Polityka pieniężna - 03.10.2012

Literatura

1. Red. nauk A. Sławiński; Polityka pieniężna. C.H. Beck, Warszawa 2011

2. I. Pyka; Bank centralny na współczesnym rynku pieniężnym. Dyscyplina regulacyjna, skuteczność, instrumenty. C.H. Beck, Warszawa 2010.

3. Red. nauk. W. Przybylska - Kapuścińska; Współczesna polityka pieniężna, Difin, Wwa 2008.

Irena Pyka 523D

egzamin - 3 pytania otwarte

Bankowość centralna - geneza i przesłanki powstania

1. Istota bankowości centralnej

2. Bank centralny w systemie bankowym

3. Ewolucja Zadań banków centralnych

Bankowość centralna to:

• system organizacji tradycyjnego pośrednictwa finansowego - banków - instytucji kredytowych,

• odnosi się do działalności banków centralnych i różnych przedsiębiorstw bankowych (banki komercyjne, banki uniwersalne, spółdzielcze, hipoteczne itp.),

• nieraz traktowana jest jako dziedzina wiedzy o zasadach funkcjonowania banków - instytucji kredytowych,

• model bankowości centralnej powstał w efekcie potrzeb zachowania równowagi pieniężnej gospodarki światowej nękanej kryzysami finansowymi

• momentem przełomowym był w powierzaniu zadań bankom centralnym był upadek systemu monetarnego waluty złotej

• ostateczne załamanie tego systemu nastąpiło w 1976 roku

• banki centralne otrzymały nowe zdania przekształcając się w instytucje publiczne działające na zlecenie władzy ustawodawczej, pełniąc funkcję instytucji państwowej

• banki centralne przestały pełnić funkcje komercyjne stając się instytucjami o charakterze zarobkowym

Pierwsze banki centralne

Powstawały w różnych okresach

• 1657 Bank Szwecji

• 1694 Bank Anglii

• 1913 System Rezerwy Federalnej - USA

• 1.01.1999 rozpoczyna swą działalność EBC

Banki te realizowały różne zadania.

Bankowość centralna rozwinęła się pod koniec XVII w.

Wtedy to powstaje potrzeba wydzielenia funkcji banku centralnego w wielu państwach - 1900 rok - funkcjonuje na świecie 18 banków centralnych.

W Europie pod koniec XIX wieku większość państw miała banki centralne.

Polityka pieniężna -10.10.2012

Podstawowy cel działalności banków centralnych:

Wiarygodny i stabilny pieniądz, który zapewnia podmiotom krajowym i zagranicznym wysoką sprawność i bezpieczeństwo prowadzonej działalności gospodarczej.

Brak stabilnego pieniądza = brak stabilnej gospodarki.

Realizacja celu wymagała od banków centralnych

W ujęciu przedmiotowym przyjęcia zasad:

4. emisji znaków pieniężnych,

5. obiegu pieniężnego,

6. stosunków pieniężnych z zagranicą.

W ujęciu podmiotowym: określenia sposobu funkcjonowania instytucji monetarnych.

System bankowy - najważniejszy element systemu finansowego

4. ogół instytucji bankowych w danym kraju kształtujących i regulujących warunki zaopatrywania podmiotów niefinansowych w środki płatnicze

5. w ujęciu podmiotowym - bank centralny i banki komercyjne

Bank centralny

• funkcjonuje zgodnie z przyjętymi rozwiązaniami prawnymi i tradycją

• przyjmuje się, że pełni funkcje:

• banku banków

• organizuje i współuczestniczy w systemie rozliczeń pieniężnych

• reguluje działalność banków komercyjnych

• wspiera system rozliczeń bankowych w kraju i skali międzynarodowej

• banku emisyjnego

• emituje pieniądz gotówkowy i kredytowych

• oddziałuje na ilość pieniądza w obiegu

• określa jego wartość poprzez kształtowanie:

• podaży pieniądza

• stopy procentowej

• kursu walutowego

• banku państwa

• obsługa budżetu państwa

• prowadzenie rachunków bankowych państwa

Bank centralny realizuje więc różne zadania:

• emituje pieniądz gotówkowy i kreuje pieniądz bezgotówkowy,

• zarządza rezerwami walutowymi,

• z rządem współzarządza kursem walutowym,

• realizuje politykę dewizową państwa,

• zapewnia bezpieczeństwo obiegu pieniądza bankowego,

• zapewnia bezpieczeństwo i stabilność systemu finansowego,

• prowadzi usługi bankowe wobec rządu i jego instytucji.

Ewolucja zadań banków centralnych:

• dokonuje się stale pod wpływem różnych wydarzeń gospodarczych

• inflacja, stagflacja, recesja gospodarki światowej, niestabilność rynków finansowych, bąble spekulacyjne, globalny kryzys finansowy

• powstają nowe koncepcje bankowości centralnej; globalnego banku centralnego, instytucji powiernictwa złych długów, większej dyscypliny regulacyjnej etc.

System bankowy w Polsce obejmuje

• bank centralny - narodowy bank polski

• banki komercyjne - w roku 2010 było ich: 51-49

• oddziały banków zagranicznych, instytucji kredytowych i przedstawicielstw działających w Polsce - około 21-18

• banki spółdzielcze - w ilości: 576-578

• razem: 646-647 banków

Shadow banking

• bankowość równoległa - sektor pozabankowy

• przedsiębiorstwa finansowe ukierunkowane na zysk udzielające pożyczek z własnych środków oferujące różne produkty oszczędnościowe i inwestycyjne

• nie wchodzą do sektora bankowego

• ich działalność ma charakter pozabankowy

• nie podlegają bankowi centralnemu

• nie wchodzą do systemu bankowego

• nie są kontrolowane przez nadzór bankowy

Przykłady w Polsce

• Nova New - spółka wirtualna - oferuje transakcje jednorazowe i maskujące - linia inwestycyjna - produkt, który daje roczny zysk 25% bez żadnych wymogów co do wkładu

• Dobra Lokata - spółka z o.o. - posiada strukturę grupy kapitałowej - daje możliwość wykonywania szeregu różnych usług finansowych

• Lex-Security w Mysłowicach - płaci prowizje za pożyczane pieniądze

• FHU Abiko Katarzyna Smolec w Tychach

• Aktualnie na liście ostrzeń KNF znajduje się 20 firm, które nie posiadają zgody KNF na wykonywanie czynności bankowych

• Takich firm w Polsce podobnie jak i na świecie jest dużo

• generują usługi o wysokim ryzyku kredytowym i inwestycyjnym

Piramidy

• Socket Recources GmBH - w Polsce reprezentowana przez Marka Jachowicza z biurem operacyjnym w Warszawie

• Jest właścicielem 45% udziałów West Africa Gold SARL, która posiada dwie kopalnie złota o łącznej powierzchni 208km^2 terenów wydobywczych w Gwinei

• Amber Gold - Piramida finansowa podobnie jak firma Madoffa - patrz Gazeta Bankowa nr 10-2012, s. 108

Polityka pieniężna - 17.10.2012

Zasady i sposoby kształtowania podaży pieniądza w gospodarce

Podaż pieniądza to ilość środków pieniężnych stawiana do dyspozycji podmiotom gospodarczym.

