Pieczęć nagłówkowa pracodawcy

DOKUMENTACJA

OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO

NA STANOWISKACH PRACY

GABINETU WETERYNAJNEGO

Inspektor ds. adminstracyjno - biurowych

Inspektor, starszy inspektor ds. weterynarii

Konserwator

SZCZECIN 2005

WSTĘP

Zapewnienie bezpiecznych i zdrowych warunków pracy zostało w Polsce usankcjonowane prawnie (art. 207 kodeksu pracy). Pracodawca jest zobowiązany zapewnić pracownikom bezpieczeństwo i ochronę zdrowia na każdym stanowisku pracy oraz wszystkich elementach związanych z pracą. Aby obowiązek ten zrealizować powinien rozpoznać i ocenić stan bezpieczeństwa oraz wszystkie elementy środowiska pracy, które na ten stan bezpieczeństwa mogą wpływać. Jedną z metod oceny stanu bezpieczeństwa jest wykonanie oceny ryzyka zawodowego. Przeprowadzenie oceny ryzyka zawodowego wiąże się także z wypełnieniem ustawowych obowiązków wynikających z art. 226 kodeksu pracy § 39 pkt. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa pracy:

„Pracodawca jest obowiązany oceniać i dokumentować

ryzyko zawodowe, występujące przy określonych pracach,

oraz stosować niezbędne środki profilaktyczne zmniejszające ryzyko”.

Ryzyko zawodowe zgodnie z § 2 pkt. 7 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa pracy to prawdopodobieństwo wystąpienia niepożądanych zdarzeń związanych z wykonywaną pracą, powodującą straty, a w szczególności wystąpienie u pracowników niekorzystnych skutków zdrowotnych w wyniku zagrożeń zawodowych występujących w środowisku pracy lub sposobu wykonywania pracy. Przeprowadzona ocena ryzyka stanowi podstawę do zastosowania przez pracodawcę organizacji pracy i stworzenia stanowisk pracy zabezpieczających pracowników przed zagrożeniami wypadkowymi oraz oddziaływaniem czynników szkodliwych i uciążliwych dla zdrowia. O wyniku oceny ryzyka zawodowego, które wiąże się z wykonywanymi czynnościami oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami w środowisku pracy zgodnie z artykułem nr 226 znowelizowanego Kodeksu pracy, pracodawca jest zobowiązany do informowania pracowników:

Procedura oceny ryzyka.

Ocena ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy została przeprowadzona w oparciu o wymagania polskiej normy PN-N-18002. Zgodnie z normą przebieg oceny ryzyka składa się z powiązanych ze sobą etapów:

W pierwszym etapie przeprowadzonej oceny ryzyka zebrano informacje dotyczące:

• charakterystyki stanowiska pracy (lokalizacja, realizowane zadania),

• charakterystyki osób pracujących na stanowisku,

• wykonywanych czynności oraz czasu ich wykonywania,

• źródeł zidentyfikowanych zagrożeń,

• możliwych skutków zagrożeń,

• stosowania środków ochronnych,

• występowania chorób zawodowych, wypadków, itp. na analizowanym stanowisku.

Drugi etap w analizie ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy w firmie obejmował identyfikację zagrożeń:

• określenie czynników szkodliwych i niebezpiecznych występujących na stanowisku pracy i ustalenie w jaki sposób mogą one oddziaływać na pracownika,

• określenie wartości czynników szkodliwych i niebezpiecznych,

• ustalenie czasu lub częstotliwości ekspozycji pracownika na zagrożenie,

• określenie liczby osób narażonych.

Dla prawidłowego określenia zagrożeń związanych z występowaniem czynników szkodliwych ustalono listę tych czynników i zebrano niezbędne dane o ich właściwościach. Przy ocenie tej skoncentrowano się na najistotniejszych zagrożeniach mogących być przyczyną poważnych urazów lub chorób zawodowych.

Etap trzeci w ocenie ryzyka polegał na oszacowaniu ryzyka. Szacując ryzyko zawodowe związane z zidentyfikowanymi zagrożeniami ustalono, jakie mogą być szkodliwe następstwa zagrożeń i jaki jest prawdopodobieństwo, że one wystąpią. Etap ten obejmował przyporządkowanie miar poszczególnym elementom ryzyka - prawdopodobieństwu urazu i ciężkości urazu lub pogorszenia się stanu zdrowia (skutków) wg tabeli.

	CIĘZKOŚĆ NASTĘPSTW
PRAWDOPODOBIENSTWO ZDARZENIA	Mała	Średnia	Duża
Mało prawdopodobne	małe	małe	średnie
Prawdopodobne	małe	średnie	duże
Wysoce prawdopodobne	średnie	duże	duże

1. Ciężkość następstw

• Mała: „urazy i choroby, które nie powodują długotrwałych dolegliwości i absencji w pracy. Są to czasowe pogorszenia stanu zdrowia, takie jak niewielkie stłuczenia, zranienia, podrażnienia oczu, objawy niewielkiego zatrucia, bóle głowy, itp.”.

• Średnia: „urazy i choroby, które powodują niewielkie ale długotrwałe lub nawracające okresowo dolegliwości i są związane z krótkimi okresami absencji. Są to np. zranienia, oparzenia II-stopnia na niewielkiej powierzchni ciała, alergie skórne, nieskomplikowane złamania, zespoły przeciążeniowe układu mięśniowo-szkieletowego (np. zapalenie ścięgna)”.

• Duża: „urazy i choroby, które powodują ciężkie i stałe dolegliwości lub śmierć. Są to np. oparzenia III stopnia, oparzenia II stopnia dużej powierzchni ciała, amputacje, skomplikowane złamania z następową dysfunkcją, choroby nowotworowe, toksyczne uszkodzenia narządów wewnętrznych i układu nerwowego w wyniku narażenia na czynniki chemiczne, zespół wibracyjny, zawodowe uszkodzenia słuchu, astma, zaćma”.

2. Prawdopodobieństwo urazu

• Mało prawdopodobne: zalicza się te następstwa zagrożeń, które nie powinny nastąpić podczas całego okresu aktywności zawodowej pracownika.

• Prawdopodobne: mogą wystąpić nie więcej niż kilkakrotnie w ciągu okresu aktywności zawodowej pracownika.

• Wysoce prawdopodobne: mogą wystąpić wielokrotnie podczas aktywności zawodowej pracownika.

Dla wyznaczenia ryzyka związanego z takimi czynnikami jak hałas, oświetlenie w oparciu o poniższą tabelę.

Wartość wielkości charakteryzującej narażenie (P)	Oszacowanie ryzyka zawodowego
P > Pmax	DUŻE
Pmax > P > 0,5 Pmax	ŚREDNIE
P < 0,5 Pmax	MAŁE

P_max - wartość dopuszczalna wielkości charakteryzującej narażenie (NDS - najwyższego dopuszczalnego stężenia lub NDN - najwyższego dopuszczalnego natężenia).

Po oszacowaniu ryzyka wyznaczono jego dopuszczalność (etap czwarty). Znając wartość ryzyka (duże, średnie, małe) stwierdzono czy jest ono dopuszczalne czy niedopuszczalne i na podstawie tego określono niezbędne działania dotyczące organizacji ocenianego stanowiska pracy.

OSZACOWANIE RYZYKA ZAWODOWEGO	DOPUSZCZALNOŚĆ RYZYKA ZAWODOWEGO	NIEZBĘDNE DZIAŁANIA
Duże	niedopuszczalne (nieakceptowalne)	Jeżeli ryzyko zawodowe związane jest z pracą już wykonywaną, działania w celu jego zmniejszenia należy podjąć natychmiast. Planowana praca nie może być rozpoczęta do czasu zmniejszenia ryzyka zawodowego do poziomu dopuszczalnego.
Średnie	dopuszczalne (akceptowalne i pomijalne)	Zaleca się zaplanowanie i podjęcie działań, których celem jest zmniejszenie ryzyka zawodowego.
Małe			Konieczne jest zapewnienie, że ryzyko zawodowe pozostaje co najwyżej na tym samym poziomie.

Ostatni etap w przeprowadzonej analizie ryzyka zawodowego obejmowałby działania korygujące. W przypadku wyznaczenia ryzyka na poziomie niedopuszczalnym zaproponowane zostałyby działania redukujące ryzyko do poziomu dopuszczalnego.

