WĘGLOWODANY

	MONOSACHARYDY	OLIGOSACHARYDY	POLISACHARYDY
skład	1 cząsteczka cukru	2-10 cząsteczki cukru połączone wiązaniami α- lub β- glikozydowymi	powyżej 10 cząsteczek cukrów połączonych wiąz. glikozydowymi (łańcuchy liniowe/rozgałęzione)
rozpuszczalność w wodzie	TAK	TAK	maleje ze wzrostem masy
właściwości redukujące	TAK	możliwe	maleją ze wzrostem masy
hydroliza	NIE	TAK	TAK

MONOSACHARYDY (cukry proste)

Grupa	Definicja	Przykłady
pentozy	monocukry składające się z 5 atomów węgla w cząsteczce	arabinoza, ksyloza, apioza
heksozy	monocukry składające się z 6 atomów węgla w cząsteczce	glukoza, fruktoza, galaktoza
deoksycukry	cukry pozbawione 1 lub kilku grup hydroksylowych	ramnoza, fukoza (składniki polisacharydów roślinnych) dideocukry (2,6-deoksycukry) - digitoksoza, cymaroza (składniki glikozydów nasercowych)
kwasy uronowe	pochodne aldoz z grupą -COOH przy szóstym węglu	kwasy: galakturonowy, glukuronowy, mannurowy, guluronowy (składniki saponozydów, śluzów, gum i pektyn)
alkohole cukrowe: - alditiole - cyklitole	łańcuchowe alkohole cukrowe	mannitol, sorbitol
		cykliczne alkohole cukrowe	inozytol
aminocukry	składniki polisacharydów bakteryjnych
monosacharydy rozgałęzione	chyba nie wymaga komentarza :D	hamameloza w hamamelitaninie, apioza w apiinie

Co ważniejsze związki:

Związek	Występowanie	Zastosowanie
glukoza	- składnik maltozy, sacharozy, laktozy - składnik skrobii, licheniny, celulozy - śluzy, gumy, glikozydy	brak danych
fruktoza	- składnik sacharozy - składnik inuliny	brak danych
cukier inwertowany (glukoza+fruktoza)	- miód pszczeli - owoc jałowca (Juniperi fructus) - owoc borówki czernicy (Myrtylli fructus) - kwiat dziewanny - owoców figi i tamaryndowca	j/w
galaktoza	- składnik laktozy	j/w
mannitol	- morszczyn (Fucus) - korzeń selera (Apii graveolentis radix) - sok z jesionu mannowego (Fraxinus ornus, Oleacae)	- zaparcia - wtedy, kiedy stolec musi być miękki (po operacjach odbytu, hemoroidy, szczeliny odbytu)
sorbitol	owoce z rodziny Rosacae, np. jarzębina, głóg (Crataegi fructus)	brak danych
inozytol	- ziarniaki zbóż, drożdże (jako kwas fitynowy - ester mioinozytolu, czyli izomeru inozytolu)	INOZYTOL: hiperlipidemia, cukrzyca, dystrofia mięśniowa (ze względu na udział w przemianie lipidów)
				FITYNIAN SODU: hiperkalcuria - nadmiar Ca (wytrąca wapń w jelitach)

OLIGOSACHARYDY

Cukier	Występowanie	Zastosowanie	Budowa
maltoza (cukier słodowy)	- wyciąg słodowy z kiełkującego jęczmienia	- składnik odżywek dla dzieci	2xglukoza wiązanie α-1,4
sacharoza (cukier trzcinowy, buraczany)	- burak cukrowy - trzcina cukrowa	- do sporządzania syropów - środek spożywczy	glukoza+fruktoza wiązanie β-1,2
laktoza (cukier mlekowy)	mleko	- odżywki dla niemowląt (izomer β) - składnik pomocniczy w tabletkach (izomer α)	galaktoza + glukoza wiązanie β-1,4
rutynoza	składnik rutozydu	rutozyd jest m.in. w rutinoscorbinie :D	ramnoza+glukoza wiązanie α-1,6
oligosacharydy krótkoczłonowe	- części podziemne roślin - owoce, nasiona	prebiotyki (tworzą korzystne warunki bakterii w p. pok): - regulacja trawienia - hamowane procesy gnilne - zapobieganie zapal. - ↓ biosyntezy cholester. - ↓ wchłaniania glukozy i cholesterolu	???
inne (neohesperydoza, soforoza, gencjobioza)	stanowią część cukrową glikozydów (jak rutynoza)