6. podaż pieniądza można rozumieć szeroko i wąsko

7. w wąskim rozumieniu jest to pieniądz gotówkowy zwany też pieniądzem „wielkiej mocy”

Podaż pieniądza - szerokie ujęcie:

• jest to pieniądz gotówkowy i bezgotówkowy występujący w postaci różnych aktywów finansowych, które w różnym czasie i z różnym skutkiem mogą być zamienione na pieniądz gotówkowy

• aktywa te obejmują również pieniądz kredytowy, kreowany przez banki na bazie gromadzonych depozytów - pieniądz depozytowy

Podaż pieniądza kredytowego

• pieniądz kredytowy posiada moc regulacji zobowiązań w stopniu zbliżonym do pieniądza gotówkowego

• podaż pieniądza gotówkowego określa bank centralny kierując się przyjętymi zasadami jego emisji w gospodarce

• pieniądz kredytowy jest stawiany do dyspozycji podmiotom gospodarczym przez banki

• o wielkości pieniądza kredytowego decydują banki komercyjne

• nie mogą go kreować w dowolnej ilości

• granice kreacji pieniądza kredytowego pośrednio określa bank centralny

• pieniądz kredytowy pozostaje zawsze w określonej proporcji do pieniądza gotówkowego

• im większa monetyzacja gospodarki (ilość gotówki : PKB) tym można wykreować więcej pieniądza kredytowego

Agregaty monetarne

• miary pieniądza przyjmowane w polityce monetarnej banku centralnego

• istnieją węższe i szersze definicje pieniądza stosowane do mierzenia ilości pieniądza w obiegu - tzw. agregaty pieniężne

• baza monetarna - M0

• wąski pieniądz bankowy i szeroki M1, M2, M3

• pozostałe agregaty M4, M5

Agregaty pieniężne

M0 = baza monetarna:

• Rezerwy obowiązkowe banków komercyjnych

• rezerwy nadwyżkowe banków komercyjnych

• obieg pieniądza gotówkowego

M1 = Baza monetarna+:

• czeki w obiegu

• nieoprocentowane wkłady na żądanie w bankach (główne rachunki bieżące przedsiębiorstw)

• wkłady na rachunkach czekowych w prywatnych instytucjach depozytowych

M2 = M1+:

• krótkoterminowe rachunki oszczędnościowe

• udziały w funduszach inwestycyjnych rynku pieniężnego osób fizycznych poniżej sumy $100tys.

• Depozyty terminowe na niewielkie sumy utrzymywane przez dłuższe okresy

M3 = M2+:

• depozyty terminowe na sumę powyżej $100tys.

Agregat M0

• agregat M0 jest najwęższą koncepcją miary pieniądza,

• jest to pieniądz o najwyższym stopniu płynności

• skład agregatu M0:

• rezerwy obowiązkowe banków komercyjnych

• rezerwy nadwyżkowe

Agregaty pieniężne EBC

Europejski Bank Centralny posługuje się następującymi agregatami:

• M1 - wąski agregat pieniężny. Obejmuje pieniądz gotówkowy oraz depozyty bieżące (płatne na każde żądanie tzw. a vista) w monetarnych instytucjach finansowych i instytucjach rządowych szczebla centralnego (np. poczta czy skarb państwa)

• M2 - pośredni agregat pieniężny. Obejmuje M1 oraz depozyty z terminem wypowiedzenia do 3 miesięcy oraz depozyty terminowe do 2 lat zdeponowane w monetarnych instytucjach i instytucjach rządowych szczebla centralnego

• M3 - szeroki agregat pieniężny. Obejmuje M2 oraz instrumenty zbywalne, czyli operacje z przyrzeczeniem odkupu, jednostki uczestnictwa w funduszach na rynku pieniężnym, a także dłużne papiery wartościowe z terminem pierwotnym do 2 lat, wyemitowane przez monetarne instytucje finansowe.

W Polsce podstawowym obecnie agregatem pieniężnym podawanym w statystyce NBP i GUS jest M3

Jest on definiowany jako suma następujących składników::

• pieniądz gotówkowy w obiegu (poza kasami banków)

• depozyty złotowe i walutowe gospodarstw domowych, przedsiębiorstw, niemonetarnych instytucji finansowych, instytucji niekomercyjnych, instytucji samorządowych oraz funduszy ubezpieczeń społecznych:

• bieżące

• terminowe i zablokowane

• pozostałe składniki, tj. dłużne papiery wartościowe z terminem pierwotnym do 2 lat wyemitowane przez banki, a zakupione przez podmioty niebankowe oraz zobowiązania banków z tytułu operacji z przyrzeczeniem odkupu i jednostki uczestnictwa w funduszach rynku pieniężnego.

Mnożnik kreacji pieniądza

• banki komercyjne nie tylko gromadzą oszczędności i zamieniają je na kredyty

• pełnią one jeszcze jedną bardzo ważna funkcje: udzielając kredytów na sumy wielokrotnie przekraczające wartość trzymanych rezerw, banki komercyjne tworzą (kreują) dodatkowy pieniądz

• intensywność tego efektu wyraża mnożnik kreacji pieniądza

Polityka pieniężna - 24.10.2012

Zasady i sposoby kształtowania podaży pieniądza w gospodarce

7. definicja podaży pieniądza

8. agregaty monetarne w polityce banku centralnego

9. podaż pieniądza w teorii mnożnika

10. strukturalne podejście do podaży pieniądza

Mnożnik kreacji pieniądza

Banki komercyjne nie tylko gromadzą oszczędności i zamieniają je na kredyty.

Pełnią one jeszcze jedną bardzo ważną funkcję:

udzielając kredytów na sumy wielokrotnie przekraczające wartość trzymanych rezerw, banki komercyjne tworzą (kreują) dodatkowy pieniądz.

Intensywność tego efektu wyraża mnożnik kreacji pieniądza.

Teoria mnożnika zakłada, że o ilości pieniądza w obiegu decyduje bank centralny i banki komercyjne.

Wywodzi się z ekonomii klasycznej, a jej największym reprezentantem jest I. Fisher - twórca ilościowej teorii pieniądza, który zakładał, że:

M*V = P*Y

gdzie:

M - ilość pieniądza

V - szybkość jego obiegu

P - średni poziom cen

Y - wielkość realnego dochodu narodowego

Mnożnik stanowi relację przekształceń tego równania

W ujęciu realnym:

k = 1/V = M/Y

W ujęciu nominalnym:

k = M/D

gdzie: D = P*X

Interpretacja:

Mnożnik kreacji pieniądza informuje, o ile zmieni się podaż pieniądza w wyniku zmiany bazy monetarnej o jednostkę (np. o 1zł). Mnożnik można stosować do dowolnego agregatu pieniężnego.

Podaż pieniądza M w ujęciu „mnożnikowym” można zapisać jako iloczyn wielkości pieniądza kreowanego przez bank centralny (B - od „baza monetarna”) i pewnego mnożnika (m).