Działań takie dokonywane są poprzez:

• opracowanie szczegółowych procedur bezpiecznego wykonywania poszczególnych czynności pomimo zagrożenia,

• zapewnienie pracownikom specjalnej wiedzy, umiejętności oraz sprzętu pozwalającego na bezpieczne wykonanie czynności,

• upewnienie się o istniejącym zagrożeniu i jego wielkości w wyniku sprawdzenia stanu technicznego wyposażenia przed jego użyciem, dokładną ocenę warunków w miejscu wykonywania zadań, dokonanie pomiarów ochronnych,

• wyeliminowanie niepełnowartościowego materiału,

• zastosowanie zabezpieczeń, osłon stających się przegrodą pomiędzy źródłem zagrożenia a organizmem człowieka,

STANOWISKO PRACY

INSPEKTOR DS. ADMINISTRACYJNO - BIUROWYCH

Stanowiska pracy znajdują się w wydzielonych pomieszczeniach administracyjno - biurowych. Oświetlane jest światłem dziennym i elektrycznym. W pomieszczeniach znajdują się otwory okienne otwierane z poziomu podłogi, zapewniające wentylację naturalną. Stanowiska zostały urządzone odpowiednio do rodzaju wykonywanych czynności oraz do cech antropometrycznych pracownika. Miejsce pracy pracownika administracyjno - biurowego wyposażono w komputer wraz z monitorem ekranowym. Pracownik podczas pracy ma zapewnioną dostateczną przestrzeń, umożliwiającą umieszczenie wszystkich elementów obsługiwanych ręcznie w zasięgu kończyn górnych. Pracownik administracyjno - biurowy pracuje w systemie jednozmianowym a głównymi obowiązkami pracownika jest prowadzenie dokumentacji według odrębnego zakresu obowiązków.

Identyfikacja zagrożeń na stanowisku inspektora ds. administracyjno - biurowych

Przy szacowaniu ryzyka zawodowego na stanowisku pracy uwzględniono następujące czynniki:

Czynniki szkodliwe dla zdrowia:

1. oświetlenie,

2. mikroklimat,

Czynniki niebezpieczne (prowadzące do urazów i wypadków przy pracy):

1. zagrożenia elementami ruchomymi i luźnymi,

2. zagrożenia elementami ostrymi i wystającymi,

3. zagrożenia związane z przemieszczaniem się ludzi,

4. zagrożenie porażeniem prądem elektrycznym,

5. zagrożenie poparzeniem,

6. zagrożenie pożarem lub/i wybuchem

Czynniki uciążliwe:

1. hałas,

2. wymuszona pozycja ciała,

3. migotanie obrazu na ekranie,

4. brak ostrości i rozmycie kolorów,

5. nie ergonomiczne stanowisko pracy (pulpit, siedzisko),

6. stres psychologiczny

Szacowanie ryzyka zawodowego na stanowisku inspektora ds. administracyjno - biurowych na podstawie listy wymagań ogólnych.

Stanowisko: inspektor ds. administracyjno - biurowych	Liczba stanowisk pracy w zakładzie: ........................			Ilość zmian roboczych: 1
Wymagania ogólne
Szkolenia z zakresu bhp		Instruktaż ogólny	Przed dopuszczeniem do pracy		TAK
				Instruktaż stanowiskowy	Przed dopuszczeniem do pracy - minimum 2 godziny lekcyjne		TAK
				Szkolenie podstawowe	W trakcie pracy		TAK
				Szkolenie okresowe	W trakcie pracy - co 6 lat		TAK
		Profilaktyczne badania lekarskie		Wstępne	Przed dopuszczeniem do pracy		TAK
				Okresowe	Wg zaleceń lekarza sprawującego opiekę		TAK
		Pomieszczenie pracy		Wysokość	Minimum 2,5 m		TAK
				Podłoga	Równa , nieśliska, niepyląca i bez progów między pomieszczeniami		TAK
				Oświetlenie naturalne	Boczne 1 m² okna na 8 m² podłogi		TAK
				Oświetlenie sztuczne	Wymagane natężenie oświetlenia 300 lx - na stanowisku		TAK
				Wentylacja	Naturalna		TAK
				Temperatura	Nie niższa niż 18º C		TAK
		Stanowisko pracy		Kubatura	Minimum 13 m² wolnej objętości pomieszczenia nie zajętej przez urządzenia na 1 pracownika		TAK
				Powierzchnia	Minimum 2 m² wolnej powierzchni podłogi nie zajętej przez urządzenia na 1 pracownika		TAK
				Szerokość przejść między urządzeniami i szafami	Minimum 0,75 m dla 1 pracownika,		TAK
				Pomiary czynników szkodliwych	Przekroczenie NDS na stanowisku pracy		NIE
						Przekroczenie NDN na stanowisku pracy		NIE
Organizacja pracy		Instrukcje stanowiskowe			TAK

Szacowanie ryzyka związanego z narażeniem na hałas.

Hałas w pomieszczeniu z komputerem może stanowić jeden z uciążliwych czynników środowiska pracy. Może on wpływać na układ nerwowy człowieka, działać stresująco, przyczyniając się do rozwoju różnego typu chorób (np. choroby ciśnieniowej, choroby wrzodowej, nerwic), powodować rozproszenie uwagi, utrudniać pracę i zmniejszać jej wydajność.

Źródła hałasu w pomieszczeniach biurowych wyposażonych w typowe urządzenia biurowe, można podzielić na dwie grupy:

• hałas pochodzący od komputera (głównie od drukarki i wentylatora) oraz urządzeń sieci komputerowej (serwerów)

• hałas pochodzący od źródeł zewnętrznych np. środków techniki biurowej (maszyn do pisania, kserokopiarek, telefonów), urządzeń stanowiących wyposażenie techniczne budynku (systemy wentylacyjne i klimatyzacyjne) oraz źródeł usytuowanych na zewnątrz budynku (głównie ruchu ulicznego i sąsiednich hałaśliwych obiektów).

W pomieszczeniu, gdzie znajduje się stanowisko pracy administracyjno - biurowe wartość poziomu hałasu, zgodnie z normą PN-N-01307:1994 Hałas. Dopuszczalne wartości hałasu w środowisku pracy. Wymagania dotyczące wykonywania pomiarów nie przekracza 55 dB. Źródłami hałasu w rozpatrywanym przypadku jest wentylator komputera i telefon, które jednak nie stwarzają zagrożenia. Oceniane stanowiska zostały wyposażone w drukarki. Na stanowisku pracy nie słyszalny jest też hałas pochodzący od źródeł usytuowanych na zewnątrz budynku (ulica).

Ryzyko zawodowe związane z hałasem w takim przypadku zostało uznane za małe (pomijalne).

Szacowanie ryzyka związanego z mikroklimatem.

Warunki klimatyczne panujące na stanowisku pracy mają bezpośredni wpływ na dobre samopoczucie oraz wydajność pracowników. Pomieszczenie, w którym znajduje się stanowisko pracy spełnia wymagania komfortu cieplnego. Temperatura powietrza mieści się w zakresie 20 ÷ 26 ⁰C zależnie od pory roku. Pomieszczenie, posiada okna zapewniające wentylacje naturalną. Urządzenia szczególnie pogarszające stan mikroklimatu pomieszczenia pracy takie jak kserokopiarkę umieszczono w odrębnym pomieszczeniu.

Ryzyko związane z mikroklimatem należy uznać w takim przypadku za małe (pomijalne).

Tętnienie światła

W trakcie prowadzonych pomiarów nie stwierdzono faktu występowania migotania (tętnienia) światła. Ryzyko związane z tętnieniem na ocenianym stanowisku uznane zostało w takim przypadku za małe (pomijalne).

Oddawanie barw

Wymagana dokładność oddawania barw w warunkach oświetlenia elektrycznego uzależniona jest od rodzaju wykonywanych prac na określonym stanowisku. Obserwacja pracy pracownika podczas prac administracyjno - biurowych wykluczyła trudności z wystarczająco dokładnym rozróżnieniem barw. W tej sytuacji przyjęto, że ryzyko związane z oddawaniem barw jest małe (pomijalne).

Szacowanie ryzyka zawodowego związanego z czynnikami niebezpiecznymi i uciążliwymi.

