ble04

takiej adnotacji (nie wykonywano jeszcze tych badań tub nie przeprowadzono ich w tych przypadkach). U pozostałych przyjęty różne wartości.

U większości matek (35) akcja porodowa przebiegała prawidłowo i dzieci uzyskały maksymalną liczbę punktów (10). U pozostałych 14 odnotowano zaburzenia, otrzymały więc niższą punktację. Najczęściej zaburzone były układy: oddechowy, napięcia mięśni oraz zabarwienie skóry. W dwóch przypadkach zaburzona była praca serca, me zauważono zaburzeń związanych z odruchami.

Największa liczba dzieci rodziła się z masą ciała w przedziale 3000 - 3749 g (54,5%). Według przewidywań lekarzy masa ciała prawidłowo rozwiniętego noworodka powinna wynosić minimum 2500 g w wieku powyżej 30 miesiąca życia płodu. Niższa urod2eniowa masa ciała występowała tyiko w 2 przypadkach i dotyczyła dziewcząt, byty to porody przedwczesne. Pozostałe dzieci urodzone przedwcześnie miały prawidłową masę ciała. Trudno więc w analizie danych okresu okołoporodowego doszukać się istotnych czynników będących przyczyną lub wywołujących pewne symptomy autyzmu.

4.4. ZAOBSERWOWANE PRZEZ RODZICÓW NIEPOKOJĄCE ZABURZENIA W OKRESIE NOWORODKOWYM - PO WYPISANIU DZIECKA ZE SZPITALA

U 27 dzieci objętych badaniami po wypisaniu ze szpitala, według rodziców, ujawniały się niepokojące zaburzenia. W wielu przypadkach wystąpiły zaburzenia o różnym nasileniu i obrazie: nieutulony płacz (9), opóźniony rozwój (5), nadpobudliwość (4); kolka (3), lęki i krzyki (2) oraz po jednym razie odnotowano białą skórę, zanoszenie się płaczem, wiotkość mięśni, urazy głowy, biegunkę, napad sinicy i bezdechu, gorączkę bez objawów choroby, zaburzenie termore-gulacji, zaburzenie snu.

Do najczęściej występujących zaburzeń zaobserwowanych już w okresie noworodkowym można zaliczyć zachowania związane z aktywnością dziecka -28, następnie z niedomaganiami fizjologicznymi - 11. Zwrócili na nie uwagę rodzice, chociaż w tamtym okresie nie byty to niepokojące symptomy (brak wcześniejszych doświadczeń z noworodkiem, zrzucanie tych symptomów na "charakter" dziecka itp.).

W przypadku omawianej tu grupy dzieci jedynie 8 (14,6%) przejawiało zaburzenia wymagające bezpośredniej interwencji lekarza, związanej z hospitalizacją dziecka, a tym samym ograniczeniem, a nieraz separacją od kontaktów z rodzicami. Spowodowane byty one różnymi przyczynami,

Zdaniem rodziców zaburzenia mogły być spowodowane:

-    separacją i rygorem związanym z hospitalizacją, przede wszystkim dotyczy to chorób zakaźnych i operacji,

-    okresem pooperacyjnym (wymagania higieniczne i profilaktyka lecznicza).

Przyczyny pobytu dzieci w szpitalu

Tabela 8

Przyczyna	Wiek (la?)	Liczba	Objawy po pobycie w szpitalu
Operacja: przepukliny	2.6	1	wycofanie się
oponowo - rdzeniowa	3,0	1	wycofanie się
Urazv czaszki	2.6	1	wycofanie się
Choroby zakaźne: ospa wietrzna	2,0	i	wycofanie się
infekcja dróg oddechowych	3,0	1	wycofanie się
Alergia	od ur.	l	zaburzenie rozwoiu mowy
Biegunki o nie ustalonej etiologii	' 6.0	1	zaburzenie rozwoiu mowy

Źródło: Badania własne

W dwóch przypadkach rodzice zwrócili uwagę na hospitalizację jako na moment przełomowy, powodujący wyraźne nasilenie się cech autyzmu. Rodzice w swoich wypowiedziach kojarzyli szpital z traumatyżującym czynnikiem, chociaż byli skłonni uznać, iż już przed umieszczeniem dziecka w szpitalu obserwowali niepokojące objawy (opóźniony rozwój mowy, zaburzony kontakt oczny bp.). W jednym przypadku u hospitalizowanego dziecka w wieku sześciu lat wystąpiło nasilenie sic zaburzeń autystycznych, które zauważono u niego po raz pierwszy w 21 miesiącu życia.

Separacja, jak wykazują liczne badania (T. Gałkowski 1995), może być czynnikiem ułatwiającym ujaw-nienie się autyzmu, nie wydaje się być jednak w przypadku dzieci autystycznych zjawiskiem nagminnym. Nie jest przyczyną bezpośrednią, lecz może stanowić czynnik sprzyjający powstawaniu zaburzeń, zbliżonych do autyzmu (choroba sieroca).

4.5. OPIEKA SPECJALIS TYCZNA

Omawiana kwestia korzy stania z pomocy specjalistycznej dotyczy opieki zarówno medycznej, jak i logopedycznej oraz psychologiczno-pedagogicznej. Łączy się to z diagnozą oraz działaniami podjętymi w celu maksymalnego usprawnienia dziecka, dążeniem do osiągnięcia przez nie optymalnego poziomu funkcjonowania. Przedstawione zostaną tu dwa podstawowe modele. Pierwszy dotyczy poradnictwa (sporadycznego i ciągłego), drugi obejmuje formę zinstytucjonalizowanej opieki i wychowania. Tak zebrane dane pozwolą na uzyskanie informacji na temat wspomagania rozwoju uwzględniającego społeczne instytucje diagnostyczne, terapeutyczne oraz opiekuńczo-wychowawcze.

Do instytucji prowadzących poradnictwo ciągłe i sporadyczne można zaliczyć: zakłady opieki zdrowotnej, poradnie psychologiczno-pedagogiczne oraz

111