013 BIAŁYSTOK pałac Branickich

BIAŁYSTOK

pałac Branickich

Rezydencja Branickich w Białymstoku uchodzi za jedno z najpiękniejszych barokowych założeń pałacowo-ogrodowych w Polsce. Niestety, wspaniałe wnętrza zostały całkowicie wypalone w lipcu 1944 r. Zrekonstruowano tylko nieliczne elementy. Dziś mieści się tu Akademia Medyczna.

Majestatyczna rezydencja otoczona dwupoziomowym ogrodem zasłużyła na miano Wersalu Podlaskiego. Rozbudowano ją dla Jana Klemensa Branickiego (1689-1771), który, zdaniem współczesnych, był „naj-rządniejszym w Polsce magnatem". Odziedziczywszy olbrzymi, lecz zadłużony majątek, energicznie zatroszczył się o podniesienie jego rentowności, m.in. budując drogi i usprawniając komunikację wodną. Wkrótce po Narwi i Sanie pływały dwie „flotylle", a Białystok chlubi! się murowaną zabudową (obowiązkowo obsadzoną

drzewami) i czystymi ulicami. Po pewnym czasie Bramcki me tylko pozbył się długów, ale zaczął uzyskiwać kolosalne dochody, szacowane na milion złotych rocznie. Pieniądze przeznaczy! na powiększenie i upiększenie swoich pałaców, przede wszystkim w Warszawie i w Białymstoku. Ten ostatni był już przebudowany w XVII wieku przez lyimana z Gameren, lecz dopiero w latach 1728-1760 stał się siedzibą godną wielkiego magnata. Dodano m.in. drugie piętro zwieńczone tympanonem z herbem Branickich i figurą Herkulesa dźwigającego kulę ziemską. W luksusowo urządzonych wnętrzach uwagę zwracała reprezentacyjna klatka schodowa z kolumnami z czarnego marmuru i rzeźbami atlantów. Za czasów Branickiego mieścił się tu prywatny teatr i wspaniała biblioteka. U oświeconego magnata często gościli artyści, m.in. Franciszek Karpiński i pierwsza polska poetka, Elżbieta Drużbac-ka, autorka panegirycznego poematu pt. Raj białostocki każdemu otwarty w zupełnej szczęśłiwości, w doskonałej rozkoszy wszystkich kontentujący, przez Adama stracony, przez Jana przywrócony.

13