Imię Nazwisko

Kl. X”y”

Spis treści:

1. Co to są tkanki roślinne?

2. Tkanki twórcze.

3. Tkanki okrywające.

4. Tkanki miękiszowe.

5. Tkanki przewodzące.

6. Tkanki wzmacniające.

Co to są tkanki roślinne?

Tkanki roślinne to zespoły komórek o podobnej budowie, określonych czynnościach i wspólnym pochodzeniu występujące u roślin naczyniowych. Tkanki te dzielimy na twórcze i stałe. Zaliczane są do nich niektóre tkanki brunatnic zaliczanych obecnie do protistów.

Substancje, z których powstają tkanki roślin są pobierane zarówno z gleby jak i powietrza. Węgiel i tlen, które są składnikami wszystkich tkanek roślinnych pobierane są w postaci dwutlenku węgla, który jest pobierany z powietrza. Inne niezbędne pierwiastki takie jak azot, potas, fosfor, magnez, wapń, siarka i śladowe ilości niektórych innych pierwiastków, które pobierane są z gleby przez roślinę jako związki mineralne. Są to związki nieorganiczne, które roślina przekształca w związki organiczne, z tych związków buduje ona swoje tkanki.

Tkanki twórcze.

Tkanki twórcze (merystemy) to jedna z dwóch grup tkanek roślinnych, występują one wszędzie tam, gdzie odbywa się wzrost rośliny.

W większości roślin takie organy jak łodyga czy liście rozwijają się z małego, centralnego skupiska komórek - merystemu. Składają się one z niewielkich komórek o cienkich ścianach, małych wodniczkach i dużych jądrach komórkowych, komórki te zdolne są do regularnych podziałów. Komórki potomne powstające w wyniku aktywności merystemów, tracą zdolność do podziału i przekształcają się w komórki innych tkanek, zwanych - z uwagi na niezmienną budowę - tkankami stałymi, jest do druga grupa tkanek roślinnych. Pierwsza faza wzrostu, zwana dyfuzyjną i ograniczoną, polega na tym, że podziały komórek zachodzą w całym organie, po osiągnięciu zamierzonego kształtu i wielkości, wzrost ustaje a komórki różnicują się. Jednak wzrost roślin jest w większości zlokalizowany i nieograniczony, odbywa się on w ściśle określonych miejscach, np. w merystemach wierzchołkowych korzenia pędu, i trwa przez całe życie rośliny. Z uwagi na funkcję, jaką merystemy odgrywają w życiu rośliny, dzielimy je na wierzchołkowe i boczne. Wierzchołkowe odpowiadają za przyrost rośliny na długość, zaś boczna za przyrost rośliny na długość.

Tkanki okrywające.

Tkanka okrywająca dzieli się na skórkę, która jest tkanką żywą i korek, tkankę martwą.

U roślin nasiennych skórka (epiderma) występuje jedynie na młodych łodygach. W późniejszych stadiach rozwoju, gdy pęd zaczyna przyrastać na grubość, zastępuję ją korek (peryderma). Zewnętrzne ściany komórek skórka pokryte są warstwą woskowej substancji, kutykuły, zwana jest ona też nabłonkiem. Zdolność wytwarzania kutyny była jednym z głównych osiągnięć, które umożliwiły roślinom opanowanie środowiska lądowego. Komórki epidermy bardzo ściśle przylegają do siebie, chroniąc ciało rośliny przed wysychaniem i urazami oraz chorobami. Aby umożliwić wymianę gazów i parowanie wody, w skórce znajdują się szparki. Ich rozwarcie zależy od komórek aparatu szparkowego, które jako jedyne w skórce zawierają chloroplasty. Skórka na łodygach i liściach jest zazwyczaj pokryta włoskami, które pełnią rolę obronną m.in. chronią przed negatywnym wpływem temperatury. Na korzeniu skórka nie zawiera kutykuły, dzięki czemu korzeń może pobierać z gleby wodę i sole mineralne.

Korek (peryderma) jest zbudowany z martwych komórek wypełnionych powietrzem. Składa się on z trzech warstw: tkanki korkotwórczej w środku (fellogen), fellodermy (warstwy odkładanej przez fellogen do środka) i korka (fellemu) odkładanego na zewnątrz. W niektórych miejscach komórki są ułożone luźniej, tam powstają przetchlinki, przez które para wodna i inne gazy mogą swobodnie przenikać do wnętrza i na zewnątrz rośliny.

