0000013 2

ti KINEZYTERAPIA

Przy kład polskiej ortopedii jest jeszcze z innego punktu ciekawy. Podobnie jak w fizjoterapii, empiria wyprzedziła w niej dokonania teoretyczne. Wydaje się celowym przytoczenie w tym miejscu cytatu z „Propedeutyki ortopedii"

T. Żuka i A. Dziaka:.....Bujny rozkwit i szybki postęp w naukach medycznych

powoduje, że ortopedzi, którzy do niedawna nie mieli odwagi nazwać siebie chirurgami, zaczynają się domagać należnego miejsca w wielkiej rodzinie chirurgicznej. Argumentuj;¹ ponadto, że nowoczesna ortopedia powinna się wyzwolić z ciasnych ram w jakie została wtłoczona w XIX wieku i że musi rozszerzyć zakres swych zainteresowali na cały szereg zagadnień lekarskich dotyczących aparatu ruchu". Tak uzasadniano potrzebę wydzielenia z chirurgii jej działu - ortopedii w początkach XX wieku.

Należy żywić przekonanie, że fizjoterapia jako nauka, już przekroczyła podobny punkt zwrotny, w jakim była ortopedia w Polsce (i chyba nic tylko) na początku ubiegłego stulecia. Ale dla prawidłowego rozwoju, dla doskonalenia warsztatów naukowo-badawczych powinna się dalej wybijać na większą niezależność co może tylko przynieść korzyści całej rehabilitacji medycznej w naszym kraju.

Powyższe przykłady oparte o historyczne fakty dowodzą, iż fizjoterapia ma swoją długoletnią, sięgającą odległych czasów historię. Świadczą także o tym (a jest to uwaga bodajże najważniejsza), że wątek zdrowotny był ścisłym łącznikiem szeroko rozumianej medycyny i kultury fizycznej, co szczególnie silnie zaznaczone jest w polskich dokonaniach.

Współcześnie, w pracach teoretyków kultury fizycznej, potrzeba promowania zdrowia środkami ruchu też jest bardzo silnie akcentowana. Dla udokumentowania tej tezy można przytoczyć dwie opinie.

Profesor uniwersytetu w Strassburgu - Hcrvc Barrcau¹ motywował następująco potrzebę wykonywania wysiłków fizycznych przez człowieka w aspekcie historycznym:

1)    koniecznością posiadania siły i zręczności dla celów obrony i przygotowania do walki,

2)    potrzebą rozrywki i zabawy w- celu przeciwdziałania szkodliwym następstwom jednostronnego działania pracy użytkowej,

3)    potrzebą przywracania i zachowania zdrowia.

Przedstawione wyżej motywacje, uległy obecnie znacznemu przewartościowaniu, wskutek cywilizacyjnej ewolucji człowieka. Przytoczono je za innym teoretykiem kultury fizycznej, dr P. Scurin² (w swoim czasie sekretarzem generalnym Międzynarodowej Rady Wychowania Fizycznego), który tak określił potrzebę wzmożonej aktywności ruchowej człowieka współczesnego:

1)    pozyskanie zdrowego organizmu, zrównoważonego pod względem czynnościowym. odpornego na szereg zmian środowiska zewnętrznego, zmęczenie i wstrząsy psychiczne. W tym działaniu środki kultury fizycznej powinny być uznane jako czynnik tworzący, rozwijający i podtrzymujący stan pozytywnego zdrowia od dzieciństwa przez wiek dojrzały do późnej starości,

2)    wyrobienie umiejętności ruchowych w pracy fizycznej. Zespół właściwości psychomotorycznych powinien ułatwiać przystosowanie organizmu do wymogów pracy zawodowej i warunków życia codziennego,

3)    konstrukcję wzorców moralnych ułatwiających dostosowanie się człowieka, w pozytywnym sensie, do środowiska, społeczności z którymi współżyje.

Przytoczone wyżej racje świadczą o tym. że potrzeby historycznie odległe i te współczesne zupełnie inaczej wartościują motywację aktywności fizycznej człowieka. Podkreślenia wymagają dwa fakty. Pierwszy, to zwiększenie się dominacji czynnika zdrowotnego w zadaniach stawianych kulturze fizycznej, a drugi to to, że powyższe opinie opracowali jej teoretycy. Podnosi to rangę fizjoprofilaktyki i fizjoterapii w wymiarze ogólnospołecznym i leczniczym.

1.2. Systematyka kinezyterapii, fizjoterapii i ich miejsce w rehabilitacji integracyjnej

„Swoista, typowa dla danej dziedziny terminologia jest świadectwem narodzin nowej gałęzi nauki, natomiast powstanie stosownej systematyki stanowi ostateczne potwierdzenie dojrzałości naukowej nowej dyscypliny wiedzy”. Cytat ten powtórzono za H. Grabowskim³. Wyrażone w nim przemyślenia mają bardzo istotne znaczenie dla treści zawartych w tym i następnym rozdziale.

Próby opracowania obu powyższych podstaw naukowych kinezyterapii, a przez nią fizjoterapii, spotyka się w wielu źródłach bardzo wcześnie co świadczy o potrzebach takich działań. W Europie pierwszego usystematyzowania ćwiczeń ruchowo-leczniczych dokonał Hipokratcs (pisano już o tym), a w czasach nam bliższych działania w tej dziedzinie zaznaczył R. Klapp⁴. Były to jednak prace niepełne, nacelowane na wąski wycinek działań kinezyterapii co jest zrozumiałe.

Współcześnie, bardzo rzadko, można w piśmiennictwie fachowym napotkać próby charakteryzujące się podobnymi niedociągnięciami jak te wymienione uprzednio. Stanowią one wyraz ciągłego rozwoju naukowego kinezyterapii

1

Barrcau H.: (1969) La gymnastiquc volontaire commc expression dc la relation nalurc - culturc L Hontnic Sain; nr. 20; sir. 229-236.

2

(1971) Światowy Manifest o Wychowaniu Fizycznym. Qucbec

3

Grabowski H.: Teoria wychowania fizycznego (Tezy do wykładów i wskazówki bibliograficzne). (1984) AWF Kraków. Wydawnictwo Skryptowe nr 72.

4

Klapp R.: Das Klapp'sche kricchverfahten. (1961). Stuttgart.