Pytania z ubiegłych lat - to, FiR, Polityka Pieniężna


Polityka pieniężna - pytania z lat ubiegłych

1. Organy NBP?

- Prezes NBP - powoływany jest przez Sejm na wniosek Prezydenta RP, na 6-letnią kadencję. Jest on przewodniczącym Rady Polityki Pieniężnej i zarządu NBP

- Rada Polityki Pieniężnej - w jej skład wchodzi Prezes NBP jako przewodniczący i 9-ciu członków, powoływanych po trzech przez Prezydenta, Sejm i Senat.

Zadania:

1. coroczne ustalanie założeń polityki pieniężnej i podstawowych zasad jej realizacji,

2. ustalanie wysokości podstawowych stóp procentowych,

3. ustalanie zasad operacji otwartego rynku,

4. ustalanie i tryb naliczania i utrzymywania rezerwy obowiązkowej

5. zatwierdzanie planu finansowego BC i sprawozdanie z działalności NBP.

- Zarząd NBP . Zadania:

1. Kieruje działalnością NBP,

2. realizacja uchwał i zatwierdzonego planu finansowego Rady Polityki Pieniężnej

3. realizacja zadań z zakresu polityki kursowej i systemu płatniczego.

2. Kanały stóp procentowych?

Elementy składowe transmisji impulsów polityki pieniężnej:

- kanał stóp procentowych (tradycyjny),

- kanał kredytów bankowych,

- kanał efektów majątkowych,

- kanał kursu walutowego.

3. Klauzula opt-out?

Większość państw członkowskich UE posługuję się wspólną walutą europejską jaką jest euro. Kraje te należą jednocześnie do strefy euro. Państwa takie jak Dania czy Wielka Brytania jako państwa członkowskie UE odmówiły przyjęcia tej waluty. Wynegocjowały możliwość podjęcia samodzielnej decyzji o jej przyjęciu. To spowodowało, że kraje te zostały trwale wykluczone ze strefy euro - i to jest właśnie to opt-out.

4. Czy w Polsce obowiązuje rezerwa obowiązkowa?

Rezerwa obowiązkowa - to część rezerw pieniężnych, które banki komercyjne są zobowiązane utrzymywać w BC.

Rezerwy obowiązkowe zostały wprowadzone w Polsce przez ustawę Prawo Bankowe, która została uchwalona w 1989r.

Wysokość rezerwy obowiązkowej obliczana jest jako procent od ogólnej wartości depozytów pozyskanych przez bank. Stopę rezerw obowiązkowych ustala BC.

Nałożenie obowiązku utrzymania rezerwy obowiązkowej na banki komercyjne ma dwie przyczyny:

- po pierwsze jest to narzędzie w rękach BC, które umożliwia kontrolę podaży pieniądza i wpływ na mnożnik kreacji pieniądza,

- po drugie jest to metoda kontroli nadpłynności w sektorze bankowym.

Obecne wysokość stopy rezerw obowiązkowych wynosi 3,5% i obejmuje:

- wkłady na żądanie a'vista, - depozyty długoterminowe, - wkłady dewizowe na żądanie, - depozyty dewizowe długoterminowe.

Od 2004 roku środki rezerw obowiązkowych są oprocentowane.

5. Polityka taniego pieniądza?

6. Strategie polityki monetarnej?

Strategie polityki monetarnej można podzielić na:

1. Strategię monetarystyczną - związana jest z kontrolą agregatów pieniężnych. Opiera się na założeniu, że ilość pieniądza ma decydujący wpływ na przyrost PKB i/lub przyrost cen w gospodarce. Warunkiem skuteczności realizacji tej strategii przez BC jest jego długookresowe oddziaływanie na przyrost PKB w ujęciu realnym, przy jednoczesnym uwzględnieniu możliwych zmian w utrzymywaniu rezerw pieniężnych przez podmioty gospodarcze (chodzi o szybkość obiegu pieniądza).

2. Strategię zorientowaną na potencjał - zakłada, że ilość pieniądza w gospodarce powinna być ukierunkowana nie tylko na przyrost realnego PKB, ale również na wzrost ogólnogospodarczego potencjału produkcyjnego.

3. Strategię pokeynesowską - opiera się na założeniu, że polityka pieniężna BC powinna skupiać się na kształtowaniu poziomu stopy procentowej wyznaczającej poziom równowagi popytu i podaży na pieniądz w gospodarce.

4. Strategię sterowania płynnością bankową - zakłada, że wielkość popytu globalnego w gospodarce zależy od zdolności banków do kreacji kredytów. Stąd płynność banków przyjmowana za cel pośredni polityki pieniężnej stanowić powinna podstawowy parametr równoważenia gospodarki.

7. Strategie polityki monetarnej w ujęciu tradycyjnym (triada celów)?

Strategia kontroli podaży pieniądza - polega na wyborze agregatów monetarnych, które BC zobowiązuje się utrzymywać na określonym poziomie. BC kontroluje jeden bądź kilka wybranych agregatów informując o tym uczestników rynku finansowego. Konsekwencją prowadzonej strategii jest utrata przez BC możliwości oddziaływania na stopy procentowe w gospodarce. Dlatego też ich poziom jest rezultatem kontroli podaży pieniądza. Brak bezpośredniej kontroli stóp procentowych przez BC powoduje zaistnienie wysokiego ryzyka inwestycyjnego przekładającego się na wartość aktywów rynku pieniężnego i koszt kapitału pożyczkowego. Ponadto kontrola agregatów monetarnych oznacza również wysoką aktywność BC w operacjach otwartego rynku dzięki czemu BC utrzymuje poziom płynnych rezerw na stabilnym poziomie.

Strategia kontroli stóp procentowych - polega na obserwacji nominalnej, krótkoterminowej stopy procentowej rynku międzybankowego. Wzrost lub spadek jej wyznaczonego poziomu kończy się interwencją BC na rynku międzybankowym. Sposób interwencji BC zależy jednak od kilku czynników, m.in.:

- od posiadanych przez BC aktywów finansowych,

- od poziomu rozwoju rynku międzybankowego,

- od skuteczności reakcji BC na rynku międzybankowym.

Strategia kontroli kursu walutowego - polega na utrzymywaniu przez BC stałego lub w określonych granicach kursu walutowego, co umożliwia odpieranie różnych przyczyny destabilizacji kursu walutowego w gospodarce. Przyjęcie takiej strategii powoduje swobodne kształtowanie się na rynku pieniężnym płynnych rezerw i stóp procentowych. Dodatkowo stosując taką strategię BC ma ograniczone możliwości oddziaływania na wartość dłużnych instrumentów rynku pieniężnego.

8. Strategie polityki monetarnej w ujęciu nowoczesnym?

Strategia eklektyczna - charakteryzuje się elastyczną realizacją różnych celów polityki monetarnej. Można przyjąć, że stanowi próbę stworzenia warunków do optymalnej realizacji różnych celów, w tym również utrzymania niskiego poziomu inflacji. W strategii tej mamy do czynienia z niską przejrzystością polityki monetarnej, a decyzje lokacyjne podejmowane są w warunkach podwyższonego ryzyka inwestycyjnego.

Strategia bezpośredniego celu inflacyjnego - polega na ogłaszaniu przez BC oficjalnego poziomu inflacji w jednym lub w kilku horyzontach czasowych, naciskając jednocześnie na fakt, że niska i stabilna inflacja jest głównym celem polityki monetarnej. W strategii tej pod ścisłą kontrolą BC znajdują się krótkoterminowe stopy % rynku pieniężnego. BC za przedmiot kontroli wybiera stopę %, którą jest najczęściej stopa % rynku międzybankowego, co sprawia że ważnym instrumentem jej utrzymywania na określonym poziomie są operacje otwartego rynku.