POLISACHARYDY

GRUPA	PRZYKŁADY
polimery glukozy (glukany)	skrobia, celuloza, lichenina, izolichenina
polimery fruktozy (fruktany, fruktozany)	inulina, trytycyna
polimery mannozy	galaktomannany, glukomannany
polisacharydy krasnorostów	agarowa, agaropektyna, karageniny
polisacharydy brunatnic	kwas alginowy, fukoidyna
polisacharydy otrzymywane przy użyciu bakterii	dekstran, ksantan
polisacharydy grzybów wieloowocnikowych	lentinan, schizofylan, tylopilan (wykorzystywane w leczeniu nowotworów - stymulacja układu immunologicznego)
polisacharydy złożone	składniki śluzów, pektyn i gum

1. Skrobia:

1. budowa:

• 20-35% amyloza - rozgałęziony łańcuch węglowodanowy zbudowany z cząsteczek glukozy połączonych ZAWSZE wiązaniami α-1,4-glikozydowymi

• 65-85% amylopektyna - j/w, z tym, że przy rozgałęzieniach glukozy są połączone wiązaniami α-1,6. W pozostałych przypadkach wiązaniami α-1,4. Grupy -OH są częściowo zestryfikowane kwasem fosforowym

• jednostka dwucukrowa: maltoza

zastosowania w lecznictwie:

• dermaticum - na podrażnienia skóry wywołane stanem zapalnym w formie zasypek i kleików

• antiphlogisticum - w stanach zapalnych przewodu pokarmowego i w nadkwaśności

• leczenie biegunek

2. Celuloza:

1. budowa:

• liniowa

• też z samych glukoz, ale tu są wiązania β-1,4-glikozydowe (czyli jednostką dwucukrową jest celobioza)

2. występowanie:

• składnik ścian komórkowych i włókien (czyli de facto w każdej roślince)

• szczególnie dużo we włóknach lnu, juty, włoskach bawełny (Gossypum, rodzina Malvaceae), ziarna zbóż, nasiona roślin strączkowych

1. właściwości:

• nierozpuszczalna w wodzie i rozp. organicznych

• pęcznieje w przewodzie pokarmowym (nie jest trawiona) - jest składnikiem błonnika

1. działanie:

• przyspiesza pasaż treści jelitowej

• ułatwia wypróżnianie

1. zastosowanie:

• zaparcia

• kuracje odchudzające

3. Polimery fruktozy = inulina i lewan

	typu INULINY	typu LEWANU
budowa	cząsteczki fruktozy połączone wiązaniami β-2,1	cząsteczki fruktozy połączone wiązaniami β-2,6
występowanie	podziemne części roślin z rodziny Asteraceae (mniszek, cykoria, słonecznik etc.)	trytycyna (kłącze perzu) asparagostan (szparag lekarski - Asparagus officinalis)

4. Polimery mannozy:

	GALAKTOMANNANY	GLUKOMANNANY
występowanie	- Foenugraeci semen - składnik gumy guar	bulwy Amorphophallus koniak (rodzina Araceae)
działanie	- uczucie sytości (pęcznieją w wodzie tworząc żele lub lepkie roztwory) - pobudzenie perystaltyki - obniżenie poziomu cholesterolu - zmniejszenie wchłaniania glukozy
zastosowanie	kuracje odchudzające

5. Polimery alg:

1. krasnorostów:

• składniki agaru (agaropektyna, agaroza)

• składniki karagenu (karageniny)

1. brunatnic - kwas alginowy i alginiany

• zbudowany z cząsteczek kwasu mannuronowego połączonych wiązaniami β-1,4-glikozydowymi (możliwe także cząsteczki kwasuL-glukuronowego połączonego wiązaniami α-1,4)

• naturalnie występuje w postaci alginianów Na, Mg, Ca

• występowanie: Fucus

• rozpuszczalność:

- kwas: nierozpuszczalny w wodzie

- sole Na, Mg, NH₄ - rozpuszczalne w wodzie lepkie koloidy (żelują w obecności jonów metali wielowartościowych)

- sole wapniowe - nierozpuszczalne w wodzie pęcznieją

• zastosowanie:

- nadkwasota żołądkowa

- przeciwkrwotocznie (alginian Ca, miejscowo)

- stabilizator zawiesin, emulsji etc.