Lp.	zdarzenie			Przyczyna zagrożenia				Skutki zdarzenia	Prawdopo- dobieństwo	Skutki	Ryzyko oszacowane
1.			Kontakt pracownika z elementami będącymi lub mogącymi znaleźć się pod napięciem	niewłaściwa izolacja i połączenie przewodów, brak ochrony przed dotykiem bezpośrednim i pośrednim, nieprawidłowe wyłączniki,				poparzenie migotanie komór serca, śmierć	mało prawdopo- dobne	średnie	małe (pomijalne)
2.			Kontakt pracownika z ostrymi elementami	nieuwaga, nieostrożność,				zadrapanie, skaleczenie	mało prawdopo-dobne	małe	małe (pomijalne)
3.			Upadek w wyniku potknięcia, poślizgnięcia w miejscu wykonywania pracy	zła organizacja pracy, nieporządek panujący na stanowisku pracy, pośpiech,				skaleczenia, zadrapania, stłuczenia, złamania lub zwichnięcia kończyn	mało prawdopo-dobne	małe	małe (pomijalne)
4.			Obsługa komputera	pola elektryczne i magnetyczne występujące w przestrzeni wokół monitora					mało prawdopo-dobne	małe	małe (pomijalne)
5.			Wymuszona pozycja ciała	długie siedzenie bez możliwości zmiany pozycji,				urazy kręgosłupa	mało prawdopo- dobne	małe	małe (pomijalne)
6.			Stres psychospołeczny	narzucone tempo pracy				osłabienie psychiczne przemęczenie fizyczne konflikty, złe samopoczucie pracownika	mało prawdopo- dobne	małe	małe (pomijalne)
7.			Długoletnia praca biurowa połączona z obsługą komputera	za wysoki stół, nieprawidłowa pozycja (garbienie się) na skutek złej widoczności szczegółów na ekranie, nieprawidłowo wyregulowane siedzisko				bóle szyi, karku i barków	mało prawdopo- dobne	małe	małe (pomijalne)
8.		Długoletnia praca biurowa połączona z obsługą komputera		nieodpowiednio wyprofilowane krawędzie siedziska			cierpnięcie nóg		mało prawdopo- dobne	małe	małe (pomijalne)
9.		Długoletnia praca biurowa połączona z obsługą komputera		klawiatura za blisko użytkownika, brak podparcia nadgarstka, klawiatura za wysoko, podłokietniki o nieodpowiednim kształcie			bóle nadgarstka i przedramion		mało prawdopo- dobne	małe	małe (pomijalne)
10		długoletnia praca biurowa połączona z obsługą komputera		zbyt mały kontrast na monitorze, monitor na tle okna, ładunki elektrostatyczne powodujące szybkie osadzanie się kurzu, zbyt jaskrawe kolory obrazu (znak-tło) na ekranie monitora			bóle oczu, łzawienie		prawdopo- dobne	małe	małe (pomijalne)
11		Długoletnia praca biurowa połączona z obsługą komputera		wpływ ładunków elektrostatycznych gromadzących się na monitorze, zbyt mała wilgotność w pomieszczeniu			podrażnienie błony śluzowej, zmiany skórne, alergie		mało prawdopo- dobne	małe	małe (pomijalne)

Podsumowanie.

Przeprowadzona ocena ryzyka zawodowego na stanowisku inspektora ds. administracyjno - biurowych wykazała, że ryzyko związane z czynnikami analizowanymi w opracowaniu należy uznać za małe. W tej sytuacji działania powinny sprowadzać się do kontrolno - sprawdzających. Działanie te powinny przede wszystkim obejmować kontrolę stanu oświetlenia pomieszczenia. Należy dokonywać przeglądu zainstalowanych źródeł światła, oceniać ich sprawności a w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości wymianę na nowe, zwracając uwagę aby posiadały analogiczne parametry. Sprawdzać stanu elementów wyposażenia stanowiska pracy pod względem zabezpieczenia przed zagrożeniem porażeniem prądem elektrycznym (stan przewodów, wtyczek) oraz zwracać uwagę na ergonomiczne aspekty stanowiska.

STANOWISKO PRACY

INSPEKTOR, STARSZY INSPEKTOR

D/S. WETERYNARII

Stanowiska pracy znajdują się w wydzielonych pomieszczeniach budynku. Oświetlane jest światłem dziennym i elektrycznym. W pomieszczeniach znajdują się otwory okienne otwierane z poziomu podłogi, zapewniające wentylację naturalną. Stanowiska zostały urządzone odpowiednio do rodzaju wykonywanych czynności oraz do cech antropometrycznych pracownika. Miejsce pracy inspektora ds. weterynarii wyposażono w komputer wraz z monitorem ekranowym oraz w urządzenia i przyrzady do analizy i oceny badanych próbek żywności, dopuszczanej do obrotu. Pracownik podczas pracy ma zapewnioną dostateczną przestrzeń, umożliwiającą umieszczenie wszystkich elementów obsługiwanych ręcznie w zasięgu kończyn górnych. Pracownik - inspektor ds. weterynarii pracuje w systemie jednozmianowym a głównymi obowiązkami pracownika jest badanie próbek żywności, sprowadzanej z zagranicy i prowadzenie dokumentacji badań.

Identyfikacja zagrożeń na stanowisku inspektora, starszego inspektora ds. weterynarii

Przy szacowaniu ryzyka zawodowego na stanowisku pracy uwzględniono następujące czynniki:

Czynniki szkodliwe dla zdrowia:

1. oświetlenie,

2. mikroklimat,

3. zagrożenie chemiczne,

4. zagrożenie biologiczne.

Czynniki niebezpieczne (prowadzące do urazów i wypadków przy pracy):

1. zagrożenia elementami ruchomymi i luźnymi,

2. zagrożenia elementami ostrymi i wystającymi,

3. zagrożenia związane z przemieszczaniem się ludzi,

4. zagrożenie porażeniem prądem elektrycznym,

5. zagrożenie poparzeniem,

6. zagrożenie pożarem lub/i wybuchem

Czynniki uciążliwe:

1. wymuszona pozycja ciała,

2. migotanie obrazu na ekranie,

3. brak ostrości i rozmycie kolorów,

4. nie ergonomiczne stanowisko pracy (pulpit, siedzisko),

5. stres psychologiczny

Szacowanie ryzyka zawodowego na stanowisku inspektora ds. weterynarii na podstawie listy wymagań ogólnych.

Stanowisko: inspektor ds. weterynarii	Liczba stanowisk pracy w zakładzie: ........................			Ilość zmian roboczych: 1
Wymagania ogólne
Szkolenia z zakresu bhp		Instruktaż ogólny	Przed dopuszczeniem do pracy		TAK
				Instruktaż stanowiskowy	Przed dopuszczeniem do pracy - 8 godziny lekcyjnych		TAK
				Szkolenie podstawowe	W trakcie pracy		TAK
				Szkolenie okresowe	W trakcie pracy - co 6 lat		TAK
		Profilaktyczne badania lekarskie		Wstępne	Przed dopuszczeniem do pracy		TAK
				Okresowe	Wg zaleceń lekarza sprawującego opiekę		TAK
		Pomieszczenie pracy		Wysokość	Minimum 2,5 m		TAK
				Podłoga	Równa , nieśliska, niepyląca i bez progów między pomieszczeniami		TAK
				Oświetlenie naturalne	Boczne 1 m² okna na 8 m² podłogi		TAK
				Oświetlenie sztuczne	Wymagane natężenie oświetlenia - 300 lx		TAK
				Wentylacja	Naturalna		TAK
				Temperatura	Nie niższa niż 18º C		TAK
		Stanowisko pracy		Kubatura	Minimum 13 m² wolnej objętości pomieszczenia nie zajętej przez urządzenia na 1 pracownika		TAK
				Powierzchnia	Minimum 2 m² wolnej powierzchni podłogi nie zajętej przez urządzenia na 1 pracownika		TAK
				Szerokość przejść między urządzeniami i szafami	Minimum 0,75 m dla 1 pracownika,		TAK
				Pomiary czynników szkodliwych	Przekroczenie NDS na stanowisku pracy		NIE
						Przekroczenie NDN na stanowisku pracy		NIE

Szacowanie ryzyka związanego z narażeniem na hałas.