Przyrost podaży pieniądza (ΔM) następuje w takiej samej proporcji - określonej wielkością mnożnika pieniężnego (tj. m) - jak i przyrostu pieniądza banku centralnego (ΔB).

Podaż pieniądza w rozwiniętej teorii mnożnika jest funkcją wielu zmiennych

gdzie:

BG - gotówka w obiegu

D - depozyty na żądanie

R - rezerwy bankowe

B - baza monetarna

lub

k - stopa utrzymania gotówki BG/D

r - przeciętna stopa rezerw obowiązkowych R/D

Dalsze przekształcenie:

Na R składają się trzy różnego typu wielkości:

8. obowiązkowe rezerwy banków komercyjnych od depozytów na żądanie (R_D)

9. obowiązkowe rezerwy banków komercyjnych od depozytów terminowych (R_t)

10. dobrowolne nadwyżkowe rezerwy banków komercyjnych utrzymywane przez nie w banku centralnym (R_nad)

Gdzie przedstawiane zmienne są wielkościami zależnymi:

• k=G/D - stosunek zasobów pieniądza gotówkowego do pieniądze depozytowego, jest to więc relacja mówiąca o strukturze podaży pieniądza

• t=DT/D - wskaźnik mówiący o relacji zachodzącej między depozytami terminowymi, a depozytami na żądanie

• r_D=R_D/D - wskaźnik (stopa) obowiązkowych rezerw dla depozytów na żądanie

• r_nad=R_nad/D - stosunek nadwyżkowych dobrowolnych rezerw do depozytów na żądanie

• r_t=R_t/DT - wskaźnik (stopa) obowiązkowych rezerw dla depozytów terminowych

Teoria mnożnika

Klasyczna teoria mnożnika zakłada, że na proces kreacji pieniądza oddziaływają wyłącznie czynniki instytucjonalne, techniczne bądź losowe zmiany w zachowaniach banków. Bank centralny może zatem wpływać na podaż pieniądza poprzez:

• stopę rezerw obowiązkowych

• kształtowanie podaży, ceny i dostępności instrumentów służących bankom do przechowywania rezerw (inne niż depozyt w banku centralnym)

• operacje otwartego rynku skierowane na zmiany struktury zasobów banków (sprzedaż bonów pieniężnych czy bonów skarbowych).

Podejście strukturalne do kreacji podaży pieniądza (podmiotowe)

• sektor bankowy analizowany jest tu jako całość

• jego rola w tworzeniu pieniądza jest więc rozpatrywana w ujęciu skonsolidowanego bilansu całego sektora bankowego, tj. bez rozgraniczania między działalnością banków komercyjnych i banku centralnego.

Skonsolidowany bilans systemu bankowego jest zestawieniem bilansów wszystkich (łącznie z bankiem centralnym) banków działających na terenie kraju.

Uproszczony skonsolidowany bilans sektora bankowego:

Aktywa:

NZ - należności zagraniczne systemu bankowego

K_B - kredyty netto (tj. po odjęciu depozytów budżetowych w systemie bankowym)

K_N - kredyty dla krajowego sektora niefinansowego

AR - aktywa rzeczowe sektora bankowego

Pasywa:

ZZ - zobowiązania zagraniczne sektora bankowego

G - gotówka w obiegu, tj. poza kasami banków

D - depozyty na żądanie podmiotów niefinansowych

DT - depozyty oszczędnościowe i terminowe (dalej w skrócie depozyty terminowe) podmiotów niefinansowych

Kap - kapitał sektora bankowego

Na podstawie bilansu skonsolidowanego można zatem zapisać następujące równanie:

gdzie:

AZN = NZ - ZZ - aktywa zagraniczne netto, tzn. rezerwy dewizowe netto systemu bankowego jako całości

K_B - kredyty netto (po odjęciu depozytów sektora publicznego) sektora publicznego

K_N - kredyty dla sektora niefinansowego

Równanie to mówi, że podaż pieniądza w gospodarce jest generowana w wyniku:

• zmian akcji kredytowej sektora bankowego, nazywanej także „aktywami krajowymi netto”, w tym instytucji finansowych, niefinansowych i sektora publicznego.

• zmian czynnika zagranicznego nazywanego „aktywami zagranicznymi netto”.

Przyrost podaży pieniądza ogółem w gospodarce jest generowany w wyniku:

• zmian akcji kredytowej sektora

Kontrola podaży pieniądza

W sektorze bankowym relatywnie wysoka - tym bardziej skomplikowana im więcej nowoczesnych instrumentów finansowych banków.

• Gdy banki finansują deficyt budżetowy ma miejsce „wypychanie pieniądza” z gospodarki.

• Gdy bank centralny „kredytuje budżet” - emisja pustego pieniądza

• Gdy bank centralny monetyzuje długi - emisja pustego pieniądza - Quantitative easing

• Gdy bank centralny kontroluje kurs walutowy nie ma wpływu na kontrolę podaży pieniądza

• W gospodarce otwartej im większa substytucyjność krajowych i zagranicznych aktywów finansowych tym trudniejsza kontrola podaży pieniądza.

Polityka hajsu - 31.10.2012

Bank Centralny. Strategie polityki monetarnej.

Strategie polityki pieniężnej to:

11. Strategia wyraża postępowanie banku centralnego w założonym okresie zmierzające do osiągnięcia zakładanych celów polityki monetarnej, do którego swe zachowania muszą przystosować wszystkie podmioty rynku pieniężnego.

12. Sposób w jaki uczestnicy rynku pieniężnego absorbują w swych decyzjach efekty realizowanej strategii polityki monetarnej jest różny.

Strategie polityki monetarnej mogą być różne.

Wynikają z dywersyfikacji celów i instrumentów stosowanych przez bank centralny do ich realizacji, jak też różnych kryteriów podziału towarzyszących identyfikacji rodzajów strategii polityki monetarnej.

W sytuacji, gdy bank centralny identyfikuje się z określoną strategią polityki monetarnej większa jest przejrzystość jego operacji na rynku pieniężnym i bardziej efektywne zachowania uczestników tego rynku.

Strategie polityki monetarnej formułowane są zwykle z perspektywy potrzeb rozwoju gospodarki krajowej.

Dlatego też wybór strategii polityki monetarnej jest zawsze zdeterminowany stanem makrofundamentów każdej gospodarki.

Strategia polityki monetarnej stanowi natomiast sposób poprawy tego stanu, przy założeniu, że ostateczne jej skutki w gospodarce zależą bezpośrednio od mechanizmu absorpcji impulsów monetarnych z niej wynikających przez podmioty gospodarcze.

Kryterium podziału - sposób postępowania banku centralnego w oddziaływaniu na gospodarkę

11. strategi monetarystyczna,

12. strategia zorientowana na potencjał,

13. strategia pokeynesowska,

14. strategia sterowania płynnością bankową.

Strategia monetarystyczna

Oparta została na założeniu potwierdzonym badaniami empirycznymi, że ilość pieniądza ma dominujący wpływ na przyrost PKB i/lub przyrost cen w gospodarce.

Stąd płynie wniosek, że bank centralny sterując ilością pieniądza poprzez kontrolę bazy monetarnej i jej agregatów może skutecznie oddziaływać również na gospodarkę (ceny, dochody i zatrudnienie, a także stały wzrost gospodarczy).