- opatrunki żelowe

- kosmetyka

6. Polisacharydy otrzymywane przy współudziale bakterii:

1. dekstran:

• z sacharozy pod wpływem Leuconostoc mesenteroides

• środek krwiozastępczy

1. ksantan (guma ksantanowa)

• fermentacja węglowodorów pod wpływem Xanthomonas campestris

• składniki: glukoza, mannoza, kwas glikuronowy zestryfikowane kwasami: octowym i pirogronowym

• stabilizator zawiesin, emulsji

• stosowany w dietach odchudzających

7. PEKTYNY:

1. budowa:

• kwas galakturonowy + trochę ramnozy (do ramnozy zazwyczaj są przyłączone arabiniany lub galaktany)

• czasem jest sam kwas bez ramnozy wtedy wiązania α-1,4 + podstawienie resztami metylowymi

1. występowanie:

• wszystkie roślinki oprócz rodziny Poaceae

• w środkowej blaszce ściany komórkowej (łączą się z celulozą i hemicelulozą)

• szczególnie dużo w niedojrzałych owocach (jabłka, czarne porzeczki) - podczas ich dojrzewania rozkładają się

1. działanie farmakologiczne pektyn:

DZIAŁANIE	ZASTOSOWANIE
powlekają błony śluzowe przewodu pokarm. chłoną wodą zwiększenie zawartości żołądka i jelit regulacja wypróżnień tworzą korzystne środowisko dla rozwoju flory bakteryjnej	Objawowe leczenie wymiotów i biegunek u dzieci.
Obniżenie poziomu cholesterolu we krwi	Zapobieganie chorobom sercowo-naczyniowym
Obniżenie poziomu cholesterolu i cukru Zmniejszenie łaknienia (bo pęcznieje = uczucie sytości)	Preparaty odchudzające pewnie (ale stricte napisane nie było ;P)

8. GUMY - rozgałęzione polisacharydy złożone głównie z kwasów uronowych, dobrze rozpuszczają się w wodzie.

1. TRAGACANTHA Astragalu gummifer i inne astragalusy

2. KARAYA Sterculia urens i inne Sterculie

3. GUMMI ARABICUM (Gummi Acaciae) Acacia Senegal I inne akacje

9. ŚLUZY - heteropolisacharydy pęczniejące w wodzie. Zlokalizowane w specjalnych komórkach śluzowych lub w powłoce nasiennej

1. wskaźnik pęcznienia: objętość jaką 1 g surowca zakmie po 4 godzinnym pęcznieniu w wodzie

2. nie wchłaniają się z błon śluzowych i przewodu pokarmowego (tylko i wyłącznie działanie miejscowe

3. opóźniają/zmniejszają wchłanianie równocześnie przyjmowanych leków

4. działanie:

DZIAŁANIE	MECHANIZM
antibechica (przeciwkaszlowo)	- osłaniają błony śluzowe górnych dróg oddechowych i p. pokarmowego zmniejszenie podrażnienia receptorów kaszlowych - osłabienie mechanizmu wydzielania śluzu w oskrzelach (po co wydzielać skoro już jest) - rozmiękczenie wydzieliny w górnych drogach łatwiejsze odkrztuszanie
laxantia (przeczyszająco, ułatwiają wypróżnienia)	- nie wchłaniają się w przewodzie pokarmowym, tylko w nim pęcznieją pochłaniając wodę większa objętość treści jelitowej wzmożenie perystaltyki ułatwienie wypróżnienia
antiphlogistica (przeciwzapalne)	- powlekają i osłaniają błony śluzowe żołądka i jelit (ochrona przed czynnikami drażniącymi, np. sokiem żołądkowym) - zmiękczenie naskórka + ochrona przed czynnikami drażniącymi

LIPIDY

1. Podział:

1. tłuszcze - estry glicerolu i kwasów tłuszczowych

2. woski - estry wyższych kwasów tłuszczowych i wyższych alkoholi

3. lipidy złożone: fosfolipidy (np. lecytyny) i cerebrozydy (np. glikolipidy)

1. Źródłami lipidów są:

1. oleje roślinne - otrzymywane przez wytłaczanie, odwirowanie w temperaturze pokojowej lub na ciepło

