0315

326

12. Wspólnota Europejska

partycypacji wyborczej w nowych państwach członkowskich (np. w Słowacji -16,7% czy w Polsce 20,4%). W wyborach w L994 r. frekwencja była jeszcze bliska poziomowi 60% (58,3%), by w kolejnych elekcjach spaść poniżej poziomu 50% (49,8%); po drugie, w dość dużym odsetku tzw. głosów protestu oddawanych na partie mniejsze i radykalne, które nie miałyby większych szans w „normalnej” rywalizacji wyborczej. Potwierdza to tezę, iż w wyborach „drugiej kategorii” wyborcy są bardziej skłonni korzystać z możliwości oddania głosu protestu i „ukarania” partii ustabilizowanych, a zwłaszcza rządzących.

W UE nie udało się stworzyć zunifikowanego systemu wyborczego, który stanowiłby podstawę elekcji we wszystkich krajach członkowskich. W wyborach europejskich w 1999 r. po raz pierwszy wszystkie państwa zastosowały proporcjonalną formułę wyborczą, jednak pomiędzy „narodowymi” systemami wyborczymi występują dość znaczne różnice (zob. tabela 28). W większości państw istnieje jeden okręg wyborczy (listy narodowe), choć w Belgii, Francji, Irlandii i Wielkiej Brytanii występuje większa liczba okręgów (od 3 do 11). Właściwie proporcjonalny system wyborczy jest stosowany w dwóch wersjach: list partyjnych, i tych przypadków jest zdecydowanie więcej, oraz STV (np. w Irlandii i na Malcie). W 11 państwach jest stosowana klauzula zaporowa (od 1,8 do 5%), która z wyjątkiem Francji, występuje tylko na poziomie narodowym. Systemy wyborcze różnią się również zakresem swobody pozostawionym wyborcy, co do wyboru indywidualnego kandydata lub partyjnego kandydata. W 9 państwach są stosowane tzw. listy zamknięte (closed. list), co oznacza, iż wyborcom nie dano możliwości wyrażenia swych preferencji wobec konkretnego kandydata i deputowani są wybierani zgodnie z „porządkiem” listy ustalonej przez partie, np. we Francji, Niemczech i Hiszpanii. Mamy w tych przypadkach do czynienia z instytucją listy zamkniętej, zablokowanej (zablokowanie oznacza wykluczenie możliwości wskazania indywidualnej preferencji przez wyborcę). W pozostałych przypadkach systemów list paraj-nych występują również listy zamknięte (wyjątkiem jest Luksemburg, gdzie istnieje lista otwarta), choć pozostawia się wyborcy możliwość oznaczenia preferencji indywidualnych - listy zamknięte, nie zablokowane (np. w Belgii, Danii lub HoL dii). W systemach STV nie ma oczywiście list partyjnych i wyborcy mogą okr swoje preferencje wobec wszystkich kandydatów.

Nie tylko fakt istnienia narodowych systemów wyborczych wywołuje zdominowania wyborów przez kwestie czysto narodowe. Nie od dziś wiadomo, stawka w wyborach europejskich, przynajmniej dla elektoratu, jest bardzo j a kwestie czysto „europejskie”, jeżeli się pojawią, są dość odległa dla niego i i nie przekładają się na kategorie interesów grupowych czy indywidualnych. V ka to przede wszystkim z faktu, iż wybory europejskie nie mają bezpośrec wpływu na sformowanie egzekutywy i wyznaczenie kierunku polityki eur skiej. Wyborcy wciąż postrzegają Parlament jako instytucję słabą i to pomimo tu, iż Traktaty znacznie rozszerzyły jego uprawnienia w procesie legislacyjn

Przejdziemy teraz do charakterystyki struktury wewnętrznej Parła oraz zasad jego funkcjonowania. Organami Parlamentu są: przewodniczący (I sident), Prezydium (Bureau) oraz kwestorzy. Przewodniczący oraz wiceprze niczący są wybierani na sesji plenarnej, a nominacje z reguły wysuwane są frakcje (grupy) partyjne. Stanowiska wiceprzewodniczących są dzielone