Warunkiem skutecznej jej realizacji jest jego długookresowe oddziaływanie na przyrost PKB w ujęciu realnym, przy uwzględnieniu możliwych zmian w utrzymywaniu rezerw pieniężnych przez podmioty gospodarcze, a zatem również zmian w szybkości obiegu pieniądza w gospodarce.

Strategia zorientowana na potencjał, zwana monetarną zakłada, że:

• kontrola ilości pieniądza w gospodarce powinna być ukierunkowana nie tylko na wzrost realnego produktu krajowego brutto, ale także na wzrost ogólnogospodarczego potencjału produkcyjnego

• właściwa średnioterminowa prognoza wzrostu tego potencjału determinuje skuteczność prowadzonej przez bank centralny polityki monetarnej

• pieniężny cel pośredni w strategii potencjału gospodarczego odpowiadający wzrostowi określonego agregatu pieniężnego powinien bowiem odpowiadać tej prognozie, gdyż tylko w takich okolicznościach wzrost popytu globalnego w gospodarce dostosuje się do poziomu równowagi egzogenicznie wyznaczonej podaży pieniądza.

Strategia pokeynesowska

• polityka pieniężna banku centralnego powinna skupić się na kształtowaniu poziomu stopy procentowej wyznaczającej poziom równowagi popytu i podaży na pieniądz w gospodarce

• wysoka wrażliwość inwestycji na zmiany jej poziomu jest w stanie prowadzić do znacznego pobudzenia popytu globalnego sprzyjając osiąganiu równowagi gospodarczej na poziomie pełnego w niej zatrudnienia

• w strategii postkeynesowskiej stopa procentowa pełni funkcję celu pośredniego polityki monetarnej

Polityka pieniężna - 07.11.2012

Strategia sterowania płynnością bankową zakłada, że:

13. wielkość popytu globalnego w gospodarce zależy od zdolności banków do kreacji kredytu jako formy współczesnego pieniądza

14. stąd płynność banków przyjmowana za cel pośredni tej strategii polityki monetarnej stanowić powinna podstawowy parametr równoważenia gospodarki

Strategia polityki pieniężnej w ujęciu tradycyjnym

15. przyjęcie celu pośredniego

16. brak celu bezpośredniego

17. wybór celu operacyjnego

18. cel operacyjny na zakładanym poziomie, aby kontrolować cel pośredni

W ujęciu tradycyjnym polityki pieniężnej wykorzystuje się:

• kontrolę agregatów monetarnych

• kontrolę kursu walutowego

• kontrolę stóp procentowych

Cele operacyjne to np. rezerwy walutowe, płynność sektora bankowego, stan depozytów bankowych itp. są one ustanawiane aby kontrolować cele pośrednie.

Strategie polityki monetarnej w ujęciu wieloparametrycznym

• strategia bezpośredniego celu inflacyjnego

• ogłoszenie przez bank centralny oficjalnego celu inflacyjnego

• niska inflacja - cel zasadniczy

• utrzymanie przez bank centralny wybranej stopy procentowej rynku międzybankowego na poziomie zapewniającym osiąganie przyjętego celu inflacyjnego

• strategia eklektyczna - realizacja nie jednego lecz wiązki celów polityki monetarnej

• ma z natury swej dyskrecjonalny charakter

• brak identyfikacji bezpośredniego celu polityki monetarnej nie gwarantuje jej przejrzystości

• rynki finansowe mogą na tę strategię reagować negatywnie

• decyzje lokacyjne są podejmowane w warunkach podwyższonego ryzyka inwestycyjnego

• mniejszą stabilnością charakteryzuje się rynek pieniężny

Bank centralny. Rodzaje i cele polityki monetarnej

Polityka pieniężna - polega na kształtowaniu podaży pieniądza w gospodarce przez bank centralny. To prowadzony w mieniu państwa przez bank centralny wybór celów i instrumentów kształtowania podaży pieniądza w gospodarce.

Rodzaje polityki monetarnej:

• polityka taniego i drogiego pieniądza

• polityka krótko, średnio i długookresowa

• polityka restrykcyjna, ekspansywna i neutralna

• polityka ustrojowa i procesowa

Polityka pieniężna - 14.11.2012

Klasyfikacja celów polityki pieniężnej - kryteria podziału

15. skala oddziaływania

16. przedmiot polityki

17. podmioty polityki

18. horyzont czasowy

19. sposób jej określania i realizacji

Skala oddziaływania

19. makroekonomiczne - wzrost gospodarczy, inflacja, stabilność cen itp.

20. mikroekonomiczne - kształtowanie stóp procentowych, podaż pieniądza kredytowego itp.

Przedmiot i podmiot polityki

• cele pieniężne; stopa procentowa, inflacja

• cele gospodarcze: zatrudnienie, wzrost PKB

• cele własne banku centralnego

• cele systemu finansowego

• cele sektora bankowego

Dalsze kryteria podziału celów

Horyzont czasowy:

• Krótkookresowe

• Średniookresowe

• Wieloletnie

Sposób określania i realizacji

• cele finalne

• ostateczne

• gospodarcze

• makroekonomiczne

• cele pośrednie

• podaż pieniądza

• kurs walutowy

• stopy procentowe

• cele operacyjne

• płynne rezerwy banków

• interwencje walutowe

• stopy procentowe rynku międzybankowego

Nowy temat:

Cel inflacyjny banku centralnego, a stabilność finansowa

• identyfikacja celu inflacyjnego

• bezpośredni cel inflacyjny

• pojęcie stabilności finansowej

• przyczyny niestabilności finansowej

• stabilność cenowa, a stabilność finansowa

• Safety Net

Banki centralne cel inflacyjny

• Stosują w polityce monetarnej od lat dziewięćdziesiątych

• Kontrola inflacji stała się podstawą stabilizowania cen w gospodarce

• Cel inflacyjny zastąpił kontrolę podaży pieniądza

• Umiędzynarodowienie celu inflacyjnego - przyjmują go wszystkie banki centralne w gospodarce światowej

Cel inflacyjny

• oznacza, że bank centralny zobowiązuje się do stabilizowania inflacji wokół przyjętego poziomu - celu inflacyjnego

• wymaga prognozowania inflacji

• inflację prognozuje się w oparciu o modele

Wskaźnik inflacji jako cel inflacyjny

Wskaźnik inflacji	Kraje
Wskaźnik wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych CPI HICP - zharmonizowany wskaźnik cen konsumpcyjnych obliczany wg formuły Lasperyes'a	Nowa Zelandia, Kanada, Szwecja, Australia, Polska, Izrael, Kolumbia, Hiszpania, Brazylia, Węgry, Chile, Meksyk, Norwegia Obliczany w Unii Europejskiej wg ujednoliconej metodologii przez kraje członkowskie.
Wskaźnik inflacji bazowej	Wielka Brytania, Czechy, RPA, Tajlandia

Wyrażenie celu inflacyjnego

Wyrażenie celu inflacyjnego	Kraje
Cel wyrażony punktowo	Szwecja, Norwegia, Korea, Węgry, Brazylia, Finlandia, Polska
Pasmo wahań +/- 2% lub mniej	Kanada, Australia, Chile, Czechy, Izrael, Wielka Brytania
Pasmo wahań +/- 2% lub więcej	Nowa Zelandia, RPA, Tajlandia

Oczekiwania inflacyjne

• z punktu widzenia banku centralnego istotne jest nie tylko jaka obecnie jest inflacja, lecz także, jakie są oczekiwania inflacyjne

• tylko znając oczekiwania inflacyjne bank centralny ma szansę odpowiednio zareagować na czas... (występują znaczne opóźnienia)

• W Polsce wyznacza ją do 1992 roku Ipsos (wcześniej Demoskop), a od 2001 roku także GfK Polonia (badania współfinansowane przez UE)

• Problem polega jednak na trudnościach w wyznaczeniu oczekiwań inflacyjnych

• należy zmienną jakościową z badań ankietowych

• Czy bank centralny powinien reagować na zmiany w inflacji, czy oczekiwaniach inflacyjnych?