2. frakcje lipofilne - otrzymywane przez ekstrakcję odpowiednimi rozpuszczalnikami różnych części roślin

1. Frakcja niezmydlająca się - związki o charakterze lipidowym występujące w olejach, ale nie posiadające wiązań estrowych i nie ulegające hydrolizie:

• węglowodory

• karotenoidy

• fitosterole (np. fitosterol stigmasterol, Δ⁷-sterole)

• tokoferole

• wysokocząsteczkowe alkohole alifatyczne i terpenowe

Oleje z nasyconymi KT	Oleje z mononienasyconymi KT	Oleje z wielonienasyconymi KT
kakaowy kokosowy palmowy	arachidowy oliwkowy rzepakowy rycynowy	migdałowy z nasion bawełny słonecznikowy sojowy lniany i inne

1. Mechanizm antyprostatycznego działania fitosteroli:

1. obniżenie aktywności 5α-reduktazy powstaje mniej DHT (dihydrosteronu, który jest bardziej aktywny niż testosteron) zmniejszenie gromadzenia się związków sterydowych w prostacie

2. utrudnienie zdolnością wiązania DHT z receptorami androgenowymi

3. obniżenie aktywności aromatazy, która bierze udział w przejściu testosteronu do 17β-estradiolu i estronu

4. obniżenie poziomu białek wiążących hormony płciowe (SHBG)

To wszystko do kupy łagodzi objawy przerostu prostaty, ale nie zmniejsza rozmiarów gruczolaka (czyli nie cofnie nam choroby).

1. Dodatkowe mechanizmy działania:

SUROWIEC	DZIAŁANIE
Owoc palmy sabalowej	hamowanie COX i 5-LOX powstaje mniej pozapalnych metabolitów kwasu arachidonowego mniejsze przekrwienie, obrzęk
		blokowanie kanałów Ca^2+, K^+ i α-adrenoreceptorów aktywność spazmolityczna
		składniki frakcji hydrofilnej działanie imuunostymulujące
Nasiona dyni	hamowanie syntezy pozapalnych prostaglandyn dział. p-zapalne
Kora śliwy afrykańskiej	przeciwzapalnie hamowanie 5-LOX i syntezy prostaglandyn
Korzeń pokrzywy	obniża poziom SHBG (dział. antyprostatyczne)
		inhibicja COX, 5-LOX i elastazy leukocytów przeciwzapalnie
		nie wpływa na wiązanie DHT do receptorów




Wzór β-sitosterolu (trza znać):

POLIACETYLENY

1. Związki lipofilne z wiązaniem/wiązaniami potrójnymi (przez to mają budowę liniową). Mogą mieć układy cykliczne/aromatyczne z heteroatomem.

1. przykłady:

• spiroeter (w koszyczku rumianku)

• kapilen (kłącze perzu)

• kwas aretykowy, arktinon, arkinal (korzeń łopianu)

• w jeżówkach (Echinaceae)

• działanie:

• przeciwbakteryjne

• przeciwgrzybiczne

• przeciwwirusowe

3. niektóre są toksyczne (cykutotoksyna, enantotoksyna, falkarinol)

AMINY, AMINOKWASY I ICH POCHODNE

AMINA	ROŚLINA
cholina	Bursae pastoris herba, Foenugraeci semen, Urticae folium/herba
acetylocholina
hordeina	kiełki jęczmienia (Hordeum vulgare)
tyramina	Bursae pastoris herba
guanidyna i galegina	Galegae herba (odp. za właściwości hipoglikemiczne)

1. Białka są wykorzystywane w lecznictwie w postaci enzymów, np.:

1. papaina, chymopapaina z owoców melonowca (Carica papaya)

2. bromelaina z owoców ananasa

1. Glukozynolaty:

1. budowa: sulfonowany oksym + tioglukozyd (glukoza z siarką)

• reszta w oksymie (czyli aglikon) pochodzi od aminokwasu

• mechanizm działania:

• rozdrobnienie tkanek i zwilżenie ich wodą uwolnienie myronaz z komórek myrozynowych

• rozpad pod wpływem myronaz D-glukoza + niestabilny aglikon

• nieenzymatyczne przegrupowanie aglikonu odłączenie reszty siarczanowej

3. rodzaj reszty siarczanowej jaka powstanie zależy od charakteru podstawnika i pH środowiska:

• obojętne izosiarkocyjaniany (tiocyjaniany)

