img000

Przedmowa

Cala treść prezentowanej książki ma charakter obiektywny i bezosobowy. Opisując na kolejnych stronicach różne typy sieci neuronowych, metody ich uczenia oraz typowe zastosowania oraz metody praktycznej realizacji —starałem się całą uwagę Czytelnika przelać na prezentowane problemy, pozostawiając w cieniu ludzi, którzy tworzyli zręby prezentowanej wiedzy i .ich pasje, które doporowadzily do opisanych odkryć. Natomiast w tej przedmowie chciałbym — przeciwnie wspomnieć o ludziach i ich pasjach. Bez tych ludzi i bez tych pasji nie było by ani wspaniale dziś rozwiniętej dziedziny sieci neuronowych, ani tej książki.

Wiedza o sieciach neuronowych zaczęła się od fascynacji mózgiem — narządem, który jeden z klasyków neurobiologii porównał do zimnej owsianki, a którego możliwości przetwarzania informacji wciąż górują nad największymi nawet systemami komputerowymi. Badania procesów przekazywania i przetwarzania informacji w systemie nerwowym człowieka i zwierząt doprowadziły do nagromadzenia takiej liczby faktów, żc ogarnięcie ich wyłącznie wyobraźnią stało się niewykonalne. Dlatego w latach 40-tych pojawiły się próby matematycznego, a potem cybernetycznego opisu funkcjonowania pojedyczych komórek nerwowych i ich zespołów, mających najczęściej formę regularnych sieci. Z nich właśnie wywodzą się dzisiejesze sieci neuronowe i neurekompntery.

Liczba ludzi, których prace przyczyniły się do powstania i rozwoju neurocybernetyki, jest zbyt wielka, by próbować ich przywoływać. Nazwiska tych największych pojawią się dalej na kartach tej książki, ponieważ w uznaniu ich zasług cale działy nauki o sieciach nerwowych ochrzczono ich nazwiskami: metody liczenia Widrowa, sieci Kohonena, teoria Grossbcrga... Te nazwiska zna dziś każdy, kto zetknął się z problematyką sieci neuronowych. Ja natomiast, korzystając z przywileju jakim jest pisanie tej przedmowy, chciałbym wspomnieć o wybitnych uczonych — Polakach, którzy także wnieśli wkład w podstawy teorii sieci neuronowych, ale nie są tak powszechnie znani. Na pierwszym miejscu pozwolę sobie przypomnieć postać prof. Jerzego Konorskiego, wybitnego polskiego neurofizjologa, którego pionierskie prace wniosły znaczący wkład do cybernetycznej interpretacji działania systemu nerwowego. Słuchałem Jego wykładów, studiowałem Jego prace, kilkakrotnie rozmawiałem z nim w ostatnich latach Jego życia, dlatego zaliczam go do moich Nauczycieli. Zaraz za nim chciałbym wspomnieć prof. Ryszarda Gawrońskiego, konstruktora pierwszych polskich sieci neuronowych, którego miałem zaszczyt zaliczać, do swoich przyjaciół. Bardzo wysoko cenić trzeba wkład, jaki od zarania badań sieci neuronowych w Polsce wniósł i nadal wnosi prof. Remigiusz Tarnecki od strony badań komórek nerwowych i mózgu oraz prof. Wojciech Zmysłowski od strony ich modelowania i analiz matematycznych. Wreszcie wspomnieć wypada o polskich badaczach, którzy wnoszą znaczący wkład do rozwoju najnowszej teorii i praktyki sieci neuronowych. Na pierwszym miejscu wymienić tu trzeba prof. Romana Świniarskiego, którego prace są szeroko znane na świecie i bardzo wysoko cenione.

Tnni badacze, którzy łączą rozmaite podstawowe zainteresowania naukowe (fizyka, elektronika, informatyka) 2 badaniami sieci neuronowych to między innymi prof. Wlodzisław Duch z Torunia, prof. Leszek Rutkowski z Częstochowy i prof. Ernest Czogała z Gliwic.

Oczywiście przedstawiona lista nie jest kompletna i ma zdecydowanie subiektywny charakter — po prostu wymieniłem tych, których osobiście znam, cenię i lubię. Jednak cóż warta była by rola autora, gdyby nie mógł nawet zapewnić swoim przyjaciołom okruchu nieśmiertelności?

Kraków, 1992

Ryszard Tadeusiewicz