• Reakcja na zmianę inflacji jest z zasady spóźniona szczególnie uwzględniając długość kanału transmisji

• Należy zatem analizować zarówno inflację, jak i oczekiwania inflacyjne!

• Oczekiwania inflacyjne związane są z pojęciem presji inflacyjnej

Definicja stabilności cen

• Podkreśla średniookresową orientację polityki pieniężnej

• nie jest bowiem w stanie utrzymać się na założonym poziomie w krótkim czasie

• unika się w ten sposób nadmiernego aktywizmu jak i zbędnej niestabilności gospodarki realnej

• nieuniknione są krótkoterminowe zmienności stóp procentowych i inflacji

Cechy strategii BCI

• instytucjonalne zobowiązanie do traktowania stabilności cen jako podstawowego celu polityki pieniężnej

• oficjalne ogłoszenie wielkości liczbowej średniookresowego celu inflacyjnego

• wykorzystanie narzędzi polityki pieniężnej uzależnia się od szerokiego zakresu informacji o stanie gospodarki, a nie tylko od zachowania agregatów pieniężnych czy kursów walutowych

• większa przejrzystość realizowanej strategii poprzez komunikowanie się ze społeczeństwem i rynkami w zakresie zamierzeń, celów oraz decyzji władz monetarnych

• zwiększona odpowiedzialność banku centralnego wobec instytucji demokratycznych za realizację przyjętych celów

• formułowanie przez bank centralny prognozy inflacyjnej, która pełni rolę celu pośredniego

Koszty inflacji

Koszt zdzierania zelówek i zmiany etykiet	Więcej czasu jest potrzebne na znalezienie optymalnych zastosowań rzadkich zasobów
Przeinwestowanie sektora finansowego	Następuje bowiem wzrost zysków pośredników finansowych
Ryzyko oszczędzania	Spada skłonność do oszczędzania ze względu na spadek wartości oszczędności
Niedoskonała indeksacja systemu podatkowego	Podatki płaci się od większej nominalnie podstawy i szybciej wpada się do wyższych progów podatkowych
Niepewność	Niepewność w gospodarce planów inwestycyjnych

Argumenty przeciw inflacji zerowej/deflacji

Wzrost jakości towarów	Zbyt mało pieniądza do obsługi wymiany towarowej
Problem ujemnych stóp procentowych	Przy braku inflacji nie ma ujemnych stóp procentowych w ujęciu realnym, stąd nieskuteczna jest polityka banku centralnego skierowana na obniżanie stóp procentowych
W gospodarce brak pieniądza kredytowego	Spada skłonność do oszczędzania ze względu na spadek wartości oszczędności
Sztywność płac	Płace nominalne są sztywne od dołu, a zatem jedynie wzrost cen może doprowadzić do spadku płacy realnej

Nowe zjawisko w gospodarce globalnej

• zagrożenie deflacją

• co to jest deflacja?

• Dlaczego nie zerowa inflacja albo spadek poziomu cen (deflacja)?

• Zjawiska deflacyjne są bardziej niekorzystne dla gospodarki niż inflacyjne i o wiele trudniej z nimi walczyć

• jak można walczyć z deflacją?

Polityka kapuchy - 28.11.2012

Cel inflacyjny, a stabilność systemu finansowego

Globalny kryzys finansowy wyraźnie pokazał, że sama stabilność cenowa nie gwarantuje stabilności systemu finansowego.

20. stabilności finansowej nie można sprowadzić do stabilności cenowej

21. w warunkach otwartej gospodarki światowej, narażonej na wysokie ryzyko finansowe, stabilność finansową trzeba identyfikować z brakiem zagrożenia kryzysem finansowym

22. tak rozumiana stabilność finansowa w dotychczasowej polityce monetarnej banku centralnego traktowana była jako dobro publiczne, o które należy dbać niezależnie od celów monetarnych banku centralnego

23. nigdy jednak banki centralne nie traktowały stabilności finansowej na równi z celem strategicznym polityki monetarnej

24. ta polityka nie przyniosła jednak oczekiwanych rezultatów
    gospodarka światowa weszła w stan recesji gospodarczej.

Stabilność finansowa w praktyce:

21. Tylko w sporadycznych przypadkach zapisywana była explicite w ustawie o banku centralnym lub innym oficjalnym dokumencie prawnym.

22. W większości przypadków jest ona traktowana jako cel implicite,

23. ustawowa funkcja banków centralnych w zakresie wspierania stabilności systemu finansowego ograniczana jest do działań na rzecz efektywności i bezpieczeństwa systemu płatniczego.

24. Stawała się ważnym zadaniem banku centralnego jedynie w warunkach niekwestionowanego zagrożenia równowagi monetarnej, zapobiegania rozprzestrzenianiu się skutków kryzysu finansowego, czy też utracie płynności sektora bankowego, wskutek nieprzewidywalnych zdarzeń losowych.

25. Wykorzystywana była zatem dyskrecjonalnie służąc ochronie i utrzymaniu zaufania doi całego systemu finansowego.

Utrzymanie stabilności finansowej w okresie kryzysu gospodarczego:

• Wymagało zastosowania nadzwyczajnych instrumentów regulacyjnych

• Świadczą one o trudnościach banków centralnych w utrzymaniu równowagi monetarnej gospodarki globalnej

• Sprawiają, że aktualną jest dyskusja o nowych zadaniach banków centralnych w globalnej gospodarce.

Przyczyny niestabilności finansowej:

• Są różne wg określonych szkół

• Asymetria informacji

• Nadużycia

• Szoki podażowo-popytowe

• Nowoczesne instrumenty finansowe etc.

System standards - surveillance - compliance

• Odpowiada on działalności wielu organizacji w skali międzynarodowej określających standardy działania, sposób sprawowania nadzoru nad rynkami finansowymi i wzajemnej współpracy na rzecz bezpieczeństwa finansowego globalnego rynku finansowego.

• Instytucje działające w tym obszarze tworzą sięć bezpieczeństwa finansowego - safety net.

Safety net

• W warstwie pojęciowej to zespół rozwiązań instytucjonalnych i regulacyjnych służących zapewnieniu stabilności finansowej.