Tkanki miękiszowe.

Miękisz to jednorodna tkanka roślinna, która wypełnia znaczną część organizmów roślin. Zbudowana z żywych, zwykle dużych i cienkościennych komórek, o ścianach celulozowych, rzadko drewniejących, z dużą wakuolą otoczoną cytoplazmą.

Ciało roślin składa się w większości z tkanek miękiszowych. To tam zachodzą ważne dla rośliny procesy, jak fotosynteza, oddychanie i magazynowanie substancji odżywczych. W zależności od pełnionej funkcji miękisz może występować w kilku odmianach:

Miękisz asymilacyjny (zieleniowy) występuje głownie w liściach, są w nim chloroplasty, więc odbywa się w nim fotosynteza.

Miękisz zasadniczy wypełnia wolne przestrzenie pomiędzy tkankami rośliny. Występuje w młodych roślinach i korzeniach.

Miękisz spichrzowy jego komórki mogą magazynować wodę i substancje odżywcze. Pozwala to roślinie przetrwać okres, w którym ich brakuje np. suszę. Występuje on w organach pełniących funkcję spichrzową np. w korzeniu marchwi. U kaktusów występuje jego odmiana zwana miękiszem wodonośnym.

Miękisz powietrzny umożliwia przewietrzanie organizmu, służą temu bardzo duże przestwory międzykomórkowe, zwiększa to wyporność rośliny i pozwala utrzymywać się na powierzchni wody. Występuje przede wszystkim u roślin wodnych i błotnych Komórki miękiszowe wchodzą także w skład tkanek przewodzących - drewna (ksylemu) i łyka (floemu).

Tkanki przewodzące.

Tkanki przewodzące to struktury transportujące wodę i substancje odżywcze do wszystkich komórek organizmu. Znajdują się one w każdej roślinie. Należą do nich drewno (ksylem) i łyko (Floem).

Drewno jest zbudowane z wydłużonych walcowatych komórek, które nazywamy członami naczyń. To martwe i puste w środku struktury, układające się regularnie jedne nad drugimi. Drewno transportuje wodę, a wraz z nią sole mineralne z korzeni do pozostałych części rośliny. Ściany poprzeczne zanikają, a komórki tworzą długie przewody zwane naczyniami. W ścianach drewna znajdują się liczne otwory zwane jamkami, ułatwiają one transportowanie wody między komórkami. Sztywne ściany naczyń stanowią wzmocnienie dla rośliny.

Łyko zaś przewodzi związki powstałe w procesie fotosyntezy z liści do wszystkich organów rośliny. Obydwa elementy tworzą wiązki przewodzące, które ciągną się przez całą roślinę. Składa się ono z żywych komórek o bardzo dużych wodniczkach, otoczonych cienką warstwą cytoplazmy. Leżą one jedne na drugiej. Na ich poprzecznych ścianach są liczne otwory, które przypominają sita, dzięki czemu zawdzięczają swoją nazwę - rurki sitowe. Transportowane są nimi substancje odżywcze.

Łyko znajduje się bliżej powierzchni łodygi niż drewno, między nimi występuje miazga, dzięki tkance wzmacniającej wiązka zachowuje sztywność.

Tkanki wzmacniające.

Tkanki wzmacniające nadają dużym roślinom wytrzymałość, dzięki temu nie łamią się. To szkielet rośliny podobny, jak u zwierząt. Rozróżniamy dwa rodzaje tkanek wzmacniających: twardzice (sklerenchyme), której komórki są martwe i zwarcice (kolenchyme), której komórki są żywe. Obie tkanki składają się ze ściśle ułożonych komórek o silnie zgrubiałych ścianach.

Sklerenychema (twardzica) jest zbudowana z zazwyczaj podłużnych, grubościennych komórek i często o zdrewniałych ścianach. To bardzo wydłużone włókna. Występują one m.in. w lnie.

Kolenchyma (zwarcica) jej komórki ściśle do siebie przylegają i mają nierównomiernie zgrubiałe ściany, najgrubsze są w kątach komórki. Występuje ona w szybko rosnących częściach rośliny takich jak młode łodygi ogonki liściowe. Wzmacnia je, nadając im odporność na np. podmuchy wiatru.

Komórki twardzicy

Komórki zwarcicy

4

---