0000031 (16)

datnią entropię i w ten sposób zbliża się do niebezpiecznego stanu maksymalnej entropii, która oznacza śmierć. Organizm może uniknąć tego stanu, to znaczy może pozostać przy życiu, jeżcli będzie nieustannie pobierać ujemną entropię z otaczającego go środowiska; ta ujemna entropia, jak to zaraz zobaczymy, przedstawia się jako coś bardzo pozytywnego. Ujemna entropia jest tym, czym organizmy się odżywiają. Albo, żeby wyrazić się mniej paradoksalnie, w metabolizmie istotne jest to, żeby organizmowi udało się uwolnić od tej całej entropii, którą w ciągu swego życia jest zmuszony wyprodukować”.

ZARYS TEORII INFORMACJI I PODSTAW CYBERNETYKI

Henryk Mikosza

7. ELEMENTY TEORII INFORMACJI I CYBERNETYKI

Cybernetyka jest nauką ukształtowaną dopiero po drugiej wojnie światowej. Twórca cybernetyki, Wiener, określił ją jako naukę o sterowaniu i przesyłaniu informacji — w maszynach, żywych organizmach, a nawet w społeczeństwach. Szybki jej rozwój sprawił, że wywiera ona dziś wielki wpływ na metodykę badań naukowych i sposoby rozwiązywania problemów praktycznych w najrozmaitszych dziedzinach nauki, w tym też w biologii i medycynie. Badając procesy sterowania w dowolnych układach (tj. zespołach dowolnych elementów traktowanych jako zwarta całość) metodami cybernetycznymi człowiek stara się poznać obiektywne prawidłowości cechujące procesy w nich zachodzące. Ma to na celu umożliwienie udoskonalenia naturalnych, a także tworzenie sztucznych układów sterowania dla celów technicznych, biologicznych i społecznych.

Ponieważ każdy proces sterowania — jako akt pewnego wyboru -— wymaga przepływu określonych informacji, stąd wynika konieczność poznania ogólnych praw dotyczących i tego zagadnienia. Do tradycyjnego poglądu na obraz świata składającego się z materii i energii, cybernetyka wprowadza trzeci składnik — informację, bez wymiany której nie jest do pomyślenia ani działalność systemów zorganizowanych przez człowieka, ani struktur żywych organizmów. Źródłem informacji dochodzącej do zmysłów człowieka jest jego otoczenie. Spostrzeganie cech świata zewnętrznego, kontakt ze środowiskiem, radio, telewizja, słowo mówione i pisane, wreszcie praca poszczególnych narządów naszego organizmu powoduje przepływ ogromnej ilości informacji, docierających w sposób świadomy lub nieświadomy do ośrodkowego systemu nerwowego. Przekazywanie informacji przez człowieka jest tak stare, jak sama ludzkość; już w najdawniejszych czasach przekazywał ją potomnym w postaci efektów swojej działalności, nieco później w różnorakiej formie pisanej czy rysunku. W czasach nam współczesnych człowiek posiada nieporównanie szersze możliwości i metody przekazywania informacji w rozmaitej formie. Jednak dopiero w latach pięćdziesiątych ujęto pojęcie informacji w postaci pewnych uogólnień

9'

131