• kwaśne tiocyjaniany + nitryle (zwłaszcza w obecności Fe i cysteiny)

• synigryna w środ. obojętnym izosiarkocyjanian allilu (bardzo reaktywny, lotny związek)

1. Mechanizm działania alliny (bulwa cebuli czosnku):

1. w nieuszkodzonej bulwie cebuli w jednych komórkach znajduje się allina, a w drugich enzym ją rozkładający - allinaza

• sama allina nie wykazuje żadnego działania, jest bezwonna i rozpuszcza się w wodzie

2. zniszczenie komórek (np. przy rozdrobnieniu) allina i allinaza wydostają się z komórek i zachodzi taka oto reakcja:




3. allicyna jest związkiem nietrwałym i ulega transformacji do związków wykazujących już działanie biologiczne, takich jak:

• oligosiarczki i polisiarczki

• winylodisiarczki (odpowiedzialne za nieprzyjemny zapach)

KWASY ORGANICZNE, WITAMINY, ZWIĄZKI MINERALNE

KWASY ALIFATYCZNE
monokarboksylowe nasycone	mrówkowy	włoski parzące pokrzywy
		izowalerianowy	korzeń kozłka (Valeriana)
monokarboksylowe nienasycone	angelikowy	korzeń arcydzięgla
dikarboksylowe nasycone	szczawiowy	duuużo surowców (szczawian wapnia :D)
dikarboksylowe nienasycone	fumarowy	ziele dymnicy (Fumariae herba)
hydroksykwasy	glikolowy, jabłkowy	owoc jarzębiny (Sorbi fructus)
		cytrynowy	owoc cytrynowy (dziwne, co?)
		winowy	owoce winogron
		hydroksyoctowy (HCA)	owoce Garcinia cambogia

Garcinia cambogia jest surowcem stosowanym w dietach odchudzających.

Kwasy aromatyczne:

• kwas benzoesowy

• kwas cynamonowy

• kwasy fenolowe

• kwas chelidonowy i mekonowy (pochodne γ-pironu)

WITAMINY - najczęściej jest to witamina C, sporadycznie witaminy z grupy B, E, K i inne.

Surowce zawierające witaminę C:

• Rosae fructus

• Malpigia punicifolia (Dzika wiśnia)

• Vaccinium oxycoccus i V. macrocarpon (Żurawina błotna i wielkoowocowa)

• Aroniae fructus (owoc aronii)

• Hippophae rhamnoides (rokitnik)

• Capsici fructus (owoc papryki)

• Hibisci flos (kwiat hibiskusa)

ZWIĄZEK MINERALNY	SUROWIEC
potas	- Betulae folium - Orthosiphonis folium - Phaseoli folium - Taraxaci herba
krzem	- Agropyri rhizoma - Avenae herba (owies) - Equiseti herba - Polygoni avicularis herba (rdest ptasi)
selen	Allii sativi bulbus Cucurbitae peponis semen
jod	Fucus

ZWIĄZKI FENOLOWE


1. Pochodne fenolowe (podkreślone są ważniejsze niż inne):

1. alkoholofenole, np. saligenina (alkohol salicylowy), syryngenina (alkohol synapinowy)

2. aldehydofenole, np. wanilina, aldehyd anyżowy, aldehyd salicylowy

3. kwasy fenolowe (będzie później)

4. glikozydoestry, np. werbaskozyd, echinakozyd

5. glukozydy fenolowe, np. salicyna, arbutyna

1. Kwasy fenolowe - najczęściej pochodne:

KWASU CYNAMONOWEGO	KWASU BENZOESOWEGO
kwas p-kumarowy kwas kawowy kwas synapinowy kwas ferulowy kurkumina	p-hydroksybenzoesowy o-hydroksybenzoesowy (salicylowy) protokatechinowy galusowy wanilinowy syryngowy

1. Estry kwasów fenolowych:

1. estry kwasu kawowego z:

• kwasem kawowym kwasy litospermowe

• kwasem α-hydroksydihydrokawowym kwas rozmarynowy

• kwasem chinowym kwasy chlorogenowe, cynaryna

• kwasem winowym kwas cykoriowy

• estry kwasu benzoesowego = depsydy (będzie przy garbnikach).