9. Co znaczy skuteczność polityki monetarnej?

Skuteczność polityki monetarnej to dolność do realizacji celów polityki monetarnej. Do niedawna zasadniczym celem polityki monetarnej NBP było hamowanie inflacji. Politykę tą stosowały państwa rozwiniętej gospodarki rynkowej uginających się pod naporem kosztów inflacyjnych. Wykorzystywały ją kraje przeprowadzające poważne reformy rynkowe (latynoamerykańskie, azjatyckie) oraz przechodzące transformację ustrojową (państwa Europy Środkowo-Wschodniej).

Obecnie głównym celem polityki monetarnej jest walka z inflacją, trwałe obniżanie rynkowych stóp procentowych oraz utrzymywanie stabilności systemu finansowego. Utrzymywanie stabilności systemu finansowego BC zachowują poprzez:

- zabezpieczenie stabilności i bezpieczeństwa systemów płatniczych,

- zwiększenie roli analiz międzybankowych,

- rozszerzenie polityki informacyjnej,

- zwiększeniem roli BC w sprawowaniu nadzoru finansowego.

Skuteczność polityki monetarnej jest rozpatrywana poprzez pryzmat:

1. Celów polityki monetarnej. Cele te mogą być strategiczne, pośrednie i operacyjne. Założone przez BC cele powinny być realizowane w taki sposób, aby wyniki ich realizacji były jak najbliższe do oczekiwanych. Im bardziej zbliżone są do oczekiwanego wyniku tym skuteczniej prowadzona jest polityka monetarna.

2. Instrumentów polityki monetarnej. Jedne instrumenty będą bardziej skuteczne w realizowaniu polityki monetarnej, a inne mniej. Dlatego ważne jest tutaj ich umiejętne dobranie.

3. Stopnia niezależności BC - im wyższa niezależność BC, tym większe jest prawdopodobieństwo skutecznej realizacji polityki monetarnej.

4. Otoczenia zewnętrznego - skuteczność polityki pieniężnej jest mniejsza, gdy warunki otoczenia są niekorzystne, i odwrotnie. Czynnikami, które wpływają na zmienność otoczenia są m.in.: stopień bezrobocia, czy stopień inflacji.

5. Sposobu transmisji impulsów monetarnych. Wyróżniamy następujące kanały transmisji impulsów monetarnych:

- tradycyjny, kursowy, kredytowy, giełdowy.

10. Wymienić systemy kursowe?

Kurs walutowy jest efektem zmiany popytu i podaży na walutę.

Możemy wyróżnić trzy systemy (reżimy) kursowe:

1. Reżim kursów stałych

2. Reżim kursów pośrednich

3. Reżim kursów płynnych

Obowiązek interwencji walutowej BC występuje w systemie kursów stałych. Brak tego obowiązku zachodzi w reżimie kursów płynnych. Natomiast w przypadku kursów pośrednich BC posiada jest obarczony różnymi obowiązkami. Poszczególne państwa przyjmują reżim kursowy w zależności od swoich potrzeb ekonomicznych, dlatego rola BC w danym państwie jest uzależniona od przyjętego reżimu kursowego.

11. Co znaczy stabilność finansowa?

12. Poziom rezerw walutowych - od czego są uzależnione?

Rezerwy walutowe (dewizowe) są zagranicznymi aktywami finansowymi zdeponowanymi w BC. Jako aktywa finansowe należą do BC, ale ich prawnym właścicielem jest państwo. Dlatego też wykorzystywane są przez BC w szczególnych okolicznościach tj.: gdy zagrożona jest stabilność systemu finansowego. Są one uznawane za bufor bezpieczeństwa i wiarygodności spłat przez rezydentów zobowiązań zagranicznych. Gdyby bowiem zagraniczni wierzyciele zażądali nagle zwrotu swoich należności, zgromadzone rezerwy walutowe gwarantowałyby możliwość zrealizowania takich transakcji. Z kolei brak takich rezerw wywołałby duży popyt na walutę obcą i deprecjację waluty krajowej.

Poziom rezerw walutowych uzależniona jest od:

- obowiązującego w kraju systemu kursowego,

- stopnia powiązań gospodarki z zagranicą,

- ograniczeń prawa dewizowego dotyczących handlu zagranicznego, obrotu pieniężnego i kapitałowego,

- kosztów utrzymywania rezerw,

- ryzyka trudności płatniczych w kraju - utrata wiarygodności,

- poziomu dochodu narodowego kraju.

13. Kryteria z Mastricht?

Traktat z Maastricht przewiduje 5 kryteriów konwergencji, które musi wypełnić kraj kandydujący do UGiW. Kryteria te dotyczą następujących obszarów:

14. Korytarz wahań stóp procentowych?

Korytarz wahań stóp procentowych - to pasmo wahań stóp procentowych rynku międzybankowego.

Górną granicą wahań stóp procentowych jest zazwyczaj stopa procentowa kredytu lombardowego (tzw. stopa lombardowa). Oprocentowanie tego instrumentu polityki monetarnej wyznacza krańcowy koszt pozyskania pieniądza. Oferta udzielenia kredytu międzybankowego o oprocentowaniu wyższym od stopy lombardowej zostałaby odrzucona ze względu na możliwość pozyskania tańszego kredytu. Kredyt lombardowy pełni w tym przypadku kredytu ostatniej instancji, który jest najdroższym kredytem na rynku bankowym.

Dolną granicą wahań stóp procentowych jest stopa procentowa kredytu redyskontowego. Jeżeli banki będą mogły wzajemnie refinansować się po niższym koszcie niż wyznaczona stopa redyskontowa, to nie będą korzystały z kredytu redyskontowego BC. Dolną granicą wahań stóp procentowych jest również stopa depozytowa, która przejmuje rolę dolnej granicy „korytarza wahań”, gdy słabnie rola kredytu redyskontowego na rynku międzybankowym.

Kształtowanie przez BC tego korytarza, poprzez prowadzoną przez siebie politykę monetarną oznacza, że BC zamierza kontrolować jego poziom jak również sterować systemem refinansowania się sektora bankowego.

15. Na czym polega triada celów polityki pieniężnej (monetarnej)?

Triada celów polityki pieniężnej wiąże się z tradycyjnymi strategiami polityki monetarnej, czyli ze strategiami:

- kontroli podaży pieniądza,

- kontroli stóp procentowych,

- kontroli kursu walutowego.

Strategia kontroli podaży pieniądza - polega na wyborze agregatów monetarnych, które BC zobowiązuje się utrzymywać na określonym poziomie. BC kontroluje jeden bądź kilka wybranych agregatów informując o tym uczestników rynku finansowego. Konsekwencją prowadzonej strategii jest utrata przez BC możliwości oddziaływania na stopy procentowe w gospodarce. Dlatego też ich poziom jest rezultatem kontroli podaży pieniądza. Brak bezpośredniej kontroli stóp procentowych przez BC powoduje zaistnienie wysokiego ryzyka inwestycyjnego przekładającego się na wartość aktywów rynku pieniężnego i koszt kapitału pożyczkowego. Ponadto kontrola agregatów monetarnych oznacza również wysoką aktywność BC w operacjach otwartego rynku dzięki czemu BC utrzymuje poziom płynnych rezerw na stabilnym poziomie.

Strategia kontroli stóp procentowych - polega na obserwacji nominalnej, krótkoterminowej stopy procentowej rynku międzybankowego. Wzrost lub spadek jej wyznaczonego poziomu kończy się interwencją BC na rynku międzybankowym. Sposób interwencji BC zależy jednak od kilku czynników, m.in.:

- od posiadanych przez BC aktywów finansowych,

- od poziomu rozwoju rynku międzybankowego,

- od skuteczności reakcji BC na rynku międzybankowym.

Strategia kontroli kursu walutowego - polega na utrzymywaniu przez BC stałego lub w określonych granicach kursu walutowego, co umożliwia odpieranie różnych przyczyny destabilizacji kursu walutowego w gospodarce. Przyjęcie takiej strategii powoduje swobodne kształtowanie się na rynku pieniężnym płynnych rezerw i stóp procentowych. Dodatkowo stosując taką strategię BC ma ograniczone możliwości oddziaływania na wartość dłużnych instrumentów rynku pieniężnego.

