img010

10

1. Wprowadzenie

żyć, odkrywając nawet swoistą hipokryzję w naszych ocenach, które są bardziej liberalne w odniesieniu do ludzi, niż w stosunku do komputerów. Rozważmy zagadnienie modnych ostatnio gier komputerowych. Jeśli człowiek błyskotliwie wygrywa partię szachową, to jesteśmy skłonni przypisać mu inteligencję - ba nawet mówi się niekiedy o geniuszu! A tymczasem gdy prosty program funkcjonujący na domowym komputerze ogrywa nas raz po raz - odmawiamy mu inteligencji.

Jak z tego wynika, obszar sztucznej inteligencji ma bardzo słabo wytyczone granice, a niektóre klasyczne zagadnienia sztucznej inteligencji spadają do poziomu zadań szkolnych. Na przykład często wymieniana we wczesnych pracach z tej dziedziny łamigłówka o nazwie wieże Hanoi, kamień probierczy wielu programów sztucznej inteligencji, daje się dziś rozwiązać za pomocą programu zawierającego kilka linijek napisanych w języku LOGO, używanym w szkołach podstawowych. Jednak dla wszystkich specjalistów zajmujących się sztuczną inteligencją jedno nie ulega wątpliwości: zagadnienia rozpoznawania są nadal jednym z centralnych problemów tej dziedziny.

Polska nazwa rozpoznawanie obrazów niezbyt precyzyjnie odwzorowuje zakres tematyczny omawianego zagadnienia^) i z tego powodu wymaga pewnego komentarza. Pojęcie obraz zazwyczaj dość jednoznacznie kojarzy się z dwuwymiarową ilustracją (rys. 1.1) lub z trójwymiarową sceną, natomiast w nazwie dyskutowanej w książce dziedziny nauki musi być traktowane znacznie szerzej.

Przykład. Obrazem podlegającym rozpoznawaniu może być zarówno litera rękopisu lub odcisk palca, jak i stan pacjenta poddawanego postępowaniu diagnostycznemu, a także sygnał mowy (rys. 1.2), przebieg elektrokardio-gramu (rys. 1.3) lub geofizyczny opis odwiertu złoża roponośnego. Przykładów jest zresztą bez liku: opis działania hydrauliki podwozia może być traktowany jako obiekt w zadaniu, w którym obrazami są decyzje o dopuszczeniu samolotu do kolejnego startu lub o skierowaniu go do remontu. Stan powierzchni chwytanego detalu może być obrazem dla systemu sensorycznego robota sortującego elementy na taśmie montażowej. Zbiór parametrów ekonomicznych opisujących gospodarkę przedsiębiorstwa może być rozpatrywany jako opis pewnego obiektu, ¹

1

Znacznie korzystniejszy jest, powszechnie używany w literaturze dotyczącej rozpoznawania, anglojęzyczny termin pattern recognition, oznaczający rozpoznawanie wzorców.