowa. Trwałe skutki urazów dotyczą:

1. sądów poznawczych

1. nikt nie będzie mnie w stanie kochać

2. nikt nigdy mnie nie zrozumie

3. jeżeli będę głośno wypowiadał swoje zdanie to zostanę boleśnie ukarany.

4. skomplikowanych spraw nigdy nie uda mi się zrozumieć

2. zachowań

1. nieadekwatność

2. sztywność

3. szkodliwość

3. przeżyć emocjonalnych

a) lęk, złość, poczucie krzywdy

Przykłady

URAZ	SĄDY 0 RZECZYWISTOŚCI	ZABURZENIA ZACHOWANIA	TOWARZYSZĄCE EMOCJE
Wielokrotne odrzucanie przez dorosłego ważnego dla dziecka	nie jestem wystarczająco atrakcyjny aby ktokolwiek chciał być ze mną blisko, szczególnie jeśli ten ktoś jest dla mnie ważny.	izolowanie się i agresywne, obronne odrzucanie ludzi, aby samemu nie przeżyć domniemanego bolesnego odrzucenia	napięcie i lęk w sytuacji zbliż do rówieśników lub dorosłyc wywoływana przypominanie krzywdy
w pierwszych latach szkolnych wielokrotne niepowodzenia w nauce oraz deprecjonowanie i ośmieszanie możliwości intelektualnych	sam nic nie wymyślę, próba ta zawsze skończy się niepowodzeniem i ośmieszeniem, muszę ściągnąć od innych	unikanie pracy intelektualnej, pozorowanie nauki	bezradność, lęk, wstyd, uczuć zagrożenia paraliżujące myśl
bycie częstym obiektem przemocy fizycznej lub psychicznej lub bycie jej świadkiem aby nie zostać bezsilnym i poniżonym trzeba atakować innych	nieufność, agresywność, zaczepność	lęk przed ludźmi lęk przed okazaniem własnych słabości obawa przed atakiem

elementy procesu socjoterapeutycznego

- zmiana sądów o rzeczywistości

- zmiana spos zach

- odreagowanie em

Przykłady: Zmiana sądów

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Przypadek 6, Studia, Przedmioty, Metodyka pracy resocjalizacyjnej
OPORA od GORALA, Studia, Przedmioty, Metodyka pracy resocjalizacyjnej
Podstway prawne i metodyka pracy kuratora, Studia, Przedmioty, Podstawy prawne i działalnośc kurator
Twórcza resocjalizacja, Studia, Przedmioty, Systemy resocjalizacyjne
Ustawa o pracy socjalnej, Studia, Przedmioty, Polityka i praca socjalna
Psychologiczne metody diagnostyczne, Studia, Przedmioty, Psychologia kliniczna
Uderz pięścią w stół, Studia, Przedmioty, Systemy resocjalizacyjne
Pedagogika resocjalizacyjna, Studia, Przedmioty, Pedagogika resocjalizacyjna
METODYKA PRACY OPIEKUŃCZO, Szkoła - studia UAM, resocjalizacja semestr 4 (rok 2), Metodyka pracy op-
Odpowiedzi zebrane razem, Studia, Przedmioty, Fizjologia
Poglądy Platon, Studia, Przedmioty, Filozofia
DAMA I GENTELMAN PRZY STOLE, Studia, Przedmioty, Edukacja zdrowotna

więcej podobnych podstron

Kontakt | Polityka prywatności

OBSZARY	treści urazowe	treści korygujące
Ja - rówieśnicy	nie jestem dla innych atrakcyjnym partnerem	jestem atrakcyjny dla innych, można mnie lubić
	jestem gorszy od innych	posiadam swoje specyficzne zalety i osiągnięcia innych nie obniżają mojej wartości
	aby zdobyć sympatię muszę spowodować aby inni mogli śmiać się ze mnie	mogę zdobyć sympatię pokazując jak jestem naprawdę
	atakowanie innych i zdobywanie kontroli jest jedynym sposobem umknięcia poniżenia, odrzucenia i poniżenia	wzajemna pomoc i współpraca daje mi bliskość i satysfakcję, wyrażanie sympatii i docenianie innych jest dobre dla mnie
ja- dorośli	jeśli coś zrobię to dorośli wynajdą niedociągnięcia i skrytykują mnie	jeśli coś zrobię to mogę liczyć, że dorośli docenią mój wysiłek nawet jeżeli popełnię błędy
	jestem dla dorosłych ważną osobą moje potrzeby nie interesują	jestem dla dorosłych osobą interesującą której potrzeb są ciekawi i chcą abym
	dorośli chcą wyłącznie ode mnie tego abym spełniał ich oczekiwania, jeśli tego nie robię nie akceptują mnie	dorośli respektują moje chęci zainteresowania potrzeby i chęć działania, akceptują mnie