16. Derogacja?

Jest to wyłączenie (bezterminowe) państwa członkowskiego UE z obowiązku wypełniania części (specjalnie wynegocjowanej) zobowiązań płynących ze stosowania prawa wspólnotowego. Także pozbawienie przepisu prawnego mocy obowiązującej przez zastąpienie go innym przepisem prawnym.

17. Wiarygodność polityki monetarnej?

18. Zakres podmiotowy OOR?

19. Na czym polega polityka dyskrecjonalna?

Polityka dyskrecjonalna to polityka sterowania popytem. Strategie polityki monetarnej oparte na dużej swobodzie reakcji BC wobec bieżącej sytuacji gospodarczej. Przedstawicielem tej koncepcji jest Okun, który opiera się na założeniu , że potrzeba zrównania rzeczywistej i potencjalnej wielkości PKB stwarza potrzebę swobodnego sterowania przez BC dynamiką wzrostu popytu globalnego.

Dodatkowo:

Strategia reguł - zakłada, że BC musi sprecyzować zasady realizowanej polityki monetarnej. Przedstawicielem tej koncepcji był Friedman, który opierał strategię reguł na stałym tempie wzrostu podaży pieniądza w gospodarce, stabilizującym wielkość aktywów rynku pieniężnego i równowagę monetarną w gospodarce.

20. Niezależność funkcjonalna BC?

Idea niezależności BC stwarza właściwe warunki współpracy BC z rządem i parlamentem. Zasadność niezależności BC jest wynika z tego, żę gdy rośnie niezależność BC to rośnie również stabilność cen. Gdy BC nie podlega presji rządu i parlamentarzystów mogą swobodnie realizować cele polityki monetarnej.

Dodatkowo niezależne BC zostały wzmocnione o przejrzystość podejmowanych działań, co oznacza że podlega on publicznej kontroli. BC zostały zaopatrzone w zasadę przejrzystości ponieważ informacja jest ważnym czynnikiem podejmowania decyzji na rynkach finansowych i kształtowania oczekiwań inflacyjnych.

21. Podaż pieniądza w gospodarce?

Podaż pieniądza, to ilość środków pieniężnych stawiana do dyspozycji podmiotom gospodarczym. Do podaży pieniądza nie wlicza się rezerw gotówki, które przechowywane są w kasach bankowych. Jest to całkowita wartość znajdujących się w obiegu zasobów pieniądza, występujących w formie środka wymiany.

Czynniki wpływające na podaż pieniądza, to:

- ilość znaków pieniężnych wyemitowanych przez BC,

- ilość udzielonych kredytów przez banki komercyjne.

Można więc powiedzieć, że podaż pieniądza to suma zasobów pieniężnych i kredytów udzielonych przez banki.

Podaż pieniądza może być rozumiana w sposób szeroki i wąski. W wąskim rozumieniu jest to pieniądz gotówkowy zwany pieniądzem „wielkiej mocy”. Natomiast w szerokim rozumieniu jest to pieniądz w postaci różnych aktywów finansowych, które w różnym czasie i miejscu mogą być zamienione na pieniądz gotówkowy. Do aktywów tych zalicza się między innymi pieniądz kredytowy kreowany przez banki komercyjne, które decydując o wielkości jego kreacji, nie mogą go kreować w dowolnej ilości. Granice kreacji pieniądza kredytowego wyznacza BC. Pieniądz kredytowy pozostaje zawsze w określonej proporcji do pieniądza gotówkowego. Pieniądz kredytowy posiada moc regulacji zobowiązań w stopniu zbliżonym do pieniądza gotówkowego.

Na zmianę podaży pieniądza wpływają:

- ludność, która decyduje o podziale posiadanych pieniędzy na gotówkę i depozyty,

- banki, które określają stosunek swoich rezerw do posiadanych pieniędzy,

- bank centralny, który decyduje o wielkości bazy monetarnej M0, na którą składają się: gotówka i rezerwy banków komercyjnych trzymanych w BC.

Do regulacji podaży pieniądza kredytowego BC wykorzystuje instrumenty polityki monetarnej, do których zalicza się:

1. kredyty refinansowe - tego rodzaju instrumenty wpływają w sposób indywidualny na podaż pieniądza kredytowego w każdym z banków. Występują w postaci:

- kredytu redyskontowego - udzielenie takiego kredytu zachodzi w drodze przekazania BC do redyskonta wcześniej zdyskontowanych przez bank weksli handlowych

- kredytu lombardowego - umożliwia bankom elastyczne pokrywanie krótkoterminowych niedoborów płynności. Udzielany jest przez BC na podstawie zawartej umowy, w której określone są rodzaje papierów wartościowych stanowiących przedmiot zastawu.

2. kredyt techniczny

3. Stopa rezerw obowiązkowych - ustalana jest przez BC, który wyznacza jednocześnie te aktywa i pasywa bankowe, które mają być obciążone wyznaczoną rezerwą obowiązkową. Wzrost stopy rezerw obowiązkowych powoduje spadek zdolności kredytowania banków. A spadek tej stopy powoduje wzrost zdolności kredytowych banków.

4. Instrumenty prawne i indywidualne. Instrumenty prawne regulują zakres i charakter oddziaływania BC na politykę kredytową banków komercyjnych. Wyznaczona jest w ten sposób granica interweniowania BC w sprawach polityki kredytowej banków komercyjnych. Instrumenty instytucjonalne - do regulacji podaży pieniądza kredytowego tworzą wewnętrzne i zewnętrzne normy zachowania banków realizujących misję pośrednictwa finansowego. Regulacje zewnętrzne dotyczą wyznaczania przez władze monetarną norm ostrożnościowych, służących do zabezpieczania ryzykownych transakcji bilansowych i pozabilansowych banków. A przestrzeganie tych norm podlega kontroli wewnętrznej i zewnętrznej. Natomiast wewnętrzne procedury występują w postaci wewnętrznych dokumentów bankowych, które dotyczą m.in.: warunków składania wniosków o kredyt, analiza tych wniosków, itp.

22. Agregaty monetarne (miary pieniądza)?

Agregaty monetarne są miarami podaży pieniądza. Każdy BC tworzy te miary zgodnie z własnymi preferencjami, które wynikają z prowadzonej polityki monetarnej. Poszczególne agregaty oznaczone są literą M i symbolami cyfrowymi, które wzrastają wraz z zmniejszaniem się płynności zawartych w nich aktywów.

M0 (baza monetarna, pieniądz „wielkiej mocy”) - to pieniądz gotówkowy, wartość rachunków bieżących banków komercyjnych i rachunki rezerwy obowiązkowej. M1 - Mo + wartość depozytów na żądanie w złotych i w walutach obcych w bankach komerc. M2 - M1 + wszystkie depozyty w bankach komerc o terminie zwrotu do 2 lat włącznie. M3 - M2 + bankowe papiery dłużne o terminie zwrotu nieprzekraczającym 2 lata + zobowiązania banków z tytułu operacji z przyrzeczeniem odkupu. M4 - M3 + papiery wartościowe + dokumenty handlowe.

Agregaty monetarne w strefie euro

M1 - pieniądz gotówkowy + depozyty bieżące a'vista zdeponowane w monetarnych instytucjach finansowych i instytucjach rządowych szczebla centralnego (np. poczta, Skarb Państwa). M2 - M1 + depozyty z terminem wypowiedzenia do 3 m-cy + depozyty terminowe do 2 lat zdeponowane w monetarnych instytucjach finansowych i instytucjach rządowych szczebla centralnego. M3 - M2 + instrumenty zbywalne, czyli operacje z przyrzeczeniem odkupu, dłużne pap. wart. z terminem pierwotnym do 2 lat wyemitowane przez monetarne instytucje fin.

