0000025(1)

^ /

H-C-OH

Rys. 81. Schemat epimeryzacji i izomeryzacji cukrów

CH₂0H ^HO-Ć-H

¹    l

H-Ć-OH

H-C-OH

HO-Ć-H * CH,0H HO-Ć-H / ^endM

HO-Ć-H

H-Ć-OH

H-C-OH

0-fruktoza

0- TionnOKi

hol. Na przykład glukoza przekształca się w tych warunkach w sorbi-tol — związek występujący w wielu owocach.

Z analitycznego punktu widzenia znaczenie ma również reakcja z fenylohydrazyną —CjHs—NH—NH_t, w wyniku której tworzą się tzw. fenylohydrazony i osazony (reakcja 12-6). Związki te odznaczają się dużą łatwością krystalizacji w postaci zależnej od rodzaju cukru. Na podstawie formy krystalograficznej tych związków cukry można względnie łatwo zidentyfikować, a obecnie to przekształcenie bywa stosowane przy chromatograficznym rozdzielaniu mieszanin cukrów.

[12-6]

Z obecnością grup alkoholowych wiąże się zdolność sukrów do wytwarzania estrów, z których duże znaczenie mają zwłaszcza estry fosforanowe. Mianowicie biorą one udział w katabolicznych i anabolicznych przemianach cukrowców. Przykładami takich związków mogą być glukozo-6-fosforan, fruktozo-6-fosforan, fruktozo-l,6-dwufo6foran oraz analogiczne formy innych cukrów. Charakterystyczna jest również zdolność przyłączania kwasu fosforowego do grupy OH, połączonej z węglem glikozydowym cukru, np. w glukozo-l-fosforanie, który jest również związkiem czynnym w przemianach cukrowców. Związek ten ma jednakże raczej charakter glikozydu a nie estru, z uwagi na genezę grupy OH, która jak wiadomo pochodzi od grupy karbonylowej.

Ważniejsze cukry proste

Triozy. Zasadniczo są znane dwie triozy, a mianowicie aldehyd glicerynowy i dwuhydroksyaceton, które występują w komórce w postaci estrów fosforanowych, pozostających ze sobą w równowadze zgodnej z reakcją 12-7 Dwuhydroksyaceton zgodnie z definicją cukrów, nie

% ł 271