Hałas w pomieszczeniu z komputerem może stanowić jeden z uciążliwych czynników środowiska pracy. Może on wpływać na układ nerwowy człowieka, działać stresująco, przyczyniając się do rozwoju różnego typu chorób (np. choroby ciśnieniowej, choroby wrzodowej, nerwic), powodować rozproszenie uwagi, utrudniać pracę i zmniejszać jej wydajność.

Źródła hałasu w pomieszczeniach biurowych wyposażonych w typowe urządzenia biurowe, można podzielić na dwie grupy:

• hałas pochodzący od komputera (głównie od drukarki i wentylatora) oraz urządzeń sieci komputerowej (serwerów)

• hałas pochodzący od źródeł zewnętrznych np. środków techniki biurowej (maszyn do pisania, kserokopiarek, telefonów), urządzeń stanowiących wyposażenie techniczne budynku (systemy wentylacyjne i klimatyzacyjne) oraz źródeł usytuowanych na zewnątrz budynku (głównie ruchu ulicznego i sąsiednich hałaśliwych obiektów).

W pomieszczeniu, gdzie znajduje się stanowisko pracy administracyjno - biurowe wartość poziomu hałasu, zgodnie z normą PN-N-01307:1994 Hałas. Dopuszczalne wartości hałasu w środowisku pracy. Wymagania dotyczące wykonywania pomiarów nie przekracza 55 dB. Źródłami hałasu w rozpatrywanym przypadku jest wentylator komputera i telefon, które jednak nie stwarzają zagrożenia. Oceniane stanowiska zostały wyposażone w drukarki. Na stanowisku pracy nie słyszalny jest też hałas pochodzący od źródeł usytuowanych na zewnątrz budynku (ulica).

Ryzyko zawodowe związane z hałasem w takim przypadku zostało uznane za małe (pomijalne).

Szacowanie ryzyka związanego z mikroklimatem.

Warunki klimatyczne panujące na stanowisku pracy mają bezpośredni wpływ na dobre samopoczucie oraz wydajność pracowników. Pomieszczenie, w którym znajduje się stanowisko pracy spełnia wymagania komfortu cieplnego. Temperatura powietrza mieści się w zakresie 20 ÷ 26 ⁰C zależnie od pory roku. Pomieszczenie, posiada okna zapewniające wentylacje naturalną. Urządzenia szczególnie pogarszające stan mikroklimatu pomieszczenia pracy takie jak kserokopiarkę umieszczono w odrębnym pomieszczeniu.

Ryzyko związane z mikroklimatem należy uznać w takim przypadku za małe (pomijalne).

Tętnienie światła

W trakcie prowadzonych pomiarów nie stwierdzono faktu występowania migotania (tętnienia) światła. Ryzyko związane z tętnieniem na ocenianym stanowisku uznane zostało w takim przypadku za małe (pomijalne).

Oddawanie barw

Wymagana dokładność oddawania barw w warunkach oświetlenia elektrycznego uzależniona jest od rodzaju wykonywanych prac na określonym stanowisku. Obserwacja pracy pracownika podczas prac administracyjno - biurowych wykluczyła trudności z wystarczająco dokładnym rozróżnieniem barw. W tej sytuacji przyjęto, że ryzyko związane z oddawaniem barw jest małe (pomijalne).

Zagrożenie chemiczne

Zagrożenia te wynikają ze stosowania odczynników chemicznych przy analizie i określaniu zawartości poszczególnych składników pokarmowych w badanej żywności. Należy uważać aby nie pomylić odczynników ( właściwie oznakowane ),wietrzenie pomieszczeń, używanie sprawnych i atestowanych przyrządów laboratoryjnych oraz odpowiedniego oświetlenia. Przed przystąpieniem do pracy należy właściwie przygotować stanowisko pracy i stosować procedury dla poszczególnych badań. Ryzyko średnie.

Zagrożenie biologiczne

Zagrożenie biologiczne wynika z tego, że badane są próbki artykułów spożywczych pochodzenia zwierzęcego i roślinnego, sprowadzanych do kraju. Należy uważać przy badaniu, aby się nie skaleczyć, używać sprawnych i atestowanych przyrządów laboratoryjnych, właściwego oświetlenia, przestrzegać higieny osobistej, używać odzieży ochronnej i rękawic gumowych.

Szacowanie ryzyka zawodowego związanego z czynnikami niebezpiecznymi i uciążliwymi.

Lp.	zdarzenie			Przyczyna zagrożenia				Skutki zdarzenia	Prawdopo- dobieństwo	Skutki	Ryzyko oszacowane
1.			Kontakt pracownika z elementami będącymi lub mogącymi znaleźć się pod napięciem	niewłaściwa izolacja i połączenie przewodów, brak ochrony przed dotykiem bezpośrednim i pośrednim, nieprawidłowe wyłączniki,				poparzenie migotanie komór serca, śmierć	mało prawdopo- dobne	średnie	małe (pomijalne)
2.			Kontakt pracownika z ostrymi elementami	nieuwaga, nieostrożność,				zadrapanie, skaleczenie	mało prawdopo-dobne	małe	małe (pomijalne)
3.			Upadek w wyniku potknięcia, poślizgnięcia w miejscu wykonywania pracy	zła organizacja pracy, nieporządek panujący na stanowisku pracy, pośpiech,				skaleczenia, zadrapania, stłuczenia, złamania lub zwichnięcia kończyn	mało prawdopo-dobne	małe	małe (pomijalne)
4.			Obsługa komputera	pola elektryczne i magnetyczne występujące w przestrzeni wokół monitora					mało prawdopo-dobne	małe	małe (pomijalne)
5.			Wymuszona pozycja ciała	długie siedzenie bez możliwości zmiany pozycji,				urazy kręgosłupa	mało prawdopo- dobne	małe	małe (pomijalne)
6.			Stres psychospołeczny	narzucone tempo pracy				osłabienie psychiczne przemęczenie fizyczne konflikty, złe samopoczucie pracownika	mało prawdopo- dobne	małe	małe (pomijalne)
7.			Długoletnia praca biurowa połączona z obsługą komputera	za wysoki stół, nieprawidłowa pozycja (garbienie się) na skutek złej widoczności szczegółów na ekranie, nieprawidłowo wyregulowane siedzisko				bóle szyi, karku i barków	mało prawdopo- dobne	małe	małe (pomijalne)
8.		Długoletnia praca biurowa połączona z obsługą komputera		nieodpowiednio wyprofilowane krawędzie siedziska			cierpnięcie nóg		mało prawdopo- dobne	małe	małe (pomijalne)
9.		Długoletnia praca biurowa połączona z obsługą komputera		klawiatura za blisko użytkownika, brak podparcia nadgarstka, klawiatura za wysoko, podłokietniki o nieodpowiednim kształcie			bóle nadgarstka i przedramion		mało prawdopo- dobne	małe	małe (pomijalne)
10		długoletnia praca biurowa połączona z obsługą komputera		zbyt mały kontrast na monitorze, monitor na tle okna, ładunki elektrostatyczne powodujące szybkie osadzanie się kurzu, zbyt jaskrawe kolory obrazu (znak-tło) na ekranie monitora			bóle oczu, łzawienie		prawdopo- dobne	małe	małe (pomijalne)
11		Długoletnia praca biurowa połączona z obsługą komputera		wpływ ładunków elektrostatycznych gromadzących się na monitorze, zbyt mała wilgotność w pomieszczeniu			podrażnienie błony śluzowej, zmiany skórne, alergie		mało prawdopo- dobne	małe	małe (pomijalne)
12		Zagrożenie chemiczne		Używane odczynniki chemiczne			Podrażnienia skóry, zmiany skórne, alergie		prawdopodobne
13		Zagrożenie biologiczne		Kontakt z substancjami badanymi			Zakażenie wirusem typu ,,B''i ,,C'', różnego rodzaju grzybami

Podsumowanie.