23. Na czym polegają interwencje walutowe?

W celu kształtowania stabilności walutowej BC stosuje interwencje walutowe. Interwencje walutowe to transakcje władzy monetarnej, których celem jest wywieranie wpływu na kurs walutowy oraz na zasób rezerw zagranicznych kraju. W praktyce interwencje polegają na zakupie lub sprzedaży aktywów zagranicznych za aktywa krajowe. BC przeprowadzają akcje walutowe kierując się:

- przyjętym wariantem kursu walutowego,

- stanem płynności międzybankowej na rynku walutowym,

- rozmiarami i skutkami transakcji spekulacyjnych na rynku walutowym,

- kosztami utrzymania rezerw walutowych.

24. Mnożnik bazy monetarnej?

Teoria mnożnika zakłada, że o ilości pieniądza w obiegu decyduje BC i banki komercyjne. Wywodzi się z ekonomii klasycznej, której reprezentantem jest I. Fisher, twórca ilościowej teorii pieniądza. Ilościowa teoria pieniądza zakładała, że M x V = P x Y czyli, że iloczyn ilości pieniądza (M) i szybkości jego obiegu (V) równe są iloczynowi średniego poziomu cen (P) i wielkości realnego dochodu narodowego (Y). Mnożnik stanowi relację przekształceń tego równia:

- w ujęciu realnym: k = 1/V = M/Y

- w ujęciu nominalnym: k = M/P x Y

Podaż pieniądza (M) w ujęciu mnożnikowym - jest to iloczyn wielkości pieniądza kreowanego przez BC (B - od „baza monetarna”) i pewnego mnożnika (m), czyli M = B x m.

Przyrost podaży pieniądza (∆M) - następuje w takiej samej proporcji i jest to iloczyn mnożnika pieniężnego (m) i przyrostu pieniądza BC (∆B), czyli ∆M = m x ∆B

Podaż pieniądza w rozwiniętej teorii mnożnika jest funkcją wielu zmiennych:

0x01 graphic

Gdzie: BG - gotówka w obiegu, D - depozyty na żądanie, R - rezerwy bankowe, B - baza monetarna

Lub 0x01 graphic

Gdzie: k - to stopa utrzymania gotówki BG/D, r - przeciętna stopa rezerw obowiązkowych R/D

25. Przyczyny kryzysów w ujęciu teoretycznym?

Podejście wąskie - przyczyną kryzysów są zakłócenia w podaży pieniądza prowadzące do spadku aktywności gospodarczej. Czynniki antykryzysowe to: zachowanie równowagi monetarnej w kraju, odpowiednio skorelowana polityka pieniężna i finansowa, zrównoważony bilans przepływów pieniężnych i kapitałowych z zagranicą.

Za kryzys finansowy obarcza się tutaj władzę monetarną i wykonawczą.

Podejście szerokie - kryzysy fin. wywoływane są przez różne pojedyncze czynniki lub ich różne kombinacje. Czynnikami tymi są: 1. Asymetria pieniądza, 2. Instynkt stadny (naśladowanie poczynań innych inwestorów) na rynkach finansowych, 3. Różnice w podejściu właściciela i agenta do skali ryzyka, 4. Pokusa nadużycia, 5. Kryzysy samospełniające się (wycofywanie się inwestorów w celach spekulacyjnych, wywoływanie paniki) 6. Zakażenia, zarazy - przechodzenie kryzysu z kraju do kraju nawet jeśli nie są powiązane gospodarczo, 7. Manipulacje dużych spekulantów (pojawienie się dużego inwestora płoszy małego), 8. Negatywna selekcja. Minsky wskazał, że przyczynami kryzysu są procykliczne zmiany podaży pieniądza kredytowego. Obciążył on odpowiedzialnością za kryzys różnorodność źródeł finansowania obcego, co powoduje nadmierna skłonność banków do kreacji kredytów.

26. Cele pośrednie polityki monetarnej?

1. kontrola stóp procentowych
2. kontrola agregatów pieniężnych: M1, M2, M3, M4

3. kontrola kursu walutowego

Przyjęcie jednej z tych strategii, nie pozwala na wykorzystanie pozostałych celów pośrednich. Wybór konkretnego celu pośredniego dokonywany jest ze względu na następujące warunki:
- cel pośredni powinien być mierzalny
- powinien być pod kontrolą banku centralnego
- oraz powinien mieć wpływ na cel finalny.
Kontrola stóp procentowych - osiągana jest rzadko i traktowana jako instrument osiągania celów polityki pieniężnej oraz kontroli poziomu stóp procentowych.
Kontrola agregatów pieniężnych - wymaga spełnienia dwóch warunków:
1. stabilności funkcji popytu na pieniądz
2. trwałości polityki pieniężnej.
Kontrola kursu walutowego mówi o związaniu ceny waluty krajowej z walutami innych krajów o niskiej inflacji.
Instrumenty polityki pieniężnej są to narzędzia, za pomocą których władze monetarne dokonują zmian w podaży pieniądza.

27. Operacje depozytowo-kredytowe?

Operacje depozytowo-kredytowe pełnią istotną rolę w regulowaniu płynności sektora bankowego. Operacja depozytowa polega na umożliwieniu bankom komercyjnym założenia w BC jednodniowej lokaty terminowej. Natomiast operacja kredytowa umożliwia bankom komercyjnym zaciągnięcie jednodniowego kredytu w BC. Inicjatywa przeprowadzenia takiej operacji wychodzi ze strony banków komercyjnych i jest automatyczna o ile BC stawia taki instrument do dyspozycji. Swoboda zawierania umów depozytowo-kredytowych stwarza bankom możliwość lepszego zarządzania własną płynnością. Banki komercyjne korzystają jednak z tych instrumentów rzadko, tzn. w takich sytuacjach krótkoterminowych niedoborów lub też nadwyżek płynności.

28. Strategia BCI?

BCI - ozn. bezpośredni cel inflacyjny.

BCI polega na zobowiązaniu BC do dbałości o stabilność cen, publicznym ogłaszaniu średniookresowego celu inflacyjnego, prowadzeniu jasnej i przejrzystej polityki informacyjnej, opieraniu decyzji o zastosowaniu odpowiedniego instrumentu polityki pieniężnej na wielu różnych wskaźnikach i danych o stanie gospodarki oraz ogłaszaniu prognozy inflacyjnej pełniącej funkcję celu pośredniego. Strategia BCI oznacza rezygnację z celów pośrednich polityki monetarnej.

Zalety BCI: prowadzi do stabilizacji oczekiwań inflacyjnych, umacnia wiarygodność BC, przejrzystość i jasność, jasna odpowiedzialność BC, skupienie się na parametrach gospodarki krajowej, nie musi podlegać okresowym korektom, elastyczność prowadzonej polityki monetarnej

Wady BCI: BC może kontrolować inflację tylko w określonym zakresie, efekty działań BC występują ze znacznym opóźnieniem, koncentrowanie się na inflacji może prowadzić do większej fluktuacji dochodów.

29. System Safety Net?

Jako że nie udało się w skali globalnej stworzyć jednej instytucji, która zajmowałaby się kontrolą emisji pieniądza i przepływem kapitału finansowego stworzono system standards - survrillance - complicance. Jest to system, który określa standardy działania, sposób sprawowania nadzoru nad rynkami finansowymi oraz wzajemną współpracę na rzecz bezpieczeństwa finansowego. Instytucje działające w tym obszarze tworzą sieć bezpieczeństwa finansowego Safety Net. Bezpośrednim celem Safety Net jest budowa nowej międzynarodowej architektury finansowej, przez którą rozumiane są: zasady, reguły, procedury, polityki, instytucje, które związane by były z zapobieganiem i rozwiązywaniem kryzysów finansowych.

