Ciało tekst poetyka M Rembowska Płuciennik5

W utworach pisanych przez kobiety na szczególną uwagę zasługują Domino. Traktat o narodzinach (1995) i Księga początku (2002) Anny Nasiłowskiej oraz Polka Gretkowskiej (2001) poświęcone tematyce macierzyństwa. Książki Nasiłowskiej zaskakują odważnym przełamywaniem także feministycznych stereotypów dotyczących kobiecej fizjologii czy uwikłania w „naturę". Nie bez znaczenia pozostaje tutaj fakt, iż ich autorka jest jedną z reprezentantek polskiej krytyki feministycznej. Dlatego Domino zawiera w swej wielogatunkowej strukturze dyskretne elementy palinodii, bardzo osobistego przeformułowania tez teoretycznych na podstawie własnego doświadczenia bycia matką. Wątek rozbijania zastanych języków opisu ciąży i porodu pojawia się w pełnej humoru Polce, której wieloznaczny tytuł oznacza zarówno imię oczekiwanej córeczki, jak i status autorki emigrantki oraz, łasi but not kast, prowokacyjną grę z wzorcem matki-Polki - wzorcem można powiedzieć, sprawdzanym tia własnym ciele.

Ten pobieżny przegląd literatury najnowszej wskazuje na problematykę rzadko uwzględnianą przez krytykę feministyczną czy gender studies, interpretujących cielesność głównie w^r kategoriach plciowości, seksualności, historycznie zmiennego konstruktu i społecznej polityki w⁷obec dała. Te nowe motywy w badaniach kulturowych można umiejscowić w ogólniejszym kontekście modernizmu i wyznaczników⁷ nowoczesności (Bolecki 2002: 11-34). W tym ujęciu krytyka feministyczna staje się jednym z wielu dyskursów⁷ now⁷ej antropologii filozoficznej, która zaczęła się kształtować na długo przed przypływami kolejnych „fal" feminizmu, natomiast była obecna i jest kontynuowana w literaturze całego dwudziestego wieku. Propozycje krytyki feministycznej zawierają się w obrębie modernistycznej problematyki, nie są zaś „odkryciem nieznanego lądu", co sugerują zbyt często jej manifesty.

Bibliografia

Araszkiewicz, Agata (2000) „Dotknięcie ciata. Literacka strategia A. Gruszeckiej", [w:] Krytyka feministyczna. Siostra teorii i historii literatury, (red.) Grażyna Borkowska, Liliana Sikorska, Warszawa: IBL PAN, s. 121-135.

13akke, Monika (2000) dato otwarte. Filozoficzne retnterpreiacjc kulturowych wizji cielesności, Poznań: Wydawnictwo UMCS.

Barthes, Roland (1997) Przyjemność tekstu, tłum. A. Lewańska, Warszawa: KR.

Bauman, Zygmunt (1995) Ciało i przemoc w obliczu ponowoczesności, Toruń: Uniwersytet Mikołaja Kopernika.

Bolecki, Włodzimierz (2002) „Modernizm w literaturze polskiej XX wieku", Teksty Drugie, nr 4, s. 11-34.

Borkowska, Grażyna (1992) „Córki Miltona (O krytyce feministycznej ostatnich piętnastu lat)", [w:] Pustrukturalizmic. Współczesne badania teoretyczno!iterackie, (red.) Ryszard Nycz, Wrocław: Wiedza o Kulturze, s. 71-91.

-(2000) „Wstęp", [w:] Krytyka feministyczna. Siostra teorii i historii literatury, (red.)

Grażyna Borkowska, Liliana Sikorska, Warszawa: IBL PAN, s. 7-8.

-(2001) „Metafora drożdży. Co to jest literatura'poezja kobieca?", (w:) Ciało

i tekst. Feminizm w literaturoznawstwie - antologia szkiców, (red.) Anna Nasiłowska, Warszawa TRI.. PAN, s. 65-76.

Budrowska, Kamila, „Kobieta w procesie literackiego komunikowania. Rozważania teo-retyc2noliterackie i nie tylko", referat wygłoszony' na Ogólnopolskiej Studenckiej Konferencji Naukowej „Pleć w literaturze i filmie XX wieku", Łódź 13-15 maja 2002.

Choluj, Bożena (2002) „Ciało zapisane codziennością, czyli literackie reprodukowanie pki we współczesnej prozie niemieckiej", [w: j Codzienne, przedmiotowe, cielesne. Języki nowej wrażliwości w literaturze polskiej XX wieku, (red.) Hanna Gosk, Izabelin: Świat Literacki, s.157-166.

Cieślak, Robert (2000) „Cielesne gry wzrokowe. Estetyczne aspekty motywu homoero-tycznego w poezji polskiej XX wieku", [w:] Krytyka feministyczna. Siostra teorn i historii literatury, (red.) Grażyna Borkowska, Liliana Sikorska, Warszawa: IBL PAN, s. 316-328.

-(2001) „Pragnienie Innego. Język pożądania we współczesnej poezji polskiej",

[w:] Ciało, pleć. literatura, (red.) Magdalena Hornung, Marcin Jędrzejczak, Tadeusz Korsak, Warszawa: Wiedza Powszechna,s. 413-433.

Czaja, Danusz (red.) (1999) Metamorfozy ciała. Świadectwa i inteipretacje. Warszawa: Contago.

Dąbrowski, Mieczysław (2001) „[Auto]biografia, C2yli próba tożsamości", [w:] Autobio-grafizm - przemiany, formy, znaczenia, (red.) Hanna Gosk, Andrzej Zieniewicz, Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa, s. 35-56.

Freud, Sigmund (1995) „Kobiecość", [w:] tegoż, Wykłady ze zustępu do psychoanalizy. Nowy cykl, tłum. Ii Dybel, opr. Robert Reszke, Warszawka: KR, s. 151-152.

Gutowski, Wojciech (1997) Nagie dusze i maski. O młodopolskich mitach miłości, Kraków: Wydawnictwo Literackie.

-(1999) Mit, eros, sacrum: sytuacje młodopolskie, Kraków: Wydawnictwo Homini.

Iwasiów, Inga (2000) „Osoba w dyskursie feministycznym", (w:j Osoba w literaturze i komunikacji literackiej, (red.) Włodzimierz Bolecki, Edward Balcerzan, Warszawa: IBL PAN, s. 84-97.

-(2002) „Ciało niechciane. Pogranicze identyfikacji seksualnej jako problem

literatury' i krytyki literackiej", [w:] Codzienne, przedmiotowe, cielesne. Języki nowej wrażliwości w literaturze polskiej XX wieku, (red.) Hanna Gosk, Izabelin: Świat Literacki, s. 291-303.

Janiom, Maria (1996) Kobiety i duch inności, Warszawa: Sic!.

Kłosińska, Krystyna (1999) Ciało, pożądanie, ubranie. O wczesnych powieściach Gabrieli Zapolskiej, Kra ków: Wydawnictwo eFKa

Kraskowska, Ewa (1999) Piórem niewieścim. Z problemów prozy kobiecej dwudziestolecia międzywojennego, Poznań: Wydawnictwo Naukowe U AM.