tekst na socjo
1

198 Marek Krajewski

Warto też zauważyć, że im bardziej niestabilna jest nasza codzienność, tym większą rolę odgrywa improwizacja i kreatywność jednostki. Skuteczność reżimów podtrzymujących"]’ potwierdzona wieloletnim doświadczeniem pewność, że nadejdzie jutro i że będzie ono takie samo jak dziś, daje nam bezpieczeństwo, ale też czyni nas bezradnymi wobec najdrobniejszych zakłóceń, niszczy wyobraźnię i kreatywność. Nieprzypadkowo więc ci, którzy żyją z tego, że są twórczy, pielęgnują tę zdolność poprzez systematyczne zakłócanie codzienności i rutyny, poprzez obyczajową transgresję, mobilność, filozofowanie i myślowe choćby eksperymenty z nowymi formami bycia w świecie.

Codzienność - co badać?

Codzienność już poprzez swoją nazwę sugeruje, iż jest wymierzona w przyszłość, zawiera w sobie bowiem pewność, że nie tylko nastanie „jutro", ale też będzie ono podobne do „dzisiaj" i „wczoraj". Zbyt często więc utożsamiamy ją z prozaicznością, z tym, co nieważne, błahe, czego doniosłości nie da się porównać ze zdarzeniami, które zmieniły świat, wytrąciły go z jego trajektorii, sprawiły, że życie nas wszystkich uległo zmianie. Na co dzień walczymy nie

0    zmianę, ale właśnie o to, by jutro było takie, jak każdy poprzedzający je dzień, a naszym głównym orężem w batalii z demonami zmiany, usterkami, awariami, mniejszymi lub większymi katastrofami są opisywane tu reżimy podtrzymujące

1    to na nich, jeżeli chcemy codzienność zrozumieć, powinna się skupić uwaga badaczy.

Podstawowym przedmiotem zainteresowania tych, którzy analizują codzienność, powinno być więc pytanie, co robią jednostki i wspólnoty, by jutro przypominało dziś i wczoraj, a więc w istocie analiza form, środków, zasad, na których opiera się sprawowanie reżimów podtrzymujących. To one bowiem sprawiają, że jesteśmy zdolni do zaspokajania potrzeb, czujemy się bezpiecznie, możemy trwać w czasie i przestrzeni, a że mamy poczucie, że jesteśmy sobą. Interesować nas więc powinno przede wszystkim to, w jaki sposób próbujemy walczyć z chaosem i demonami nieporządku stanowiącymi nieodłączną część naszej codzienności, w jaki sposób ratujemy każdego dnia nasz kruchy świat przed rozpadem, którego źródłem jest rozchwianie powiązanych ze sobą cykli działań służących zaspokajaniu naszych potrzeb.

Badanie codzienności to badanie tego, jak konstruowane i reprodukowane jest egzystencjalne bezpieczeństwo oraz poczucie komfortu, a także tego, jak jednostki walczą z własną niekonsekwencją, pokusami nieregularności i transgresji, w jaki sposób poprzez budowanie codziennego porządku nakładają na siebie zobowiązania, którym bezwzględnie każdego dnia usiłują sprostać. Analiza codzienności jako badanie podtrzymujących ją reżimów wymaga jednak skupienia się nie tylko na tym, co umożliwia powtarzanie, ale też na tym, co mu zagraża, na demonach nieporządku, tym, co nowe i nieprzewidywalne w swoich konsekwencjach. Pytanie o codzienność nie powinno być więc pytaniem o to, co się na nią składa, ale raczej, w jakich relacjach wobec siebie pozostają konstytuujące ją elementy i w jaki sposób owe relacje pomiędzy iudźmi, przestrzenią i obiektami są podtrzymywane i reprodukowane.

Bibliografia

Belk W.R. (2002). Possession and extended self, w: D. Miller (red.), Consumption: Critical Concepts in the Social Sciences. London: Routledge.

Berger P.L., Luckmann T. (1983). Spoteczne tworzenie rzeczywistości (tłum. J. Niżnik). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Blumer H. (2007). Interakcjonizm symboliczny (tłum. G. Woroniecka). Warszawa: Zakład Wydawniczy Nomos.

Brach-Czaina J. (1992). Szczeliny istnienia. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Brosz M. (2007). (Za)mieszk(iw)anie. Przestrzeń konstruowana, w: G. Woroniecka (red.), Co znaczy mieszkać. Szkice antropologiczne. Warszawa: Wydawnictwo TRIO.

Cassirer E. (2001). Forma a technika, w: E. Schutz (red.), Kultura techniki (tłum.

1.    Sellmer, S. Sellmer). Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.

Csikszentmihalyi M. (1996). Design and order in everyday life, w: V. Margolin,

R. Buchanan (red.), The Idea of Design: A Design Issues Reader. Massachusetts: MIT.

Dant T. (2006). Materiał civilization: things and society. British Journal of Sociology,

2.

Douglas M., Insherwood B. (1996). The World of Goods: Towardsan Anthropology of Consumption. London: Routledge.

-Edensor T. (2004). Tożsamość narodowa, kultura popularna i życie codzienne (tłum.

A. Sadza). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Garfinkel H. (2007). Studia z etnometodologii (tłum. A. Szulżycka). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Gibson J.J. (1979). The Ecological Approach to Visual Perception. Boston: Hough-ton Miffin.

Jewdokimow M. (2007). Wyprowadzka z punktu widzenia koncepcji wcielenia. Kultura i społeczeństwo, 1.

Krajewski M. (2003). Kultury kultury popularnej. Poznań: Wydawnictwo Naukowe U AM.

Krajewski M. (2008). Motywy przewodnie i przedmioty, w: R. Drozdowski, M. Krajewski (red.), Wyobraźnia społeczna. Horyzonty, źródła, dynamika. Uwarunkowania strategii dostosowawczych współczesnego społeczeństwa polskiego. Studium socjologiczne. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.

Krampen M. (1996). Semiotics in architecture and industrial/product design, w: V. Margolin, R. Buchanan (red.), The Idea of Design. A Design Issues Reader. Massachusetts: MIT.

Kwint M., Breward Ch., Aynsley J. (red.) (1999). Materiał Memories. Design and Evocation. (Mord: Berg.

Maldonado T. (1996). The idea of comfort, w: V. Margolin, R. Buchanan (red), The Idea of Design. A Design Issues Reader. Massachusetts: MIT.

Lash S., Lury C. (2007). Global Culture Industry. Cambridge: Polity Press.

Lipovetsky G. (1994). The Empire of Fashion. Dressing Modern Democracy. New Jersey: Princeton University Press.

Marcus C.C. (1997). House as Mirror of Self. Exploring the Deeper Meaning of Home. Berwick: Conari Press.

Miller D. (2008). The Comfort of Things. Cambridge: Polity Press.