Funkcje Safety Net: profilaktyczna, ostrożnościowa, zabezpieczająca, przeciwdziałania kryzysowego. Realizacja tych funkcji opiera się na współpracy pomiędzy instytucjami Safety Net. Obszary działania Safety Net: gwarantowanie depozytów bankowych, nadzór nad systemem fin., funkcja pożyczkodawcy ostatnie instancji, uprawnienia systemu rozliczeń i rozrachunków, pomoc instytucjom finansowym, które zagrożone są likwidacją lub upadłością. Podmioty tworzące Safety Net to m.in.: nadzór właścicielski, audyt wewnętrzny i zewnętrzny, agencje raitingowe, wywiadownie gospodarcze, izby rozliczeniowe, banki centralen.

30. Obszary wspierania przez BC stabilności systemu finansowego?

1. Polityka informacyjna - szczególną rolę odgrywa tutaj przejrzystość BC oraz sposób jego komunikacji z rynkiem. W ramach przejrzystości stworzono „Kodeks dobrych praktyk w zakresie przejrzystości w polityce pieniężnej i finansowej”. Kodeks ten zawiera następujące kategorie: a). określa role, cele oraz zakres odpowiedzialności BC, b). otwartość w kwestiach związanych z formułowaniem i rozpatrywaniem podjętych decyzji, c). dostęp społeczeństwa do informacji dotyczącej prowadzonej polityki, d). wiarygodność i zapewnienie o praworządnym działaniu BC

2. Rola pożyczkodawcy ostatniej instancji - oznacza dyskrecjonalne zasilanie w płynność bank indywidualny lub cały system bankowy, ze względu na rosnący popyt na pieniądz rezerwowy, który nie może zostać zaspokojony z innych źródeł.

3. Zasilanie banków w kapitał - jest zbliżone do realizacji przez BC funkcji kredytowej ostatniej instancji. Jednak tutaj chodzi o przypadki banków, w których konieczne jest przeprowadzenie restrukturyzacji. Wspieranie restrukturyzacji banku jest miej kosztowne niż całkowity jego upadek. Koszty jakie ponosi BC na wspieranie restrukturyzacji powodują zmniejszenie jego wiarygodności. Dlatego po taki instrument BC sięgają jedynie w skrajnych sytuacjach.

4. Tworzenie specjalnych instytucji zarządzających aktywami o niskiej jakości - jest to element restrukturyzacyjny całego sektora bankowego. Tworzenie takich instytucji wiąże się przejmowaniem przez nie trudnych aktywów bankowych i szukaniem dla nich inwestora. Powoływane są do życia gdy na skutek złych aktywów spada akcja kredytowa banku. Dawcami kapitału w takich instytucjach są banki centralne oraz rządy.

31. Modele nadzoru nad rynkiem finansowym?

Nadzór zintegrowany (mega nadzór) - polega na połączeniu wszystkich instytucji nadzorczych w jedną instytucję nadzorującą cały rynek finansowy. Nadzór zintegrowany obejmuje nadzór: bankowy, ubezpieczeniowy i nad rynkami kapitałowymi. Stosowany jest m.in. w Polsce, w Niemczech, w Czechach i w Słowacji.

Nadzór mieszany - cechuje się działalnością dwóch instytucji nadzorczych, z których jednym może być BC. Podstawą podziału funkcji nadzorczych jest przedmiot nadzoru. Występuje w: Holandii, Bułgarii.

Nadzór sektorowy - polega na współistnieniu co najmniej 3 instytucji nadzorczych.

32. Skład EBC i zadania?

Skład EBC:

1 Rada Prezesów

2. Zarząd,

3. Rada Ogólna

Skład Zarządu EBC - Zarząd jest organem wykonawczym. Składa się z Prezesa i Wiceprezesa oraz 4 innych członków mianowanych za wspólnym porozumieniem szefów państw lub rządów państw członkowskich strefy euro, na podstawie rekomendacji Rady Unii Europejskiej, po uzyskaniu przez nią opinii Parlamentu Europejskiego i Rady Prezesów. Kadencja członków zarządu trwa 8 lat i nie może być odnowiona. Organom Zarządu przewodniczy Prezes lub Wiceprezes EBC. Do zadań zarządu należy: przygotowywanie posiedzeń Rady Prezesów, realizacji polityki pieniężnej strefy euro zgodnie z wytycznymi i decyzjami Rady Prezesów, wydawanie poleceń KBC strefy euro, kierowanie bieżącą działalnością EBC.

Skład Rady Prezesów - w jej skład wchodzą wszyscy członkowie Zarządu EBC oraz Prezesi KBC państw członkowskich, które przystąpiły do strefy euro. Do zadań Rady Prezesów zalicza się: uchwalanie wytycznych i podejmowanie decyzji niezbędnych do wykonania zadań powierzonych Eurosystemowi oraz ustalanie polityki pieniężnej strefy euro (w tym: podejmowanie decyzji w sprawach pośrednich celów pieniężnych, podstawowych stóp % i wielkości rezerw w Eurosystemie oraz określanie wytycznych koniecznych do ich realizacji)

33. Funkcje BC?

Funkcje BC:

1. Bank emisyjny - oznacza, że BC jest jedyną instytucją, która może emitować znaki pieniężne, które stanowią prawny środek płatniczy w kraju. NBP określa wielkość tej emisji oraz moment wprowadzenia do obiegu. Dodatkowo organizuje zasady obiegu pieniężnego i reguluje ilość pieniądza w obiegu. Pełniąc taką funkcję BC wpływa na stabilizację waluty krajowej.

2. Bank banków - oznacza, że ma nadrzędną rolę wobec instytucji finansowych. W stosunku do banków BC pełni funkcje regulacyjne, które mają na celu zapewnienie bezpieczeństwa depozytów zgromadzonych w bankach oraz stabilności sektora bankowego. Organizuje system rozliczeń pieniężnych, prowadzi bieżące rozrachunki międzybankowe i aktywnie uczestniczy w międzybankowym rynku pieniężnym. NBP jest odpowiedzialny za stabilność i bezpieczeństwo całego systemu bankowego. Sprawuje również kontrolę nad działalnością banków i nad przestrzeganiem przepisów prawa bankowego. Dodatkowo NBP nadzoruje systemy płatności w Polsce.

3. Bank państwa - NBP prowadzi obsługę bankową budżetu państwa, prowadzi rachunki bankowe rządu i centralnych instytucji państwowych, państwowych funduszy celowych i państwowych jednostek budżetowych, jak również realizuje ich zlecenia płatnicze. BC reprezentuje państwo na forum międzynarodowych organizacji finansowych. Realizuje również politykę kursu walutowego i rezerw walutowych państwa.

34. Instrumenty BC?

1. Operacje otwartego rynku - polega na wykorzystaniu wolnorynkowych środków pieniężnych podmiotów gospodarczych w realizacji celów polityki monetarnej. Operacje otwartego rynku zobowiązują podmioty, do których są skierowane , do bezwzględnego przestrzegania wynikających z nich reguł. Partnerami zawieranych umów w ramach operacji otwartego rynku są przede wszystkim banki komercyjne, ale mogą to być również instytucje sektora pozabankowego. Operacje te są szczególnie transakcjami kupna-sprzedaży papierów wartościowych, ale mogą również dotyczyć: walut i dewiz, transakcji swapowych, innych instrumentów finansowych np. depozytów instytucji publicznych. Cele operacji otwartego rynku związane są z: oddziaływanie BC na zdolność kreacji pieniądza kredytowego, pośrednim lub bezpośrednim wpływem na poziom stawek rynku międzybankowego i stóp % rynku bankowego, zwiększeniem efektywności działania rynku pieniężnego. Operacje otwartego rynku oparte na kupnie i sprzedaży pap.wart. realizowane są przez BC w postaci: warunkowej sprzedaży (reverse repo), warunkowego zakupu (repo) i bezwarunkowej sprzedaży/zakupu.

