UKŁAD RUCHU

NARZĄD RUCHU

jest to część organizmu odpowiadająca za utrzymanie postawy i wykonywanie ruchów.

Ze względu na budowę i właściwości narząd ruchu człowieka dzielimy na:

Układ szkieletowy (część bierna) składający się z:

-kości

-połączeń międzykostnych:

-a) wolnych, czyli stawów wraz z ich elementami dodatkowymi

-b) ścisłych połączeń międzykostnych (więzozrosty, chrząstkozrosty i kościozrosty)



Układ więzadłowy



Układ mięśniowy (część czynna - obdarzona zdolnością kurczenia się) czyli mięśnie i ich ścięgna.

Ogólnie można powiedzieć, że wymienione układy tworzą w ciele człowieka skomplikowany system dźwigni, dzięki któremu możemy:

zmieniać położenie całego ciała (wykonywać ruchy lokomocyjne)

zmieniać ułożenie części ciała względem siebie, na przykład zgiąć rękę lub nachylić głowę

utrzymać odpowiednią postawę ciała, co ma dla nas szczególne znaczenie, ponieważ jesteśmy istotami dwunożnymi

znacznie osłabiać skutki działania rożnego rodzaju przeciążeń, na przykład w trakcie wykonywania gwałtownych ruchów

UKŁAD KOSTNY I MIĘŚNIOWY

UKŁAD KOSTNY

Szkielet, inaczej kościec lub układ kostny (łac. skeleton) to wszystkie kości składające się na ciało człowieka. U człowieka dorosłego szkielet składa się z około 206 kości - liczba ta jest większa u dzieci ze względu na wiele punktów kostnienia (około 270 u noworodka i 350 u 14-latka); spada dopiero po połączeniu się np. trzonów z nasadami. U starszych ludzi kości może być mniej niż 206 ze względu na zrastanie kości czaszki. Średnia waga szkieletu to 10 kilogramów u kobiet i 12 kilogramów u mężczyzn.

Podstawowym materiałem budulcowym szkieletu człowieka jest tkanka kostna oraz w mniejszym stopniu chrzęstna. Ze względu na budowę zewnętrzną kości podzielono na kilka grup:

kości długie np. kość udowa, ramienna

kości płaskie np. kości czaszki, łopatka

kości krótkie np. kości nadgarstka, stępu

kości różnokształtne np. kręgi



Jedna funkcjonalna całość utworzona z licznych kości wymaga istnienia różnych rodzajów połączeń. Tam, gdzie zachodzi potrzeba wzmocnienia większego fragmentu szkieletu, powstają połączenia ścisłe. Cechuje je mała ruchomość, a często wręcz zupełny jej brak. Miejsca styku kości spajane są różnymi rodzajami tkanki łącznej, na przykład szwy w czaszce i zęby w zębodołach - tkanką łączną włóknistą (jednak szwy z wiekiem kostnieją), a żebra z mostkiem - tkanką łączną chrzęstną. W tych miejscach, gdzie elementy szkieletu powinny zmieniać położenie względem siebie, funkcjonują połączenia ruchome - stawy (łac. articulatio).

UKŁAD MIEŚNIOWY

Układ mięśniowy - Występują dwa rodzaje mięśni. Stanowią przeciętnie 40% masy całego ciała. Typowy mięsień szkieletowy zbudowany jest z brzuśca oraz ścięgien. Brzusiec jest skupieniem włókien mięśniowych. Ma czerwone zabarwienie ze względu na obecność barwnika - mioglobiny. Większość mięśni ma jeden brzusiec, np. mięsień pośladkowy, niektóre mają ich jednak więcej, np. mięsień dwugłowy ramienia.



Najprostsze mięśnie w ciele człowieka to mięśnie gładkie odpowiedzialne za ruchy bezwiedne, takie jak rozszerzanie źrenic, skurcze jelit i żołądka. Mięśnie poprzecznie prążkowane umożliwiają poruszanie się. Mają bardziej złożoną budowę niż mięśnie gładkie i powstały później w procesie ewolucji. Specjalna grupa mięśni poprzecznie prążkowanych powoduje rytmiczne ruchy serca pompującego krew.

Podział mięśni:

Pod względem topograficznym (w zależności od położenia)

mięśnie głowy i szyi

mięśnie tułowia mięśnie kończyn

mięśnie brzucha

mięśnie klatki piersiowej

mięśnie grzbietu

Pod względem czynności

Mięśnie antagonistyczne są to: zginacze i prostowniki (albo przywodziciele i odwodziciele) - działają antagonistycznie - podczas ruchu jeden kurczy się bardziej od drugiego {np. mięsień dwugłowy ramienia i mięsień trójgłowy ramienia).

Mięśnie synergistyczne (współdziałają w wykonywaniu tego samego rodzaju ruchu) np. mięśnie żebrowe czy mięśnie tułowia.



Przy czym podział ten jest prawdziwy względem kierunku działania, bowiem w każdym ruchu zawsze biorą udział obie przeciwnie działające grupy mięśni. Gdy jedna z nich działa silniej np. przy zgięciu, druga działa słabiej i tylko hamuje zamierzony ruch np. prostowanie. To współdziałanie sprawia iż ruch jest płynny, precyzyjny i kontrolowany.

III. Pod względem budowy

płaskie np. brzucha

okrężne np. wokół ust, oczu i odbytu

jednobrzuścowy - wrzecionowaty np. mięśnie pośladków

dwugłowy np. biceps, mięsień zginacz ramienia

czworogłowy np. uda

trójgłowy np. triceps, mięsień łydki

szerokie np. mięśnie wyścielające ściany brzucha i klatki piersiowej

krótkie np. mięśnie wokół kręgosłupa

długie np. mięśnie kończyn

---