109 (4)

109

VI. System praw i wolności w konstytucji z / 997 roku 5

Wszystkie te wolności mogą podlegać ograniczeniom określonym w ustawie (oczywiście, pod warunkiem, że treść i zakres tych ograniczeń pozostaną w zgodzie z ogólnymi wymaganiami określonymi w art. 31 ust. 3 konstytucji). Natomiast charakter bezwzględny (a więc niepodlegający ograniczeniom z jakiegokolwiek powodu) mają:

a)    zakaz banicji, to znaczy wydalenia z kraju bądź zakazania powrotu do kraju (art. 52 ust. 4); dotyczy to tylko obywatela polskiego;

b)    zakaz ekstradycji, to znaczy wydania danej osoby państwu obcemu, na żądanie władz tego państwa, w celu postawienia jej tam przed sądem lub wykonania orzeczonej już kary. Zakaz ten miał początkowo postać absolutną w odniesieniu do obywateli polskich, ale nowelizacja art. 55 Konstytucji, dokonana jesienią 2006 r.. wyłączyła jego zastosowanie wobec procedury Europejskiego Nakazu Aresztowania. Natomiast, gdy chodzi o obywateli państw obcych ekstradycja jest konstytucyjnie wyłączona, jeżeli dana osoba jest podejrzana o popełnienie przestępstwa z przyczyn politycznych bez użycia przemocy (art. 55 ust. 2), a także (na tle art. 3 i art. 6 EKPCz), jeżeli zachodzi prawdopodobieństwo, że osoba wydana obcemu państwu zostanie tam poddana nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu albo ukaraniu bądź też zostanie pozbawiona gwarancji rzetelnej procedury sądowej (np. postanowienie SN z 29 lipca 1997 roku. II KKN 313/97 - odmowa ekstradycji do ChRL). O dopuszczalności ekstradycji może orzekać tylko sąd, a szczegółowa procedura i przesłanki są określone w art. 602 i nast. k.p.k.;

c)    prawo osiedlenia się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez osoby, których pochodzenie polskie zostanie stwierdzone zgodnie z ustawą (art. 52 ust. 5).

<») Wolność sumienia i religii. to jest wyznania (art. 53, zob. też art. 9 EKPCz oraz art. 2 Protokołu nr 1 do EKPCz). Wolność wyznania musi być rozpatrywana na tle konstytucyjnych zasad określających pozycję kościołów i związków wyznaniowych oraz ich relacje z państwem (art. 25. zob. uwagi w pkt 57). Obejmuje ona w szczególności:

a) wolność wyznawania lub przyjmowania religii według własnego wyboru; oznacza to także prawo do prowadzenia życia zgodnego ze wskazaniami wyznawanej religii - szczególną gwarancją w tym zakresie jest prawo odmowy służby wojskowej z uwagi na przekonania religijne (art. 85 ust. 2), h) swobodę uzewnętrzniania religii - indywidualnie lub zbiorowo, publicznie lub prywatnie - zwłaszcza przez uprawianie kultu, modlitwę, uczestniczenie w obrzędach, nauczanie i praktykowanie; łączy się z tym zakaz zmuszania do uczestniczenia lub nieuczestniczenia w praktykach religijnych,

c)    swobodę posiadania świątyń i innych miejsc kultu,

d)    prawo osób wierzących do korzystania z pomocy religijnej tam, gdzie się znajdują (dotyczy to zwłaszcza osób pozostających w szczególnym stosunku podporządkowania - więźniów, żołnierzy, uczniów itp.),

<•) prawo rodziców do zapewnienia dzieciom wychowania i nauczania moralnego /godnie ze swoimi przekonaniami - łączy się z tym dopuszczalność nauczania religii w szkole publicznej (pod warunkiem jednak, że chodzi o kościół