Transakcje repo - polega na sprzedaży dłużnych pap.wart. przez banki komercyjne z równoczesnym zobowiązaniem się do odkupu tego papieru na określonych warunkach i w określonym terminie. Zakup przez BC pap.wart., zwiększa ilość pieniądza bankowego, np. zakup obligacji.

Transakcja reverse repo - to odwrócona transakcja repo. Banki komercyjne kupują pap.wart. od BC zobowiązując się do ich odsprzedaży na określonych wcześniej warunkach. BC zbywa pap.wart. zmniejszają w ten sposób ilość pieniądza bankowego, np. lokata w bony pieniężne NBP.

Obie te transakcje mają charakter odwracalny. Z operacjami bezwarunkowymi mamy do czynienia w przypadku sprzedaży lub zakupie pap.wart. o charakterze nieodwracalnym.

W operacjach otwartego rynku BC mogą emitować własne pap.wart. w postaci:

1. Krótkoterminowych bonów pieniężnych - to dyskontowe pap.wart., których rentowność jest wyższa niż nominalnie określona stopa ich dyskonta.

2. Obligacje BC - występują jako skrypty dłużne. Są średnioterminowymi papierami wierzycielskimi.

35. Niestandardowe instrumenty BC do regulowania równowagi pieniężnej?

Niestandardowe instrumenty BC stosowane są wyłącznie w sytuacjach kryzysowych.

Do takich instrumentów zalicza się:

- funkcję pożyczkową ostatniej instancji,

- politykę informacyjną,

- decyzje o braku interwencji

36. Współczesny rynek walutowy (dewizowy)?

Współczesny rynek walutowy funkcjonuje jako rynek pozagiełdowy (over-the-counter OTC). Głównymi uczestnikami tego rynku są dealerzy reprezentujący banki działające w skali międzynarodowej. Dealerzy specjalizują się w handlu jedną walutą lub grupą walut powiązanych ze sobą.

Rynek ten składa się z rynku kasowego (spot market) i z rynku terminowego (forward market).

Rynek terminowy - jest to rynek, gdzie transakcje kupna i sprzedaży walut zawiera się na bieżąco, a realizowane są w przyszłości. Funkcje rynku terminowego: hedging, spekulacje, arbitraż. Hedging - polega na zawarciu umowy, w której następuje transfer ryzyka kursowego transakcji kupna lub sprzedaży waluty na osobę trzecią. Funkcję przejęcia ryzyka realizują spekulanci rynku walutowego, dlatego transakcjom tym towarzyszą transakcje spekulacyjne. Instrumenty realizacji hedgingu: kontrakty (futur es), opcje i swapy. Transakcje spekulacyjne - powodem ich zawierania są wysokie krótkoterminowe dochody. Arbirtaż - to transakcja równoczesnego zakupu i sprzedaży określonej waluty po dwóch różnych cenach, na dwóch różnych rynkach. Inwestor kupuje tam gdzie jest taniej, a sprzedaje na rynku gdzie jest drożej. Ponieważ na rynku gdzie jest taniej rośnie siła popytu, to w ślad za tym rosną ceny. Natomiast na rynku gdzie jest drożej rośnie siła podaży, a w ślad za tym ceny spadają. W ten sposób dochodzi do ustalenia ceny równowagi czyli do arbitrażu.

Rynek kasowy (spot market) dotyczy: wymiany walut i kształtowania kursu walutowego.

37. Pojęcie polityki pieniężnej i jej rodzaje?

Polityka pieniężna to całokształt rozwiązań i działań, które są podejmowane w gospodarce narodowej w celu zaopatrzenia jednostek gospodarczych w pieniądze i kredyt, a także w celu regulowania wielkości pieniądza. Jest jednym z elementów polityki gospodarczej, której celem jest wpływanie, kształtowanie i porządkowanie określonych działań podmiotów gospodarczych w pewnym zakresie lub na określonym obszarze geograficznym.
Polega na użyciu podaży pieniądza jako instrumentu realizacji ogólnych celów polityki gospodarczej.
Działalność banku centralnego prowadzoną w imieniu państwa, a polegająca na wyborze pieniężnych celów makroekonomicznych i ich realizacji przez regulowanie podaży pieniądza i popytu na pieniądz, za pomocą wykorzystania wybranych instrumentów ekonomicznych i administracyjnych nazywamy - polityką pieniężną.

Z punktu widzenia kształtowania celów realizacji polityki pieniężnej wyróżnia się politykę pieniężną:
- ustrojową
- procesową

Polityka pieniężna ustrojowa- w ramach systemu walutowego, reguluje stosunki pomiędzy walutą krajową a walutami obcymi ( innych krajów), a także w ramach ustroju pieniężnego- reguluje zasady gwarantowania gospodarce odpowiedniej ilości pieniądza. Jest ona prowadzona w celu:
- realizacji nowych celów polityki pieniężnej, walutowej
- wyznaczenia tym politykom konkretnych ram działania a także wyboru instrumentów
- modelowania zmian w postępowaniu banków i podmiotów gospodarczych , oraz realizacji zmian w strukturze systemu bankowego, w gospodarcze i handlu zagranicznym.

Polityka pieniężna procesowa - jest to łączenie celów i środków polityki pieniężnej dla sterowania procesem gospodarowania pieniądza. Zadaniem tej polityki jest realizacja celów polityki pieniężnej poprzez bieżące dostosowywanie narzędzi polityki pieniężnej do istniejących warunków ogólnogospodarczych.

38. Podział rynku pieniężnego?

Rynek zamknięty - ma charakter hurtowy. Zawiera się na nim tylko duże transakcje, zachodzące miedzy dużymi uczestnikami. Uczestnikami tego rynku mogą być jedynie podmioty do tego uprawnione, np. banki komercyjne, BC, inne instytucje finansowe lub duże korporacje. Podstawową funkcją tego rynku jest kształtowanie sprawności i bezpieczeństwa zawieranych na nim transakcji.

Rynek otwarty - nie występują na nim bariery dostępu. Uczestnicy rynku mogą zawierać tu różnego rodzaju transakcje (i te duże i te małe). Rynek ten jest dostępny dla wszystkich podmiotów gospodarczych, instytucji, osób fizycznych i prawnych zagranicznych i krajowych. Spełnia on funkcje rynku globalnego, międzynarodowego, lokalnego i regionalnego. Występujące na tym rynku instrumenty finansowe mają dłużny charakter, dużą wartość nominalną, są krótkoterminowe, cechują się niewielkim ryzykiem inwestycyjnym i mają charakter wyłącznie zbywalny.

39. Rynek krótkoterminowych instrumentów finansowych?

Rynek ten obejmuje wszystkie krótkoterminowe instrumenty finansowe, które nie są papierami wartościowymi. Można podzielić je na:

- zbywalne - to takie, których prawa z nich wynikające można przenieść na osoby trzecie. Zaliczamy do nich krótkoterminowe papiery wartościowe (chociaż nie są tu przedmiotem obrotu), proste lub złożone instrumenty pochodne.

- niezbywalne - to takie, których prawa z nich wynikające nie można przenieść na osoby trzecie. Zalicza się do nich depozyty i kredyty bankowe i inne krótkoterminowe instrumenty finansowe rynku pieniężnego przypisane do ich pierwotnego właściciela.

40. Rynek bankowy i jego podział?

I. Podział rynku bankowego ze względu na formy pieniądza bankowego:

1. Rynek pieniądza wkładowego (żyrowego) - na tym rynku banki przyjmują depozyty od podmiotów posiadających nadwyżki finansowe. Okres zapadalności depozytów jest różny. Depozyty reprezentują pasywne instrumenty finansowe.

2. Rynek kredytów bankowych - to rynek aktywnych instrumentów finansowych. Kredyty bankowe powstają dzięki gromadzeniu środków finansowych w postaci depozytów.