Przeprowadzona ocena ryzyka zawodowego na stanowisku inspektora ds. weterynarii, że ryzyko związane z czynnikami analizowanymi w opracowaniu należy uznać za średnie. W tej sytuacji działania powinny sprowadzać się do kontrolno - sprawdzających. Działanie te powinny przede wszystkim obejmować kontrolę stanu oświetlenia pomieszczenia. Należy dokonywać przeglądu zainstalowanych źródeł światła, oceniać ich sprawności a w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości wymianę na nowe, zwracając uwagę aby posiadały analogiczne parametry. Sprawdzać stanu elementów wyposażenia stanowiska pracy pod względem zabezpieczenia przed zagrożeniem porażeniem prądem elektrycznym (stan przewodów, wtyczek) oraz zwracać uwagę na ergonomiczne aspekty stanowiska. Kontrolować stan urządzeń do pomiarów ambulatoryjnych oraz jakość odczynników chemicznych używanych do badań. Przestrzegać procedur przy badaniu próbek żywności, aby wyeliminować zakażenie biologiczne i bakteriologiczne.

STANOWISKO PRACY

KONSERWATOR

Opis stanowiska pracy.

Praca konserwatora z obsługą wózka widłowego związana jest z poruszaniem się po pomieszczeniach magazynowych firmy oraz rampy załadunkowo - wyładunkowej przed magazynem jak i też wykonywaniem prac konserwatorskich i utrzymywaniem porządku na terenie pomieszczeń i wokół firmy. Miejsce pracy konserwatora oświetlane jest światłem dziennym jak i ogólnymi źródłami sztucznymi. W pomieszczeniach znajdują się otwory okienne zapewniające wentylację naturalną oraz otwory drzwiowe umożliwiające swobodny wjazd środków transportu (wózka) wraz z ładunkiem. Praca na stanowisku konserwatora odbywa się w systemie jednozmianowym. Pracownikiem zatrudnionym w charakterze konserwatora jest mężczyzna. Do głównych czynności wykonywanych na stanowisku konserwatora w firmie należy:

• rozładunek i załadunek palet i skrzynek z towarami, podlegającymi kontroli

• ręczne przenoszenie towaru,

• transport towaru za pomocą wózków ręcznych,

• utrzymywanie w sprawności urządzeń technicznych firmy,

• kontrola i ewentualne usuwanie usterek instalacji elektrycznej, wodno - kanalizacyjnej, cieplnej, odgromowej itp.,

• utrzymywanie czystości w pomieszczeniach firmy i terenie przyległym wokół niej,

• dbanie o czystość odzieży roboczej w firmie.

Identyfikacja zagrożeń na stanowisku konserwatora

Przy szacowaniu ryzyka zawodowego na stanowisku pracy uwzględnione zostały następujące czynniki:

Czynniki szkodliwe dla zdrowia:

1. hałas,

2. oświetlenie,

Czynniki niebezpieczne (prowadzące do urazów i wypadków przy pracy):

1. zagrożenie elementami ostrymi i wystającymi,

2. zagrożenia związane z przemieszczającymi się środkami transportu,

• nieprawidłowe odległości miedzy składowanym towarem:

• szerokość drogi transportowej niedostosowana do środków transportu,

• drogi magazynowe zastawione,

• możliwość upadku towary z wysokości

• przeciążenie wózka

• niewłaściwe ułożenie towaru

3. zagrożenie śliskimi i nierównymi powierzchniami,

4. zagrożenie porażeniem prądem elektrycznym,

5. zagrożenie ograniczeniem przejść i dojść,

6. wyciek płynów pod ciśnieniem,

7. zagrożenie pożarem lub/i wybuchem

Czynniki uciążliwe:

1. podnoszenie i przenoszenie ciężarów,

2. praca w zmiennych warunkach mikroklimatycznych,

Szacowanie ryzyka zawodowego na stanowisku konserwatora na podstawie listy wymagań ogólnych.

Stanowisko: konserwator		Liczba stanowisk: .............		Ilość zmian roboczych: 1
Wymagania ogólne
Szkolenia z zakresu bhp	Instruktaż ogólny		Przed dopuszczeniem do pracy		TAK
		Instruktaż stanowiskowy		Przed dopuszczeniem do pracy - 8 godzin lekcyjnych		TAK
		Szkolenie podstawowe		W trakcie pracy		TAK
		Szkolenie okresowe		W trakcie - co 3 lata		TAK
	Profilaktyczne badania lekarskie	Wstępne		Przed dopuszczeniem do pracy		TAK
		Okresowe		Wg zaleceń lekarza sprawującego opiekę		TAK
	Pomieszczenie pracy	Wysokość		Minimum 3 m		TAK
		Podłoga		Równa , nieśliska, niepyląca i bez progów między pomieszczeniami		TAK
		Oświetlenie naturalne		Górne lub boczne 1 m² okna na 8 m² podłogi		TAK
		Oświetlenie sztuczne		Wymagane natężenie oświetlenia 100 - 300 lx		TAK
		Wentylacja		Naturalna		TAK
		Temperatura		Nie niższa niż 14º C		TAK
	Stanowisko pracy	Kubatura		Minimum 13 m^3 wolnej objętości pomieszczenia nie zajętej przez urządzenia na 1 pracownika		TAK
		Powierzchnia		Minimum 2 m² wolnej powierzchni podłogi nie zajętej przez urządzenia na 1 pracownika		TAK
		Szerokość przejść między maszynami i urządzeniami		Minimum 0,75 m dla 1 pracownika, minimum 1 m dla ruchu dwukierunkowego		TAK
		Drogi transportowe		Dostosowane do szerokości środka transportu nie mniej niż 1,2 m		TAK
		Pomiary czynników szkodliwych		Przekroczenie NDS na stanowisku pracy		NIE
						Przekroczenie NDN na stanowisku pracy		NIE
	Uprawnienia	Wymagany wiek		Minimum 18 lat		TAK
		Dodatkowe uprawnienia		Świadectwo ukończenia kursu dla kierowców wózków i nabycie kwalifikacji w zawodzie kierowcy		TAK
						Imienne zezwolenie od pracodawcy na kierowanie wózkiem na terenie hurtowni		TAK
	Organizacja pracy	Instrukcja stanowiskowa		Obejmująca wykonanie prac, udzielanie pierwszej pomocy, określenie dla każdego rodzaju składowanego towaru miejsca, sposobu i dopuszczalnej wysokości składowania		TAK
		Dokumentacja eksploatacyjna wózka		Odnotowywanie stanu technicznego wózka		TAK

Szacowanie ryzyka zawodowego związanego z czynnikami niebezpiecznymi i uciążliwymi.

Lp.	Zdarzenie	Przyczyna zagrożenia	Skutki zdarzenia	Prawdopo- dobieństwo	Skutki	Ryzyko oszacowane
1.	Kontakt pracownika z elementami będącymi lub mogącymi znaleźć się pod napięciem	- niewłaściwa izolacja i połączenie przewodów, nieprawidłowe wyłączniki, uszkodzony osprzęt elektryczny wózka	poparzenie, migotanie komór serca, śmierć	mało prawdopo- dobne	duże	średnie (akceptowalne)
2.	Kontakt pracownika z elementami ostrymi i wystającymi	- nieuwaga, nieostrożność, niestosowanie rękawic ochronnych przy ręcznych pracach transportowych	skaleczenia zwłaszcza kończyn górnych	prawdopo-dobne	średnie	średnie (akceptowalne)
3.	Kontakt pracownika z potłuczonym szkłem (upadek przenoszonego towaru)	nieuwaga, nieostrożność - niestosowanie rękawic ochronnych przy ręcznych pracach transportowych	skaleczenia, rany cięte dłoni	prawdopo- dobne	małe	małe (pomijalne)
4.	Upadek w wyniku potknięcia, poślizgnięcia w miejscu wykonywania pracy	- zła organizacja pracy, - nieporządek panujący na stanowisku pracy, - pośpiech	skaleczenia, zadrapania, stłuczenia, złamania lub zwichnięcia kończyn	prawdopo-dobne	średnie	średnie (akceptowalne)
5.	Przeciążenie układu ruchu (mięśniowo - kostnego) przez przenoszenie i podnoszenie towaru	- niestosowanie norm dotyczących przenoszenie i podnoszenia	schorzenia układu kostnego (zwyrodnienia kręgosłupa i stawów)	prawdopo-dobne	średnie	średnie (akceptowalne)
6.	Uderzenie przez spadający towar w czasie transportu	nieprawidłowo ułożony towar, niezachowanie odległości miedzy składowanym towarem, umożliwiającej stosowanie środków transportowych oraz bezpieczne operowanie tymi środkami źle zamocowany towar podczas transportu ,	ogólne potłuczenie ciała, złamania kości, śmierć	prawdopo- dobne	duże	średnie (akceptowalne)
7.	Uderzenie przez spadający towar	nieprawidłowo ułożony towar, uderzenie wózkiem w magazynowany towar, niestabilne układanie towaru, bez uwzględnienia środka ciężkości, niezapobiegające ich wywróceniu lub spadnięciu,	ogólne potłuczenie ciała, złamania kości, śmierć	prawdopo- dobne	średnie	średnie (akceptowalne)
8.	Potrącenie przez środki transportu	- źle wyznaczone drogi transportu, nieuwaga, nieostrożność	potłuczenia, złamania kości	prawdopo- dobne	średnie	średnie (akceptowalne)
9.	Przewrócenie wózka	- przewożenie ładunku w innym miejscu niż najniższe położeniu wideł, - przewożenie ładunku w ilości przekraczającej dopuszczalnej nośności wózka	potłuczenia, złamania kości, śmierć	mało prawdopo- dobne	duże	średnie (akceptowalne)
10.	Pożar lub wybuch	- zaprószenie ognia - brak prawidłowo działającej instalacji wózka w zabezpieczenia przeciwwybuchowe	poparzenia, śmierć	mało prawdopo- dobne	duże	średnie (akceptowalne)
11.	Praca w zmiennych warunkach mikroklimatycz-nych	- praca na wolnym powietrzu	przeziębienie, odmrożenia, udar słoneczny	mało prawdopo- dobne	małe	małe (pomijalne)
12.	Stres psychospołeczny	narzucone tempo pracy,	osłabienie psychiczne, przemęczenie fizyczne, konflikty, złe samopoczucie pracownika	mało prawdopo- dobne	małe	małe (pomijalne)