1. Fenylopropanoidy - pochodne kwasu cynamonowego i p-kumarowego:

1. syryngina (eleuterozyd B) w korzeniu eleuterokoka

2. lignany

• w eleuterokoku

• w podofilinie (żywicy z Podophyllum pelatum)

• schizandryna w owocach cytryńca chińskiego (Schizandra chinensis)

• flawonolignany (połączenia taksyfoliny z alkoholem koniferylowym) występujące w Sybili mariani fructus

1. Cynameina - składnik balsamu peruwiańskiego i tolutańskiego, mieszanina estrów kwasu benzoesowego i cynamonowego. Otrzymywana z drzewa balsamowego (Myroxolon).

2. Działanie farmakologiczne:

DZIAŁANIE	ZWIĄZEK	WYSTĘPOWANIE
przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe	kwas rozmarynowy	Orthiosiphoni folium, Rosmarini folium
		echinokozyd	korzeń jeżówki bladej i wąskolistnej
przeciwbakteryjnie i przeciwzapalnie	estry kw. benzoes. i cynamonowego	balsam peruwiański (zewnętrznie ułatwia gojenie ran) balsam tolutański (tylko wewnętrznie w nieżytach dróg oddechowych)
przeciwbakteryjne w drogach moczowych	hydrochinon i metylohydrochinon	Uvae ursi folium, Vitis ideae folium, Callunae herba/flos
moczopędne	kwas litospermowy	Orthosiphonis folium
		lejokaprozyd	Virgaurae herba
	żółciopędnie i żółciotwórczo	kwas chlorogenowy	Cynarae folium Cynarae herba
		cynaryna
		kurkumina	Curcumae rhizoma
immunostymulująco i przeciwdrobnoustrojowo	kwas cykoriowy	ziele i korzeń jeżówki purpurowej
przeciwzapalnie, przeciwgorączkowo i przeciwbólowo	pochodne kwasu salicylowego	Salicis cortex Ulmariae flos Populi gemma/folium
adaptogennie	wyciągi z eleuterokoka

3. Mechanizm działania salicyny:

1. hydroliza salicyny i jej pochodnych przez florę jelitową do alkoholu salicylowego

2. utlenienie alkoholu salicylowego do kwasu salicylowego o działaniu przeciwgorączkowym, przeciwzapalnym i przeciwbólowym

• 
  kwas salicylowy normalnie działa drażniąco na śluzówkę żołądka, ale skoro powstaje dopiero w jelitach to nie mamy z tym problemu i np. nie zwiększymy ryzyka powstania choroby wrzodowej

1. Mechanizm działania arbutyny:

1. hydroliza arbutyny w jelicie pod wpływem β-glukozydazy hydrochinon

2. hydrochinon dostaje się do krwioobiegu i przechodzi do wątroby

3. sprzęganie z hydrochinonu z kwasem glukuronowym i siarkowym

4. w takiej postaci dostają się do dróg moczowy ponowna hydroliza do hydrochinonu o działaniu przeciwbakteryjnym

• konieczne zasadowe środowisko poczu (pH ok. 8) - można je uzyskać przez podanie wodorowęglanu sodu




GARBNIKI

1. Garbniki - bezaazotowe związki naturalne o charakterze polifenoli mogące tworzyć trwałe połączenia z białkami.

1. garbniki hydrolizujące - wywodzą się od pirogalolu

• galotanoidy

• elagotanoidy - glukoza zestryfikowana kwasem heksahydroksydi-fenolowym, waloneaikowym i m-digalusowym

2. garbniki katechinowe - pochodne flawon-3-olu

2. Depsydy - estrowe połączenia dwóch lub kilku cząsteczek kwasu benzoesowego lub jego pochodnych. Jeżeli występuje dodatkowo wiązanie eterowe to mówimy o depsydonach.

3. Galotanoidy:

1. galoilowe estry cukrowe: glukoza + kwas galusowy (ew. jego depsyd).

• zamiast glukozy może być inny cukier (np. hamameloza)

• galotanoidy o niskiej masie cząsteczkowej (np. hamamelitanina) nie powodują strącenia białek

1. galoilowe estry bezcukrowe - estry kwasu galusowego i kwasu organicznego, np. chinowego

2. galoilowe estry złożone - galoiloglukoza (czyli taki galoilowy ester) jest jeszcze raz zestryfikowana kwasem fenolowym

3. kwas elagowy - powstaje przez utratę dwóch cząsteczek wody z dimeru dwóch cząsteczek kwasu galusowego

4. Garbniki niehydrolizujące (skondensowane, katechinowe) - garbniki, których podstawową strukturą jest katechina lub epikatechina (same te związki nie są garbnikami).