II. Podział rynku bankowego ze względu na instrumenty finansowe:

1. Bankowy rynek depozytowo-kredytowy - obejmuje wszystkie operacje, które realizowane są za pomocą tradycyjnych instrumentów finansowych banków. Jest to rynek, na którym zaopatrują się w płynność podmioty niebankowe. Spełnia on zatem funkcję krótkoterminowego zapotrzebowania na pieniądz bankowy. Rynek ten spełnia również funkcję alokacyjno-oszczędnościową.

2. Rynek międzybankowy - odnosi się do transakcji, w których banki wzajemnie się finansują, czyli pożyczają sobie pieniądze na krótkie okresy, nie dłuższe od 1 roku. Na tym rynku nie dokonuje się obrotu przy użyciu pieniądza gotówkowego. Jest to zamknięty system rynku pieniężnego, gdyż operacje realizowane są tutaj tylko pomiędzy bankami. Ma on charakter nieuregulowany typu OTC, co oznacza, że jego uczestnicy kontaktują się ze Sobą w sposób bezpośredni. Głównymi uczestnikami tego rynku są dealerzy, którzy inicjują i zawierają transakcje w imieniu i na rachunek banków, które reprezentują. Główną funkcją tego rynku jest regulowanie poziomu równowagi pieniężnej poprzez alokację kapitału bankowego. Polega to na przekształcaniu depozytów bankowych na różnego rodzaju formy pieniądza pożyczkowego.

3. Otwarty rynek bankowy - na tym rynku banki mają możliwość zawierania swobodnych transakcji z klientami za pomocą pozabankowych instrumentów finansowych. Transakcje te realizowane są w skali lokalnej, międzynarodowej i globalnej. Banki na tym rynku angażują się w operacje, które podnoszą ich rentowność depozytowo-kredytową.

III. Podział rynku bankowego ze względu na termin zapadalności instrumentów finansowych:

1. Bankowy rynek pieniężny - rynek pieniężny cechuje się tym, że podlega ścisłej kontroli, którą sprawują organy nadzoru finansowego. Bankowy rynek pieniężny tworzą wszystkie krótkoterminowe instrumenty finansowe bankowe i pozabankowe. Obrót tymi instrumentami usprawnia zarządzanie zasobami finansowymi podmiotów niebankowych, reguluje ich płynność, zwiększa dochodowość i dynamizuje konsumpcję w gospodarce. Do rynku tego zaliczamy:

- rynek krótkoterminowych instrumentów depozytowo-kredytowych,

- rynek krótkoterminowych pap.wart.

- rynek zbywalnych instrumentów krótkoterm.

2. Bankowy rynek kapitałowy - rynek kapitałowy kontrolowany jest przez kapitało dawców typu: deponenci, obligatariusze, akcjonariusze. Na bankowym rynku kapitałowym dokonuje się obrotu bankowymi i pozabankowymi instrumentami finansowymi, krótkoterminowymi o zapadalności nie dłuższej niż 1 rok. Sprzyja inwestycjom rzeczowym przedsiębiorstw, pobudza koniunkturę gospodarczą i pomnaża bogactwo narodowe. Do rynku tego zaliczamy:

- rynek długoterm. instrumentów depozytowo-kredytowych,

- rynek długoterm. pap.wart.,

- rynek zbywalnych instrumentów długoterm.

41. Rynek krótkoterminowych papierów wartościowych?

Segmentami tego rynku są:

- rynek bonów pieniężnych emitowanych przez BC

- rynek bonów skarbowych emitowanych przez państwo,

- rynek bonów komercyjnych emitowanych przez przedsiębiorstwa,

- rynek weksli i akceptów bankowych.

Bony skarbowe - regulują ilość pieniądza w obiegu. Jeżeli w obiegu jest zbyt dużo pieniądza wtedy emituje się takie bony, gdyż jego emisja powoduje zmniejszenie się ilości gotówki w obiegu. Jeżeli gotówki w obiegu jest za mało Skarb Państwa zaczyna skupywać wyemitowane obligacje. Emitentem bonów jest Skarb Państwa, który jest reprezentowany przez Ministra Finansów. Agentem emisji jest NBP za inicjatywą Skarbu Państwa. Wartość nominalna 1 bonu wynosi 10 000 zł. Bony mogą być emitowane na okres od 1 - 52 tygodni. Mogą być nabywane na rynku pierwotnym i wtórnym

Bony pieniężne - emitowane są przez NBP. Służą regulacji w zakresie stóp %, co dokonywane jest poprzez regulację ilości pieniądza w obiegu. Wartość nominalna 1 bonu wynosi 10 000 zł. Są emitowane na okresy od 1 - 364 dni, choć dominują 14 dniowe. Mogą być nabywane na rynku pierwotnym i wtórnym

Bony komercyjne (krótkoterminowe papiery dłużne) - są emitowane przez przedsiębiorstwa. Mogą mieć charakter papieru dyskontowego lub kuponowego.

42. Cechy współczesnego rynku pieniężnego?

- globalny charakter, - zróżnicowany przestrzennie zasięg transakcji, - swobodny przepływ kapitałów pieniężnych, - mobilizacje kapitałów pieniężnych niezależnie od źródła pochodzenia, - wysoka koncentracja obrotów, - wysoka płynność instrumentów finansowych, - znaczny udział nowoczesnych instrumentów finansowych, - rynek over - the - counter o hurtowym charakterze transakcji, - dealerski system obrotu, - rynek pieniądza elektronicznego, - rynek niezbywalnych instrumentów finansowych.

43. Cechy współczesnego rynku walutowego?

- handel grupami walut, - ponadnarodowy i swobodny obrót walutami, - przedmiotem transakcji są waluty państw wysokorozwiniętych, - wykonywanie zleceni drogą elektroniczną, - rynek pozagiełdowy over - the -ourner, - pośrednictwo dealerów rynku walutowego w zawieraniu transakcji, - wysoka asymetria transakcji walutowych, - podział na „real market” i „eholesele market”, - rozwój rynku terminowego, - fizycznie jest mocno rozproszony.

44. Zasada federalności i subsydiarności?

Spójność systemu bankowości centralnej strefy euro oparto na zasadzie federalności i subsydiarności.

Federalność - instytucje realizujące funkcje BC wykonują swoje zadania na obszarze kilku odrębnych suwerennie państw. Podstawowe decyzje z zakresu polityki pieniężnej podejmowane są przez EBC. Natomiast BC powierzono realizację tych decyzji.

Subsydiarność - czyli zasada pomocniczości. W dziedzinach, które nie podlegają wyłącznej kompetencji UE. Wspólnota działa tylko wtedy, gdy cele przedsięwzięć nie mogą być osiągnięte w wystarczającym stopniu na szczeblu państw członkowskich, a mogą być lepiej zrealizowane na szczeblu unijnym. Mamy tu zatem do czynienia z centralizacją podejmowanych decyzji i z decentralizacją realizowanych zadań. Decentralizacja dotyczy: realizacji polityki pieniężnej, prowadzenie prac analityczno-doradczych z zakresu polityki pieniężnej, nadzoru bankowego, produkcji banknotów i monet

Dodatkowo:

Instrumenty polityki pieniężnej można podzielić na 3 grupy:
1. instrumenty kontroli ogólnej - oddziałują jednocześnie z jednakowym natężeniem na wszystkie banki komercyjne. Umożliwiają regulację zasobów pieniądza, które pozostają do dyspozycji banków komercyjnych. Do tego rodzaju instrumentów zaliczamy:
- politykę rezerw obowiązkowych
- transakcje depozytowo-kredytowe
- operacje otwartego rynku
2. instrumenty kontroli selektywnej - kontrola rozmiarów udzielonych pożyczek, kontrola stóp procentowych a także system rezerw obowiązkowych
3. oddziaływanie przez perswazję - polega na przekazywaniu sugestii w sprawie pożądanych kierunków polityki banków prywatnych. Bank centralny (nieoficjalnie) formułuje zalecenia i naciski, które są kierowane do banków na rzecz zaniechania lub podjęcia określonych działań.