• Bezpośrednim celem Safety Net jest budowa nowej międzynarodowej architektury finansowej (new international financial architecture) przez którą rozumie się instytucje, zasady, reguły, polityki i procedury związane z zapobieganiem i rozwiązywaniem kryzysów finansowych.

Safety Net pełni zatem rozległe funkcje:

• profilaktyczną,

• ostrożnościową,

• zabezpieczającą,

• przeciwdziałania kryzysowego.

Instytucje Safety Net różnie interpretują swe kompetencje

• Safety Net nie jest więc zbiorem instytucji o prostych powiązaniach i jednorodnych kompetencjach.

• To skomplikowany system obejmujący wiele podsystemów.

• Tworzą go między innymi:
  nadzór właścicielski, audyt wewnętrzny i zewnętrzny, instytucje nadzorcze i regulacyjne, agencje ratingowe, wywiadownie gospodarcze, izby rozliczeniowe, instytucje ochrony konkurencji i konsumentów, banki centralne, instytucje ochrony depozytów, ministerstwa finansów, niezależni analitycy, kodeksy dobrych praktyk, w tym corporate governance.

Sieć bezpieczeństwa finansowego tworzona jest zatem zarówno:

• przez instytucje dyscypliny regulacyjnej, jak też rynkowej.

• Banki centralne ze względu na swe funkcje należą do grupy instytucji dyscypliny regulacyjnej,

• ale - przejmując odpowiedzialność za stabilność finansową - muszą współpracować również z instytucjami dyscypliny rynkowej, jednocześnie akceptując ich rozwiązania i regulacje.

Można je sprowadzić do:

• gwarantowania depozytów bankowych,

• nadzoru nad systemem finansowym,

• instytucji pożyczkodawcy ostatniej szansy (LoLR)

• usprawniania systemu rozliczeń i rozrachunków

• pomocy instytucjom finansowym zagrożonym likwidacją lub upadłością.

Polityka sałaty - 5.12.2012

Realizacja funkcji Safety net opiera się na:

25. współpracy między instytucjami Safety Net

26. zakres ich kompetencji jak też współodpowiedzialność za stabilność finansową określaja regulacje prawne, tradycja, stopień liberalizacji gospodarki krajowej czy w końcu sytuacji kulturowej i historycznej

Na szczeblu narodowym banki centralne, wypełniając rolę instytucji sieci bezpieczeństwa finansowego przejęły obowiązki pożyczkodawcy ostatniej szansy, regulatora systemu finansowego i katalizatora procesu upadłości instytucji kredytowych.

Tymczasem brak jest uznanych standardów międzynarodowych.

Upadłości instytucji finansowych rynku pieniężnego, a upadek dużego banku na globalnym rynku pieniężnym zagraża stabilności finansowej.

Menedżerowie doskonale znają zasadę „zbyt duży by upaść”, dlatego są skłonni do ponoszenia wyższego ryzyka, przenosząc jego ewentualne koszty na społeczeństwo.

Obszary wspierania przez banki centralne stabilności systemu finansowego

26. realizacji funkcji pożyczkodawcy ostatniej instancji,

27. prowadzenia szeroko zakrojonej polityki informacyjnej,

28. zasilania instytucji kredytowych w kapitał,

29. powoływania instytucji zarządzania aktywami niskiej jakości.

Polityka pieniężna - 19.12.2012

Operacje depozytowo-kredytowe

operacje depozytowe - umożliwia bankom założenie depozytu - jednodniowej lokaty teminowej w banku centralnym;

operacje kredytowe - umożliwia zaciągnięcie kredytu, zazwyczaj jednodniowego, w banku centralnym pod zastaw papierów wartościowych na określonych warunkach i po najwyższym koszcie na rynku;

Inicjatorem są banki komercyjne. Skierowane są do wszystkich instytucji na równych prawach.

Operacje otwartego rynku (OOR)

1. nowoczesne, rynkowe instrumenty aktywnego oddziaływania banku centralnego na system bankowy;

2. zakup i sprzedaż przez bank centralny papierów wartościowych publicznych i prywatnych, dopuszczonych do tych transakcji;

3. są podstawową formą interweniowania banku centralnego na rynku pieniężnym;

4. inicjatorem jest bank centralny na podstawie przeprowadzonej analizy rynku;

5. transakcje zawierane są po konkurencyjnych cenach - przeciwnie niż lokowanie środków w ramach rezerwy obowiązkowej czy operacje depozytowo-kredytowe;

6. regulują stopień płynności banków, wpływając pośrednio na kształtowanie się krótkookresowej stopy procentowej na rynku pieniężnym;

7. elastyczne - możliwość częstego stosowania bez zakłóceń dla rynku pieniężnego

8. Operacje warunkowego zakupu (repo) - (repurchase agreement) polegają na warunkowym zakupie przez bank centralny papierów wartościowych od banku komercyjnego. Bank komercyjny sprzedając papiery wartościowe zobowiązuje się do ich odkupienia w określonym terminie, a NBP udziela mu równocześnie kredytu na zakup tych papierów, który on spłaci, odstępując NBP nabyte papiery wartościowe.
   Bank centralny może więc zwiększać płynność systemu bankowego oraz wpływać na wysokość stóp procentowych.

9. Operacje warunkowej sprzedaży (reverse repo) - (reverse repurchase agreement) bank centralny sprzedaje papiery wartościowe bankom komercyjnym zobowiązując je do ich odsprzedaży po określonej cenie w określonym terminie.

10. Operacje otwartego rynku typu bezwarunkowego - polegają na dokonywaniu przez bank centralny kupna (outright purchase) lub sprzedaży (outright sale) bankom komercyjnym papierów wartościowych znajdujących się w portfelu banku centralnego.

11. Swapy walutowe - strony transakcji decydują się wymienić między sobą określoną ilość różnych walut, a po określonym czasie dokonać transakcji odwrotnej, przy czym parametry obu transakcji są z góry znane.

12. Depozyt - składany przez banki komercyjne w banku centralnym; bank centralny może więc wyłącznie absorbować płynność, deponując określone kwoty na znany z góry termin i ze znanym oprocentowaniem.

Polityka pieniężna - 09.01.2013

Instrumenty polityki pieniężnej

Podział OOR

W 2002r zgodnie z uchwałą RPP z dnia 29.01.2012 dokonano podziału OOR na trzy główne kategorie:

a) Operacje podstawowe - polegające na emisji bonów pieniężnych NBP z 28-dniowym terminem zapadalności (w 2003r termin ten został skrócony do 14 dni, a w 2005r do 7 dni)

b) Operacje dostrajające - polegające na:

27. emisji bonów pieniężnych NBP z terminem zapadalności od 1 do 7 dni,

28. Zakupie od banków, w trybie przetargowym, skarbowych papierów wartościowych na okresy wynoszące od 1 do 7 dni,

29. Przedterminowym wykupie bonów pieniężnych NBP.

c) Operacje o charakterze strukturalnym, polegające na bezwarunkowej sprzedaży przez NBP obligacji skarbowych

Nadzwyczajne instrumenty polityki pieniężnej

30. Są różnie definiowane. W podziale na standardowe i niestandardowe.

31. Nadzwyczajne instrumenty polityki często traktuje się jako szczególny rodzaj instrumentów niestandardowych.

32. Zostały zastosowane w okresie globalnego kryzysu finansowego i są nadal wykorzystywane w polityce monetarnej Fed EBC.