Podsumowanie.

Przeprowadzona ocena ryzyka zawodowego na stanowisku konserwatora, wykazała, że ryzyko związane z wykonywaną pracą należy uznać za średnie (akceptowalne). Działania w takim przypadku powinny sprowadzać się do kontrolno - sprawdzających. Każdorazowo przed przystąpieniem do prac w magazynie należy optycznie ocenić stan ułożenia towaru. Przy pracach związanych z transportem towaru wózkiem widłowym zachowywać szczególne środki bezpieczeństwa. Działania te nie mogą jednak sprowadzać się do jednorazowych działań bowiem tylko systematyczne i ciągle doskonalące działania zapewnią skuteczne ograniczenie ryzyka zawodowego pracownika.

IDENTYFIKACJA ZAGROŻEŃ WYSTĘPUJĄCYCH

NA STANOWISKU PRACY

Czynniki niebezpieczne, szkodliwe i uciążliwe w procesie pracy można podzielić na:

( zgodnie z klasyfikacją zawartą w PN - 80/Z - 08052 )

1. Czynniki niebezpieczne ( urazowe ), które działając na człowieka mogą spowodować uraz ( wypadek przy pracy ). Można tu wymienić następujące zagrożenia:

• Elementami ruchomymi i luźnymi

• Elementami ostrymi i wystającymi

• Związane z przemieszczaniem się ludzi ( upadek na tym samym poziomie, z wysokości,

wpadnięcie do zagłębień )

• Porażenie prądem elektrycznym

• Poparzenie, odmrożenie

• Pożar lub / i wybuch

Wymienione wyżej zagrożenia należą do czynników fizycznych działających przeważnie na pracownika w sposób nagły

2. Czynniki szkodliwe i uciążliwe działające na pracownika przez okres dłuższy mogą

spowodować obniżenie sprawności fizycznej i psychicznej pracownika ( np. obniżenie wydajności pracy ) lub zmiany w stanie zdrowia, powodując w ostateczności choroby zawodowe. Czynniki te dzielimy na 4 podstawowe grupy:

1. Czynniki fizyczne

• Hałas ustalony i nie ustalony, hałas infradźwiękowy i ultradźwiękowy

• Wibracja ( ogólna i oddziałująca na organizm człowieka przez kończyny górne )

• Mikroklimat (zimny i gorący )

• Promieniowanie optyczne ( widzialne, podczerwone i ultrafioletowe )

• Promieniowanie jonizujące

• Promieniowanie laserowe

• Pole elektromagnetyczne ( niskiej i wysokiej częstotliwości )

• Pole elektrostatyczne

• Pyły przemysłowe, areozole stałe i ciekłe

2. Czynniki chemiczne

W zależności od rodzajów działania na organizm człowieka:

• Toksyczne

• Drażniące

• Uczulające

• Rakotwórcze

• Mutagenne

• Upośledzające funkcje rozrodcze

W zależności od drogi działania na organizm człowieka:

• Drogi oddechowe

• Skórę i błony śluzowe

• Przewód pokarmowy

3. Czynniki biologiczne

• Mikroorganizmy roślinne i zwierzęce ( bakterie, wirusy, riketsje, grzyby, pierwotniaki )

i wytwarzane przez nie toksyny i alergeny

• Makroorganizmy tj: rośliny i zwierzęta

4. Czynniki psychofizyczne

• Obciążenie fizyczne ( statyczne i dynamiczne )

• Obciążenie nerwowo - psychiczne, tj: obciążenie umysłu, niedociążenie lub przeciążenie percepcyjne, obciążenie emocjonalne

..............................................................

(imię i nazwisko pracownika)

.......................................................................

( stanowisko )

INFORMACJA PRACODAWCY

o r y z y k u z a w o d o w y m na s t a n o w i s k u p r a c y

„Pracodawca jest zobowiązany informować pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami”.

Ryzyko zawodowe, wg. interpretacji Ministerstwa Pracy i Polityki Socjalnej, rozumiane jest jako prawdopodobieństwo wystąpienia zagrożeń oraz ich skutków dla zdrowia lub życia pracowników w postaci chorób zawodowych i wypadków przy pracy.

Należy podkreślić, że skutkiem zagrożeń zawodowych mogą być nie tylko wypadki przy pracy czy choroby zawodowe. Za zagrożenia uważa się również katastrofy (wybuchy, nadzwyczajne wpływy substancji toksycznych) i pożary powodujące zniszczenia środków pracy (materiałów, surowców).

Ryzyko zawodowe mogą powodować zarówno źródła zewnętrzne (środowisko naturalne, niezamierzone zmiany w procesach technologicznych) jak i źródła wewnętrzne (wyposażenie techniczne zakładu, sposób użytkowania maszyn)

.

Oświadczenie

Oświadczam, że zostałem/am poinformowany/a o ryzyku zawodowym i zapoznany/a z dokumentacją oceny ryzyka zawodowego, które wiąże się z wykonywaną pracą art. 226 KP.

.........................................................

(data, podpis)

PRZEPISY

DOTYCZACE RÓWNEGO TRAKTOWANIA

KOBIET I MĘŻCZYZN

Ustawą z dnia 24 sierpnia 2001 r. o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 128, poz. 1405), powyższe zasady zostały z dniem 1 stycznia 2002 r. skonkretyzowane w rozdziale zatytułowanym "Równe traktowanie kobiet i mężczyzn" oraz modyfikacjami wielu artykułów kodeksu. Według art. 18 § 3 K.p., nie obowiązują postanowienia umów o pracę i innych aktów, na których podstawie powstaje stosunek pracy, naruszające zasadę równego traktowania kobiet i mężczyzn w zatrudnieniu. Zamiast nich stosuje się odpowiednie przepisy prawa pracy, a w razie braku takich przepisów - postanowienia te należy zastąpić odpowiednimi postanowieniami niemającymi charakteru dyskryminacyjnego.