Rezerwa obowiązkowa jest częścią aktywów (kredytów) lub pasywów (depozytów) banku komercyjnego, którą bank jest zobowiązany utrzymywać na rachunku w banku centralnym.

Z mocy prawa część rezerw całkowitych, która znajduje się w dyspozycji banków, na mocy prawa nie może być wykorzystana do tworzenia pieniądza poprzez udzielanie pożyczek. Oznacza to, że rezerwy banku, które obejmują jego depozyty w banku centralnym oraz gotówkę, która znajduje się we własnym skarbcu, nie może spaść poniżej określonego poziomu.
Rezerwa obowiązkowa wyrażana jest w procentach depozytów płatnych na żądanie złożonych w banku.

Funkcje rezerwy obowiązkowej:

1. Ochrona deponentów - jest to zapewnienie bezpieczeństwa gromadzonych przez banki środków.
Banki odprowadzają pewną część przyjętych depozytów do banku centralnego, albo utrzymują ją w gotówce jako źródło płynności. Zapewnia to bankom środki na wypłaty dla klientów nie tylko w typowych sytuacjach, ale również w sytuacjach szczególnych (w razie niespodziewanego wzrostu wypłat, który spowodowany na przykład poprzez plotkę o bankructwie jednego z banków)

2. Regulacja podaży pieniądza - bank centralny posługuje się kilkoma
metodami wywierania wpływu na podaż pieniądza. Jeśli chce zwiększyć podaż pieniądza, to może:
- obniżyć stopę dyskontową w celu zwiększenia rozmiarów pożyczek, które są udzielana bankom komercyjnym
- zakupić wyemitowane przez rząd papiery wartościowe na otwartym rynku
- obniżyć poziom wskaźnika rezerw obowiązkowych
Jeśli natomiast chce zmniejszyć podaż pieniądza, to może:
- ograniczyć ogólną sumę pożyczek udzielanych bankom komercyjnym poprzez podwyższenie stopy dyskontowej
- sprzedawać wyemitowane przez rząd papiery wartościowe, które są w posiadaniu banku centralnego
- podwyższyć poziom wskaźnika rezerw obowiązkowych

Regulacja stóp procentowych

- stopa procentowa jest ceną płaconą
przez pożyczkobiorcę posiadaczowi kapitału pożyczkowego lub oszczędzającemu, który zdeponował w banku swój pieniądz. Cena ta jest wyrażana w procencie kapitału pożyczkowego oraz skalkulowana w odniesieniu do pewnego okresu.

STRUKTURA TRANSAKCJI DEPOZYTOWO-KREDYTOWYCH

KREDYT REFINANSOWY

Podstawowym zadaniem kredytów refinansowych jest to, aby zapewnić płynność bankom komercyjnym w razie sytuacji niespodziewanego jej zachwiania. Mają służyć na pokrycie przejściowych niedoborów płynności, są więc instrumentami krótkoterminowymi.

Dostęp do kredytu refinansowego jest ograniczony poprzez:
- limity jego wykorzystania. Są to tzw. kontyngenty kredytu, mogą
być one ustalane dla wszystkich banków jednolicie lub indywidualnie dla każdego z osobna. Stanowią one górną granicę możliwości refinansowania w banku centralnym (bank komercyjny musi się liczyć z możliwością wyczerpania tego źródła zasobów płynności, będzie wtedy wykorzystywał kredyt refinansowy w wyjątkowych sytuacjach)
- oprocentowanie.

Ustalając jego wysokość na poziomie powyżej
Rynkowych stóp procentowych, bank centralny zachęca banki komercyjne do wykorzystania tańszych źródeł płynności (Np. pożyczki na rynku międzybankowym).

Kredytu lombardowego banki udzielają go pod zastaw lub zabezpieczenie papierów, towarów i przedmiotów wartościowych. Cechą tego kredytu jest posiadanie przez bank przedmiotu zastawu, choć właścicielem jego jest nadal kredytobiorca. Maksymalna wielkość tego kredytu nie przekracza wartości zastawu. Bank, przyjmując zastaw, nabywa prawo jego sprzedaży w przypadku niespłacenie kredytu.
Kredyt redyskontowy związany jest z obiegiem weksla w gospodarce. Bank centralny, przyjmując przedstawione mu do wykupu przez banki komercyjne weksle handlowe, udziela im kredytu pod zastaw tych weksli. Bank komercyjny odzyskuje środki, które zainwestował w weksel w momencie ich wykupu od klienta przedstawiającego je do dyskonta.

Operacje otwartego rynku - to działania polegające na kupowaniu i sprzedawaniu przez bank centralny papierów wartościowych. Transakcje te wywierają wpływ na wielkość rezerw banków komercyjnych oraz na ilość pieniądza w obiegu.
Jeżeli bank centralny skupuje papiery wartościowe emitowane przez rząd, to na skutek tego zwiększają się rezerwy gotówkowe banków komercyjnych (zwiększenie podaży pieniądza).

W przypadku sprzedaży przez bank centralny papierów wartościowych, następuje spadek rezerwy w bankach komercyjnych (a co za tym idzie spada podaż pieniądza).

Celami operacji otwartego rynku są:

- wpływanie na płynność systemu bankowego oraz jego zdolność do kreacji pieniądza
- pośrednie lub bezpośrednie wpływanie na poziom stóp procentowych
- zwiększenie efektywności działania rynku pieniężnego

Najprostszą formą operacji otwartego rynku jest operacja bezwarunkowa.

W ramach tego typu operacji bank centralny może kupić bądź sprzedać papiery wartościowe. Zakup papieru wartościowego przez bank centralny dostarcza płynności (dodatkowych środków) systemowi bankowemu, natomiast sprzedaż papieru wartościowego tę płynność absorbuje.
Najczęściej stosowanym przez banki centralne rodzajem operacji otwartego rynku są natomiast operacje warunkowe. W ramach operacji warunkowych bank centralny może kupić (repo) lub sprzedać (reverse repo) papiery wartościowe.

Podsumowanie:

Celem polityki pieniężnej realizowanej przez Narodowy Bank Polski jest obniżanie inflacji, a w dalszej perspektywie stabilizacja cen, co jest niezbędne do zbudowania trwałych fundamentów długofalowego wzrostu gospodarczego.
Od 1999 r. NBP dąży do realizacji tego celu, wykorzystując tzw. strategię bezpośredniego celu inflacyjnego. W jej ramach bank centralny określa cel inflacyjny w postaci liczbowej, a następnie dostosowuje poziom oficjalnych stóp procentowych tak, by maksymalizować prawdopodobieństwo jego osiągnięcia. NBP utrzymuje poziom stóp procentowych spójny z realizowanym celem inflacyjnym, wpływając na wysokość nominalnych krótkoterminowych stóp procentowych rynku pieniężnego. Stopy rynku pieniężnego oddziałują na oprocentowanie kredytów i depozytów w bankach komercyjnych.
Od 1999 r. NBP dąży do realizacji tego celu, wykorzystując tzw. strategię bezpośredniego celu inflacyjnego. W jej ramach bank centralny określa cel inflacyjny w postaci liczbowej, a następnie dostosowuje poziom oficjalnych stóp procentowych tak, by maksymalizować prawdopodobieństwo jego osiągnięcia. NBP utrzymuje poziom stóp procentowych spójny z realizowanym celem inflacyjnym, wpływając na wysokość nominalnych krótkoterminowych stóp procentowych rynku pieniężnego. Stopy rynku pieniężnego oddziałują na oprocentowanie kredytów i depozytów w bankach komercyjnych.

PYTANIA Z TESTÓW i inne:

  1. Organy NBP

  1. Kanał stóp procentowych 

Niskie stopy procentowe

Wysokie stopy procentowe

  1. Klauzula opt-out 

  1. Czy w Polsce obowiązuje rezerwa obowiązkowa

Rezerwa obowiązkowa (minimalna):

  1. Polityka taniego pieniądza