Klasyfikacja

Instrumenty niestandardowe;

• polityka stopy procentowej - polegająca na obniżaniu stopy procentowej - głównie w OOR o niższej rentowności

• polityka bilansu banku centralnego

• interwencje walutowe,

• polityka kredytowa,

• polityka rezerw bankowych

Instrumenty nadzwyczajne;

• quantitative easing,

• credit easing.

Zasadniczo określa się tak prowadzoną politykę banku centralnego - rozluźnieniem ilościowym.

Quantitative easing

• Polegają na skupie przez banki centralne papierów wartościowych celem bezpośredniego zasilenia uczestników rynku finansowego w płynność.

• Zwiększają zatem ilość pieniądza w obiegu powodując, że w bilansie banku centralnego w miejsce pieniądza gotówkowego pojawiają się płynne aktywa o różnym stopniu ryzyka inwestycyjnego.

• Bank centralnym tym samym przejmuje ryzyko wypłacalności emitenta skupionych papierów wartościowych. Traci też pełną kontrolę nad podażą pieniądza i wzrostem bazy monetarnej. Z tego powodu banki centralne nie mogą nabywać papierów wartościowych od uczestników rynku finansowego.

• Zastosowanie quantitative easing jako instrumentu regulacyjnego przez banki centralne wymagało więc celowego wyboru skupowanych przez nie papierów wartościowych.

Indirect quantitative easing

• W procesie tym banki centralne skupowały zasadniczo skarbowe papiery wartościowe znajdujące się w portfelach banków komercyjnych.

• Prowadziły ich odkup na rynku wtórnym zwiększając płynność banków komercyjnych.

• Wtórnie też finansowały deficyt budżetowy - gdy kupowały w OOR papiery skarbowe.

• Wiele banków centralnych jednak poszerzyło zakres instrumentów finansowych stosowanych do zabezpieczenia transakcji banków z bankiem centralnym.

• Zwiększyło to harquit w OOR.

Direct quantitative easing

• Bank centralny tradycyjnie koncentruje się na zakupie długoterminowych obligacji rządowych od banków.

• Celem takiej transakcji jest oddziaływanie na właściwą wycenę prywatnych papierów wartościowych.

• Zakup obligacji rządowych stanowi bowiem punkt odniesienia dla wyceny ryzykownych prywatnie emitowanych papierów wartościowych.

• Gdy długoterminowe obligacje rządowe są skupowane, rentowność prywatnych papierów wartościowych spada równolegle do obligacji rządowych.

• Spadają także w tych transakcjach długoterminowe stopy procentowe stymulując długoterminowe inwestycje i globalny popyt w gospodarce.

• Zakup długoterminowych obligacji rządowych na rynku finansowym uzasadnia więc potrzeba stymulowania wzrostu gospodarczego.

Direct credit easing

• obejmuje zakup przez bank centralny papierów komercyjnych w postaci obligacji korporacyjnych i papierów wartościowych zabezpieczonych aktywami (sekurytyzacja aktywów)

• Instrument ten był wykorzystywany przez banki centralne w warunkach niedoboru płynności niektórych segmentów krajowych rynków finansowych.

• Zakup komercyjnych papierów wartościowych oznacza bowiem bezpośrednie transakcje z sektorem prywatnym, a zatem i większą skalę ryzyka jego aktywów bilansowych.

• Bezwarunkowy zakup tych papierów wartościowych równoznaczny z ich pozostawieniem w banku centralnym do terminu wykupu sprawia, że bank centralny staje się kredytodawcą podobnie jak każdy bank komercyjny. Działa zatem niezgodnie z założeniami ustrojowymi polityki monetarnej.

• Konieczna więc staje się kwalifikacja jakości skupowanych papierów wartościowych i stosowna ich ekspozycja na ryzyko w celu zachowania niezależności finansowej banku centralnego.

Instrumenty polityki pieniężnej NBP wobec światowego kryzysu finansowego

30 listopada 2008r - polski rząd przedstawił Plan stabilności i rozwoju (zgodnie z rekomendacją Komisji Europejskiej zawartą w European Economic Recovery Plan z 26 listopada 2008r)

W ramach Planu znalazł się również Pakiet zaufania NBP z 13 października 2008r określający działania banku centralnego ukierunkowane na stabilizację systemu finansowego.

Cel: stabilizacja sektora bankowego oraz poprawa warunków kredytowania gospodarki przez instytucje bankowe.

Działania NBP podjęte w ramach Pakietu zaufania objęły dwie podstawowe kategorie:

• Działania związane z ograniczeniem ryzyka zaburzeń funkcjonowania międzybankowych rynków finansowych.

• Działania w zakresie zwiększenia płynności poszczególnych instytucji bankowych.

Instrumenty polityki monetarnej Europejskiego Systemu Banków Centralnych:

• rezerwa obowiązkowa

• operacje otwartego rynku

• kredyt i depozyt na koniec dnia.

Operacje otwartego rynku ESBC

Cel: regulowanie płynności międzybankowego rynku pieniężnego, a tym samym oddziaływanie na poziom krótkoterminowych stóp procentowych na tym rynku oraz informowanie o bieżącym kierunku polityki pieniężnej.

OOR ESBC:

• operacje warunkowego zakupu i sprzedaży

• operacje bezwarunkowego zakupu i sprzedaży

• emisja certyfikatów dłużnych

• swapy walutowe

• depozyty terminowe o stałym okresie zapadalności

Polityka pieniężna - 16.01.2012

Rezerwy walutowe banków centralnych

30. jest to szczególnego rodzaju zasób finansowy

31. powstają na bazie znajdującego się już w obiegu pieniądza krajowego, który wskutek przeprowadzanych z nierezydentami transakcji finansowych został zmieniony na pieniądz zagraniczny

32. rezerwy walutowe gromadzą państwa dysponujące walutą wymienialną

33. są one tym większe im bardziej liberalna oraz otwarta na świat jest gospodarka krajowa

Pojęcie rezerw walutowych

33. akceptowane na świecie aktywa o charakterze pieniężnym, którymi dysponuje władza monetarna kraju w celu przeprowadzenia interwencji walutowych lub regulacji długu w kraju i za granicą

34. wykorzystywane w sytuacjach niestabilności walutowej - kryzysu walutowego

35. stąd często są określane oficjalną rezerwą walutową BC

Oficjalna rezerwa walutowa (dewizowa)

• to zagraniczne aktywa finansowe banków centralnych

• jako aktywa finansowe należą do banku centralnego

• ich prawnym właścicielem jest jednak państwo

• stanowią bufor bezpieczeństwa i wiarygodności spłat przez rezydentów zobowiązań zagranicznych

• jak wszystkie rezerwy - generują koszty ich utrzymania

• stąd banki centralne optymalizują poziom oficjalnych rezerw walutowych

Struktura koszyka rezerw dewizowych

• waluty wymienialne, których wybór jest skierowany na obsługę operacji zagranicznych w gospodarce krajowej