Równe traktowanie kobiet i mężczyzn

   Art. 18.3a. § 1. Kobiety i mężczyźni powinni być równo traktowani w zakresie nawiązania i rozwiązania stosunku pracy, warunków zatrudnienia, awansowania oraz dostępu do szkolenia w celu podnoszenia kwalifikacji zawodowych.
   § 2. Równe traktowanie kobiet i mężczyzn oznacza niedyskryminowanie w jakikolwiek sposób, bezpośrednio lub pośrednio, ze względu na płeć.
   § 3. Dyskryminowanie pośrednie istnieje wtedy, gdy występują dysproporcje w zakresie warunków zatrudnienia na niekorzyść wszystkich lub znacznej liczby pracowników jednej płci, jeżeli nie mogą one być obiektywnie uzasadnione innymi względami niż płeć.
   Art. 18.3b. § 1. Za naruszenie zasady równego traktowania kobiet i mężczyzn uważa się różnicowanie przez pracodawcę sytuacji pracowników ze względu na płeć, którego skutkiem jest w szczególności:
 1) odmowa nawiązania lub kontynuowania stosunku pracy,
 2) niekorzystne ukształtowanie wynagrodzenia za pracę lub innych warunków zatrudnienia albo pominięcie przy awansowaniu lub przyznawaniu innych świadczeń związanych z pracą,
 3) pominięcie przy typowaniu do udziału w szkoleniach podnoszących kwalifikacje zawodowe, chyba że pracodawca udowodni, że kierował się innymi względami.
   § 2. Nie narusza zasady równego traktowania kobiet i mężczyzn odmowa pracodawcy nawiązania stosunku pracy uzasadniona potrzebą świadczenia określonej pracy - ze względu na jej rodzaj lub warunki wykonywania - wyłącznie przez pracowników jednej płci.
   § 3. Nie narusza zasady równego traktowania kobiet i mężczyzn stosowanie środków, które różnicują sytuację prawną pracowników ze względu na ochronę macierzyństwa. Nie stanowią także naruszenia tej zasady działania podejmowane przez określony czas zmierzające do wyrównywania szans pracowników obu płci poprzez zmniejszanie, na korzyść pracowników jednej płci, rozmiaru faktycznych nierówności, w zakresie określonym w art. 18.3a § 1.
   Art. 18.3c. § 1. Pracownicy, bez względu na płeć, mają prawo do jednakowego wynagrodzenia za jednakową pracę lub za pracę o jednakowej wartości.
   § 2. Wynagrodzenie, o którym mowa w § 1, obejmuje wszystkie składniki wynagrodzenia, bez względu na ich nazwę i charakter, a także inne świadczenia związane z pracą, przyznawane pracownikom w formie pieniężnej i w innej formie niż pieniężna.
   § 3. Pracami o jednakowej wartości są prace, których wykonywanie wymaga od pracowników porównywalnych kwalifikacji zawodowych, potwierdzonych dokumentami przewidzianymi w odrębnych przepisach lub praktyką i doświadczeniem zawodowym, a także porównywalnej odpowiedzialności i wysiłku.
   Art. 18.3d. Osoba, wobec której pracodawca naruszył zasadę równego traktowania kobiet i mężczyzn, ma prawo do odszkodowania w wysokości nie niższej niż najniższe wynagrodzenie za pracę i nie wyższej niż sześciokrotność tego wynagrodzenia.
   Art. 18.3e. Skorzystanie przez pracownika z uprawnień przysługujących z tytułu naruszenia przez pracodawcę zasady równego traktowania kobiet i mężczyzn nie może stanowić przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie przez pracodawcę stosunku pracy lub rozwiązanie tego stosunku bez wypowiedzenia.

Niedopuszczalne zatem jest nierówne traktowanie przy:

1. nawiązaniu i rozwiązaniu stosunku pracy

2. warunkach zatrudnienia

3. awansowaniu

4. dostępie do szkolenia w celu podnoszenia kwalifikacji zawodowych.

Zakazana jest zarówno dyskryminacja bezpośrednia, jak i pośrednia- czyli sytuacja występowania dysproporcji w zakresie warunków zatrudnienia na niekorzyść wszystkich lub znacznej liczby pracowników jednej płci, jeżeli nie mogą być one obiektywnie uzasadnione innymi względami niż płeć.

Przejawem dyskryminacji ze względu na płeć jest różnicowanie sytuacji pracowników z tego właśnie powodu, które skutkuje w szczególności:

1. odmową nawiązania i kontynuowania stosunku pracy,

2. niekorzystnym ukształtowaniem wynagrodzenia za pracę lub innych warunków zatrudnienia albo pominięciem przy awansowaniu lub przyznaniu innych świadczeń związanych z pracą .

3. pominięciem przy typowaniu do udziału w szkoleniach podnoszących kwalifikacje zawodowe.

Nie są uważane za dyskryminację pracowników ze względu na płeć działania polegające w szczególności na:

1. odmowie pracodawcy nawiązania stosunku pracy uzasadnionej potrzebą świadczenia określonej pracy - ze względu na jej rodzaj lub warunki wykonywania - wyłącznie przez pracowników jednej płci,

2. stosowaniu przez pracodawcę środków, które różnicują sytuację prawną pracowników ze względu na ochronę macierzyństwa,

3. działaniach podejmowanych przez określony czas przez pracodawcę które zmierzają do wyrównania szans pracowników obu płci, poprzez zmniejszanie, na korzyść pracowników jednej płci rozmiarów faktycznych nierówności.

Osoba, względem której pracodawca naruszył zasadę równego traktowania kobiet i mężczyzn, ma prawo do odszkodowania w wysokości nie niższej niż najniższe wynagrodzenie za pracę i nie wyższej niż sześciokrotność tego wynagrodzenia.

Skorzystanie przez pracownika z tych uprawnień nie może stanowić przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie przez pracodawcę stosunku pracy lub rozwiązanie tego stosunku bez wypowiedzenia.

Zapoznałem /am się z powyższym:

1. ......................................................

2. .......................................................

3. .......................................................

4. .......................................................

5. .......................................................

6. .......................................................

7. .......................................................

8. .......................................................

9. .......................................................

10 .......................................................

11 .......................................................

12 .......................................................

BIBLIOGRAFIA :

1. Bezpieczeństwo pracy i ergonomia, t. II , Ocena ryzyka - praca zbiorowa pod kierunkiem prof. Dr hab. Med. D. Koradeckiej, Centralny Instytut Ochrony Pracy, Warszawa 1997 r .

2. PN - N - 18002 „Systemy zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy. Ogólne wytyczne do oceny ryzyka zawodowego” .

3. Skuza Leszek, Co warto wiedzieć o ryzyku zawodowym, Gdańsk 1998

4. Smoliński Dariusz , Ocena ryzyka zawodowego, Gdańsk 1999.

Źródła prawa

• ustawa z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.),

• rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. z 2003 r. nr 169, poz. 1650),

• rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy - Dz.U. nr 180, poz. 1860),

• rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzenia badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz.U. nr 69, poz. 332 z późn. zm.),

• rozporządzenie Rady Ministrów z 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów (Dz.U. nr 60, poz. 279),

• rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z 31 marca 2003 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla środków ochrony indywidualnej (Dz.U. nr 80, poz. 725),

• rozporządzenie Rady Ministrów z 10 września 1996 r. w sprawie wykazu prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet (Dz.U. nr 114, poz. 545 z późn. zm.),

• rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 28 maja 1996 r. w sprawie rodzajów prac, które powinny być wykonywane przez co najmniej dwie osoby (Dz.U. nr 62, poz. 288),

• rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 28 maja 1996 r. w sprawie rodzajów prac wymagających szczególnej sprawności psychofizycznej (Dz.U. nr 62, poz. 287),

• rozporządzenie Rady Ministrów z 28 lipca 1998 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy oraz sposobu ich dokumentowania, a także zakresu informacji zamieszczanych w rejestrze wypadków przy pracy (Dz.U. nr 115, poz. 744 z późn. zm.),

• rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z 16 września 2004 r. w sprawie wzoru protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy (Dz.U. nr 227, poz. 2298),

• rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z 8 grudnia 2004 r. w sprawie statystycznej karty wypadku przy pracy (Dz.U. nr 269, poz. 2672),

• rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 19 grudnia 2002 r. w sprawie trybu uznawania zdarzenia powstałego w okresie ubezpieczenia wypadkowego za wypadek przy pracy, kwalifikacji prawnej zdarzenia, wzoru karty wypadku i terminu jej sporządzenia (Dz.U. nr 236, poz. 1992)

• ustawa z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. nr 199, poz. 1673 z późn. zm.),

• ustawa z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. nr 60, poz. 636 z późn. zm.)

• rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 29 listopada 2002 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz.U. nr 217, poz. 1833),

• rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. nr 75, poz. 690 z późn. zm.),

• rozporządzenie Ministra Zdrowia z 19 grudnia 2002 r. w sprawie wymagań higieniczno-sanitarnych zakładów i wymagań dotyczących higieny w procesie produkcji i w obrocie artykułami oraz materiałami i wyrobami przeznaczonymi do kontaktu z tymi artykułami (Dz.U. nr 234, poz. 1979),

• rozporządzenie Rady Ministrów z 30 lipca 2002 r. w sprawie wykazu chorób zawodowych, szczegółowych zasad postępowania w sprawach zgłaszania podejrzenia, rozpoznawania i stwierdzania chorób zawodowych oraz podmiotów właściwych w tych sprawach (Dz.U. nr 132, poz. 1115)

• rozporządzenie Ministra Zdrowia z 22 kwietnia 2005r. w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki ( Dz. U. nr 81, poz. 716 )

• rozporządzenie Ministra Zdrowia z 20 kwietnia 2005r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy ( Dz. U. nr 73, poz. 645 )

• rozporządzenie Ministra Zdrowia z 30 grudnia 2004r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych ( Dz. U. nr 11, poz. 86 )

• ustawa z 3 kwietnia 1993 r. o badaniach i certyfikacji (Dz.U. nr 55, poz. 250 z późn. zm.),

• rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z l grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz.U. nr 148, poz. 973),

• rozporządzenie Ministra Gospodarki z 10 maja 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy użytkowaniu wózków jezdniowych z napędem silnikowym (Dz.U. nr 70, poz. 650 z późn. zm.),

• rozporządzenie Ministra Gospodarki z 17 września 1999 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy urządzeniach i instalacjach energetycznych (Dz.U. nr 80, poz. 912),

• rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 14 marca 2000 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy ręcznych pracach transportowych (Dz.U. nr 26, poz. 313 z późn. zm.),

• rozporządzenie Ministra Gospodarki z 30 października 2002 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników

podczas pracy (Dz.U. nr 191, poz. 1596 z późn. zm.)

Instytucje

• ustawa z 6 marca 1981 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz.U. z 2001 r. nr 124, poz. 1362 z późn. zm.),

• ustawa z 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz.U. z 1998 r. nr 90, poz. 575 z późn. zm.),

• ustawa z 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej (Dz.U. z 2002 r. nr 147, poz. 1230 z późn. zm.)

• ustawa z 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska (Dz.U. z 2002 r. nr 112, poz. 982 z późn. zm.),

• ustawa z 21 grudnia 2000 r. o dozorze technicznym (Dz.U. nr 122, poz. 1321 z późn. zm.),

Polskie Normy

• PN-EN 12464.01:2004 Światło i oświetlenie. Oświetlenie miejsc pracy. Miejsca pracy we wnętrzach.

• PN-71/B-02380 Oświetlenie wnętrz światłem dziennym. Warunki ogólne.

• PN-80/M-49060 Maszyny i urządzenia. Wejścia i dojścia. Wymagania.

• PN-80/N-08001 Dane ergonomiczne do projektowania. Granica zasięgu rąk. Wymiary.

• PN-81/N-08002 Dane ergonomiczne do projektowania. Granica ruchu stopy. Wymiary kątowe.

• PN-81/N-08010 Ergonomiczne zasady projektowania systemów pracy.

• PN-87/B-02151.02 Akustyka budowlana. Ochrona przed hałasem pomieszczeń w budynkach. Dopuszczalne wartości poziomu dźwięku w pomieszczeniach.

• PN-91/N-08003 Dane ergonomiczne do projektowania. Przestrzeń dla ręki obejmującej uchwyt. Wymiary.

• PN-91/N-08018 Dane ergonomiczne do projektowania stanowisk pracy. Strefy pracy kończyn górnych. Wymiary.

• PN-93/N-01256.03 Znaki bezpieczeństwa. Ochrona i higiena pracy.

• PN-N-01256.05:1998 Znaki bezpieczeństwa. Zasady umieszczania znaków bezpieczeństwa na drogach ewakuacyjnych i drogach pożarowych.

• PN-N-18002:2000 System zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy. Ogólne wytyczne do oceny ryzyka zawodowego.

• PN -87/P-06751 Odzież robocza. Stopnie jakości.

• PN-89/P-84505.01 Odzież robocza. Fartuchy. Postanowienia ogólne

• PN-89/P-84505.02 Odzież robocza. Fartuchy damskie.

• PN-89/P-84505.03 Odzież robocza. Fartuchy męskie.

• PN-89/P-84505.05 Odzież robocza. Fartuchy - spódnice.

• PN-P-84525:1998 Odzież robocza. Ubrania robocze

• PN-92/P-84683 Odzież robocza. Koszule męskie.

• PN-92/P84684 Odzież robocza. Kombinezony.

• PN-EN 344-2:1999/Apl:2003 Obuwie bezpieczne, ochronne i zawodowe do użytku w pracy. Wymagania dodatkowe i metody badań.

• PN-EN 345-2:1999 Obuwie bezpieczne do użytku w pracy. Wymagania dodatkowe.

DYREKTYWA RAMOWA - UNIJNA

Dyrektywa 89/391/EWG w sprawie wprowadzenia środków w celu zwiększania bezpieczeństwa i poprawy zdrowia pracowników podczas pracy.

DYREKTYWY SZCZEGÓŁOWE

Dyrektywy mające powszechne zastosowanie w zakładach pracy

• Dyrektywa 89/654/EWG w sprawie minimalnych wymagań bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w miejscu pracy,

• Dyrektywa 89/655/EWG w sprawie minimalnych wymagań bezpieczeństwa i higieny użytkowania w pracy sprzętu przez pracowników (zmieniona Dyrektywą 95/63/WE i Dyrektywą 2001/45/WE),

• Dyrektywa 89/656/EWG w sprawie minimalnych wymagań bezpieczeństwa i higieny użytkowania w pracy przez pracowników środków ochrony indywidualnej,

• Dyrektywa 90/269/EWG w sprawie minimalnych wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy ręcznej obsługi ładunków, zagrożonej szczególnie urazem kręgosłupa,

• Dyrektywa 90/270/EWG w sprawie minimalnych wymagań bezpieczeństwa i ochrony zdrowia przy pracy z urządzeniami wyposażonymi w monitory ekranowe,

• Dyrektywa 92/58/EWG w sprawie minimalnych wymagań dla zapewnienia znaków bezpieczeństwa i/lub higieny pracy.

Dyrektywy dotyczące ochrony pracowników przed działaniem czynników chemicznych, fizycznych i biologicznych

• Dyrektywa 90/394/EWG dotycząca ochrony pracowników przed ryzykiem związanym z narażeniem na działanie czynników rakotwórczych w środowisku pracy,

• Dyrektywa 98/24/WE dotycząca ochrony zdrowia i bezpieczeństwa pracowników przed niebezpieczeństwem związanym ze środkami chemicznymi w miejscu pracy,

• Dyrektywa 2000/39/WE dotycząca określenia wartości standardowych dopuszczalnych wartości szkodliwych czynników w miejscu pracy,

• Dyrektywa 2000/54/WE o ochronie pracowników przed niebezpieczeństwami związanymi z narażeniem na działanie czynników biologicznych w pracy (zastąpiła dyrektywy: 90/679/EWG, 93/88/EWG, 95/30/WE, 97/59/WE i 97/65/WE),

• Dyrektywa 92/85/EWG w sprawie wprowadzenia środków niosących poprawę zdrowia

i bezpieczeństwa w pracy pracownic w ciąży i pracownic, które niedawno rodziły lub karmią piersią,

1

23

Część 3.

Oszacowanie ryzyka zawodowego dla danego stanowiska.

Część 1.

Nazwa i opis stanowiska; wymogi dla pomieszczenia i danego stanowiska pracy wynikające z przepisów, rodzaj wykonywanej pracy.

Część 4.

Wyznaczenie dopuszczalności ryzyka zawodowego.

Część 2.

Identyfikacja zagrożeń dla danego stanowiska.

Część 5.

Wyciągnięcie wniosków z przeprowadzonej oceny.

(Opracowanie działań korygujących lub zapobiegawczych)

---