1. protoantocyjanidyny:

• typu A: dimery z podwójnym wiązaniem międzycząsteczkowym, np. w Hippocastani semen (nasiona kasztanowca)

• typu B: dwie lub jedna cząsteczka katechiny/epikatechiny połączone wiązaniem glikozydowym

1. ganoidy skondensowane - estry kwasu galusowego i katechiny, np. galusan

5. Mechanizm działania garbników:

OGÓLNIE - na czym polega działanie ściągające garbników:

1. garbnik wiąże się z grupą aminową białka na powierzchni błony śluzowej albo skóry nierozpuszczalny w wodzie kompleks białkowo-garbnikowy

• zabezpiecza przed utratą wody

• chroni warstwy znajdujące się poniżej (np. przed infekcją)

• ułatwia regenerację w przypadku zranień/oparzeń

SZCZEGÓŁOWO:

DZIAŁANIE	MECHANIZM	SUROWCE
przeciwzapalne (antyphlogistica, dermatica) przy stosowaniu zewnętrznym	przeciwobrzękowo i przeciwprzesiękowo: kurczenie naczyń powierzchniowych hamowanie akt. hialuronidazy uszczelnienie włośniczek	- Galla - Quercus cortex - Hamamelidis folium/cortex
			słabe działanie znieczulające zniesienie uczucia pieczenia, swędzenia
			ułatwienie regeneracji: 1) zabezpiecza skórę przed utratą wody i chroni warstwy leżące poniżej (patrz opis ogólny)
	przeciwbiegunkowe (antidiarrhoica) przy stosowaniu wewnętrznym		ściągająco na błonę śluzową jelita woda trudniej przechodzi do światła jelita treść jelitowa się tak mocno nie rozrzedza	- Tormentillae rhizoma - Bistortae rhizoma - Rubi fruticosi folium - Rubi idaei folium
			mniejsza sekrecja błony śluzowej
			trudniejsze wchłanianie metabolitów pokarmowych i toksyn bakteryjnych z jelita
antyseptyczne (antiseptica)	działają denaturująco na białka bakteryjne (niezależnie od drogi podania)	- Quercus cortex - Tormentillae rhizoma - Galla - Hamamelidis folium / cortex
przeciwkrwotoczne (haemostatica)	aglutynacja erytrocytów ułatwienie powstawania skrzepów uszczelnienie naczyń włosowatych (przez hamowanie hialuronidazy - j/w)	- Polygoni hydropiperis herba - Erigeron canadensis
antyoksydacyjne	hamowanie peroksydacji lipidów „zmiatają” wolne rodniki hamują powstawanie jonów nadtlenkowych
hamowanie działania enzymów	z tego też wynika działanie przeciwzapalne i przeciwprzesiękowe; blokują: - 5-LOX - konwertazę angiotensyny - hialuronidazy - kinazę proteinową C - glukotransferazy bakteryjne

PROTOANTOCYJANIDYNY:

Występowanie	Działanie	Zastosowanie
- Crataegi fructus / inflorescentia (głóg) - Pinus pilaster (sosna nadmorska) - Cupressus sepervirens (cypr) - Vitis vinifera (winorośl)	hamuje enzymy (kolagenazę, elastazę, hialuronidazy, oksydazę ksantynową, konwertazę angiotensyny)	- kruchość naczyń żylnych - niewydolność żylna - niewydolność limfatyczna - usprawnienie krążenia w gałce ocznej (podrażnienia oczu, poprawa widzenia o zmroku) - ochronnie na skórę (kosmetyka)
			antyoksydacyjne
			wzmacnia naczynia i usprawnia krążenie: 1) ino- i dromo „+” 2) batmo „-” 3) stabilizacja kolagenu 4) większe napięcie naczyń 5) lepszy przepływ wieńcowy
			hamują wiązanie serotoniny przez receptory 5-HT1

polisacharydy składające się z różnych cukrów prostych, a także z kwasów uronowych, czyli logicznie - charakter będą miały kwaśny

GUMA GUAR (Cyamopsidis seminis pulvis) - zmielone bielmo Cyamopsis tetragonolobus




---