• akceptowane na świecie płynne aktywa finansowe, którymi dysponuje władza monetarna kraju w celu regulacji długu

Wybór struktury koszyka oficjalnych rezerw walutowych podporządkowany jest celom:

• Gospodarczym

• transakcyjnych (banki komercyjne dokonujące dużych transakcji walutowych powinny w razie konieczności zaspokoić własne potrzeby na walutę transakcyjną. Unika się kosztownej wymiany jednej waluty na drugą

• obsługi długu zagranicznego (BC czasami stosuje transakcje swapowe)

• Interwencyjnym

• Zwiększenia dochodowości banków centralnych

Banki centralne w koszyku orw

• posiadają różne waluty; najczęściej USD i obecnie euro - wcześniej marka niemiecka; tzw. waluty rezerwowe

• złoto monetarne

• krótkoterminowe papiery skarbowe, a z czasem obligacje skarbowe nominowane w walutach rezerwowych

• optymalizując portfel orw rozszerzają go na inne aktywa rynków finansowych

Zgodnie z definicją Międzynarodowego Funduszu Walutowego oficjalne aktywa rezerwowe - to znajdujące się w posiadaniu i w pełni kontrolowane przez władzę monetarną płynne aktywa zagraniczne, których funkcją jest zabezpieczenie ewentualnych operacji związanych z bilansem płatniczym, a także wykorzystanie do przeprowadzenia interwencji walutowych.

MFW do oficjalnych aktywów płynnych zalicza:

• waluty wymienialne

• pozycje rezerwowe krajów członkowskich w MFW

• specjalne Prawa Ciągnienia

• złoto monetarne

• inne aktywa rezerwowe - aktywa walutowe w formie gotówki, lokat i określonych instrumentów inwestycyjnych

Poziom rezerw walutowych banki centralne uzależniają od:

• obowiązującego w kraju systemu kursowego

• stopnia powiązań gospodarki z zagranicą

• ograniczeń prawa dewizowego dotyczących handlu zagranicznego, obrotów pieniężnych i kapitałowych

• kosztów utrzymania rezerw

• ryzyka trudności płatniczych w kraju

• niebezpieczeństwa utraty wiarygodności

• poziomu dochodu narodowego w kraju

Poziom rezerw walutowych w bankach centralnych

• jest zróżnicowany w przestrzeni i w czasie

• w wielu państwach gospodarki światowej na przestrzeni ponad dwudziestu lat bardzo mocno wzrósł: np. w Chinach, Szwajcarii, Słowacji i Meksyku - państwa zaczęły stosować strategię ich zmniejszenia

• jednak wskutek nasilającej się niestabilności globalnej gospodarki światowej w wielu państwach - głównie dotkniętych kryzysami walutowymi mocno spadł

• w okresie globalnego kryzysu finansowego - wystąpił brak oficjalnych rezerw do ochrony kursu walutowego w wielu państwach

Trendy w gospodarce światowej

• rozwój rynków finansowych i ich instrumentów zaostrzył apetyt na ryzyko banków centralnych w zamian za wyższą dochodowość utrzymywanych aktywów płynnych

• rozwinęły się płynne rynki obligacji skarbowych różnych państw gospodarki światowej

• funkcjonują płynne rynki finansowe różnych aktywów stwarzając dobre warunki dywersyfikacji orw

• rośnie aktywne zarządzanie rezerwami walutowymi banków centralnych

Ogólne zasady zarządzania rezerwami dewizowymi

• osiągnięcie najwyższego stopnia bezpieczeństwa inwestowanych środków

• zapewnienie odpowiedniego stopnia płynności

• maksymalizacja dochodu z inwestycji, która zależy od przyjętego poziomu ryzka inwestycyjnego i może być osiągnięta przy spełnieniu warunków

Aktywne zarządzanie rezerwami walutowymi

• Ukierunkowanie na zwiększenie dochodowości przez:

• dywersyfikację rezerw walutowych

• wydzielenie z nich specjalnych transz

• kontrolę poziomu rezerw oficjalnych niezbędnych do zachowania stabilności finansowej - wskaźnik Greenspana i inne

• analizę kosztów utrzymania rezerw

Dywersyfikacja orw

• inwestowanie w różne obligacje skarbowe nie tylko nominowanych w walutach rezerwowych

• wprowadzanie do koszyka nowych walut i nowej klasy aktywów finansowych

• zmiana sposobu zarządzania portfelem orw - banki centralne zaczęły przechodzić z limitów alokacji w koszyku na optymalizację orw - maksymalizację dochodu przy zidentyfikowanym poziomie ryzyka inwestycyjnego

Wydzielenie specjalnych transz

• część orw przenoszono na wyodrębniony fundusz zarządzając nim aktywnie

• ludowy bank chin utworzył china investment corp w 2010 przenosząc 10% rezerw

Wskaźnik Greenspana - złota reguła zarządzania rezerwą walutową - polega na wyznaczeniu poziomu rezerw, który umożliwi krajowi, pozbawionemu dostępu do zagranicznych źródeł finansowania, obsługę zadłużenia zagranicznego i pokrycie deficytu obrotów bieżących przez 1 rok przy uwzględnieniu jego sytuacji pieniężnej wynikającej ze stosowanego systemu kursowego.

Wskaźniki poziomu rezerw dewizowych - google

Sformułowane zostały dwie strategie nadmiernych orw

• gdy kraj ma zbyt małe rezerwy - określone wskaźnikiem - krańcowa korzyść z ich posiadania rośnie bardzo szybko ale równie szybko spada gdy ten poziom osiągnie

• rosnące koszty utrzymania orw należy pokryć zwiększoną dywersyfikacją ich portfela

Kontrola kosztów utrzymania orw

• pojawiła się w efekcie dyskusji nad poziomem orw koniecznych do zachowania stabilności finansowej w okresie kryzysów

Koszty utrzymania rezerw walutowych

• rosną gdy są one zbyt niskie

• rosną też gdy sązbyt wysokie

• zbyt niskie orw generują rzeczywiste koszty ich utrzymania odpowiadające wysokości rynkowej stopy procentowej sterylizującej podaż pieniądza międzybankowego i/lub pożyczek zagranicznych - koszty zmiany poziomu orw w modelu Frankela-Jovanovica

• Zbyt niskie orw generują alternatywne koszty wyrażane wielkością utraconego wzrostu PKB wskutek zbyt konserwatywnego podejścia do ich utrzymania

Zbyt wysokie koszty utrzymania orw

• mają charakter kosztów alternatywnych w postaci różnicy między alternatywnymi lokatami rezerw, a stopą zwrotu z faktycznych transakcji rezerwami

• w modelu Frenkela-Jovanovica są to koszty utraconych odsetek

Rezerwy walutowe w strefie euro

• w strefie euro utrzymaniem i zarządzaniem rezerwami walutowymi zajmuje się ESBC

• do zadań ESBC należy też przeprowadzenie (...)

• NBC - strefy euro i pozostałe UE - też zarządzają rezerwami walutowymi

• poza strefą euro - również utrzymywane przez NBC

---