STL struktura dzieła literackiego (10)

530

mianach funkcjonalnych, zwłaszcza do -*■ języka literackiego) i do -* tradycji literackiej^^ utwór jest zjawiskiem o charakterze semiotycznym i jako taki musi być rozważany jako składnik społecznej sytuacji komunikacyjnej: w odniesieniu do osoby twórcy i do odbjprcy reprezentującego określoną publiczność; (S) zarówno struktura dzieła, jak i struktura języka poetyckiego oraz tradycji lit. (w jej rozmaitych podsystemach: wer-syfikacyjnym, stylistycznym, gatunkowym) mają charakter dynamiczny, są stanami chwiejnej równowagi elementów pozostających w dialektycznym napięciu; napięcie to stanowi wykładnik procesu historycznohterackiego/fó^jcelem badacza literatury jest w równej mierześynchroniczny opis samej struktury (np. systemu weryfikacyjnego), co jej przedstawienie diachroniczne, z punktu widzenia zmian, jakim podlega ona w czasie historycznym, pod wpływem napięć immanent-nych i determinacji zewnętrznych. Tendencje sfrukturalistyczne, żywotne początkowo zwłaszcza w krajach słowiańskich (Czechosłowacja, Rosja, w Polsce koncepcje metodologiczne M. Kridla, prace F. Siedleckiego z zakresu wersologii, K. Budzyka — stylistyki), rozpowszechniły się w latach II wojny światowej i po wojnie w Stanach Zjednoczonych, przede wszystkim w wyniku działalności naukowej R. Jakobsona i, pośrednio, R. Welleka. W latach 50. i 60. wiele podniet literaturoznawstwu strukturalistycznemu dostarczyła etnologia (C. Levi-Strauss) wypracowująca metody strukturalnej analizy mitu i gatunków twórczości folklorystycznej (pionierską rolę odegrały tu prace badaczy radzieckich z okresu międzywojennego, zwłaszcza W. Proppa). Z inspiracji tych korzystały w znacznym stopniu -+ poetyka generatywna i -» narratologia. Zasób pojęciowy dzisiejszego s. w nauce o literaturze uległ także wzbogaceniu pod wpływem teorii

530

jennym polskim lit rozwijaj się od 2. w ścisłym nawiąż; nych, stając się stc w dyscyplinie; w: m.in. badaczy, jak Sławińska, M. Gl toszyński, J. Zior znalazł odbicie na dzieła lit., stylist torycznej, teorii k gii literatury, te; modernizację poi uniwersyteckiej d; szkolne nauczani; turalizm.

Lit.: L. Viet, L les Sciences socii turalism et critiąu M. Auzias, Clefs Schiwy, Der franz Sławiński, Jan J strukturalnej, Ws znaków i struktur cism and the Scit Controversy, red. Literaturwissensa H. Ihwe, 1971; S wissenschaft, red. karovsky, O ideol ki, [w zbiorze:] H kich za granicą, o J. Ihwe, Linguisti 1972; F. Jameson, 1972; Wokół struł Starobinski, G. ( sani), „Pamiętnik Structuralist Poet cism. Structuralist