289 jpeg

P R Krui!ir%jn M Ubftttflu. ftancunia m/^t>nurpflV/>»u Teorto i połityta T I, Warszaw* 200X ISBN 978-C3-0I-I48I4-0. C b> WN PWN 2007

276 CZĘŚĆ U Polityka handlowa

eksportu, a nic na wzrost ceny krajowej. Takie oddziaływanie polityki handlowej na zagraniczne ceny eksportowe bywa niekiedy istotne'. Drugi problem wynika z tego, że cła mogą mieć bardzo różne skutki na różnych etapach produkcji dobra. Kwestię tę ilustruje prosty przykład.

Przypuśćmy, że samochód sprzedawany jest na rynku światowym po cenie 8000 dolarów oraz że części, z jakich samochód ten jest wykonany, kosztują 6000 dolarów. Porównajmy dwa kraje: jeden chce zbudować u siebie montownie samochodów, drugi zaś ma już montownie, a chciałby rozwinąć produkcję krajowych części samochodowych.

Aby pobudzić rozwój krajowego przemysłu samochodowego, pierwszy kraj wprowadza 25% cła na importowane samochody, pozwalając krajowym producentom sprzedawać samochody po 10 000 zamiast po 8000 dolarów. W tym przypadku błędne byłoby stwierdzenie, że montownie uzyskują protekcję tylko w wysokości 25%. Przed wprowadzeniem cła montaż samochodów miałby miejsce tylko wtedy, gdyby kosztował 2000 dolarów (różnica między ceną gotowego samochodu - 8000 dolarów a 6000 dolarów, czyli kosztami jego części) lub mniej. Teraz montaż będzie miał miejsce nawet wtedy, gdy kos/.i montażu wynosi 4000 dolarów (różnica między ceną na poziomie 10 000 dolarów a kosztami części). Oznacza to że cło w wysokości 25% zapewnia firmom montażowym efektywną stopę protekcji na poziomie 100%*.

Teraz przypuśćmy, że drugi kraj, aby pobudzić rozwój krajowej produkcji części do samochodów, wprowadza cło w wysokości 10% na importowane części samochodowe, podnosząc koszty części dla krajowych producentów samochodów z 6000 dolarów do 6600 dolarów. Nawet jeśli clo na gotowe samochody się nic zmieni, ta polityka sprawia, że montowanie samochodów w kraju staje się mnic| rentowne. Przed wprowadzeniem cła monrowanic samochodów w kraju opłacałoby się przy koszcie na poziomic 2000 dolarów (8000 dolarów - 6000 dolarów). Po wprowadzeniu da montaż w kraju będzie się odbywał tylko wtedy, kiedy jego koszt wynosi najwyżej 1400 dolarów (8000 dolarów - 660U dolarów). Cło na części samochodowe, choć zapewnia dodatnią ochronę producentom części samochodowych, powoduje ujemną efektywną protekcję sektora montującego samochody na poziomic minus .50% (-600/2000).

Rozumowanie podobne do przedstawionego w przykładzie doprowadziło ekonomistów do opracowania metod pomiaru efektywnej protekcji. |aką rzeczywiście zapewniają poszczególnym gałęziom przemysłu cła i inne narzędzia polityki handlowej. Na przykład polityka handlowa nastawiona na promowanie rozwoju gospo darczego (rozdział 10) często prowadzi do stosowania efektywnych stóp protekcji znacznie wyższych niż nominalne stawki celne"

¹ W uroni (choć rzadko w praktyce) cl<» Itioir raczę) obniżyć cenę i>irxymy Wani) przez krajowych producentów (jest 10 paradoks Mctzlrra przedstawiony w rozdziale 5).

' Wartość dodana w tym sektorze (czyli poziom efektywnej protekcji) wzrosła dwukrotnie, trn. i> 100%, z 2l>IMl dolarów do 4000 dolarów HtKKh'2000) (przyp. tłum.).

* Efektywna stopa protekcji dla danego sektora zdefiniowana jest formalnie jako<V, V',J'V_ł1 gdzie V'., ies( wartością dodani) wytwarzana w sektorze przy cenie światowe), zaś V, |eit wartościi) dodani)