0350

ze sobą połączenia wtórne. Najważniejsze efekty biologiczne wywołane promieniowaniem zilustrowane są na ryc. 18.6. Krzywe przedstawiają zależność biologicznych skutków od długości fal. Odłożona na osi pionowej wydajność efektów mierzona jest w dowolnych

jednostkach.

Wytwarzanie nadfioletu, jak i metody jego badania, różnią się w zależności od długości fal. W związku z dużą ich absorpcją przez szkło, używane są ciała o większej przeźroczy -

Ryc. 18.6. Zakres widma promieni UV i najważniejsze związane z nimi biologiczne efekty: A — efekt anlyrachityczny; B — rumień; C — powstawanie pigmentu; D — efekt bakteriocydowy; E — wywoływanie zapalenia spojówek; F— działanie rakotwórcze.

stości dla tego promieniowania, jak: kwarc, kryształy CaF₂, KC1 i inne. Z materiałów tych zbudowane są narzędzia optyczne (soczewki, pryzmaty).

Jako detektorów UV używa się ciał fluoryzujących pod wpływem tego promieniowania, zaś do badań ilościowych stosowane są najczęściej układy elektroniczne, w których główną rolę spełniają fotopowielacze (zasada działania podana na str. 000).

18.3.4. Termografia

Badania termograficzne polegają na określeniu rozkładu temperatury na powierzchni ludzkiego ciała poprzez pomiar natężenia promieniowania podczerwonego wysyłanego przez to ciało. Jak wiadomo, każde ciało jest źródłem promieniowania podczerwonego, przy czym wyrażona w watach na jednostkę powierzchni energia tego promieniowania, wynosi zgodnie z prawem Stefana-Boltzmanna:

£ - aaT⁴

gdzie:

o = 5,7 • 10~⁸ W/m² stop-¹ i jest tzw. stałą Stefana-Boltzmanna,

T — oznacza temperaturę w skali Kelvina, a — jest zdolnością pochłaniania danego ciała.

Współczynnik pochłaniania dla ciała ludzkiego w zakresie promieniowania podczerwonego wynosi 0,986±0,001 (ciało doskonale czarne ma współczynnik a — 1).

Rozkład temperatury na powierzchni ciała wykttzuje duże zróżnicowania zależne od stanu fizjologicznego badanego osobnika. Fakt ten stanowi podstawę stosowania termo-grafii w badaniach podstawowych i klinicznych, dotyczących diagnostyki różnych schorzeń.

Zasada pomiaru przedstawia się następująco: Badany osobnik, który jest emiterem promieniowania podczerwonego, umieszczony jest przed kamerą termograficzną, której zadaniem jest analizowanie padającego na nią promieniowania. Analiza dokonywana jest metodą skaningu liniowego (punkt po punkcie, „ścieżka po ścieżce” — ruchem meandra), przy czym urządzeniami pozwalającymi na takie „zdejmowanie” obrazu są układy rucho-

356