036

Wymienione przyczyny zachodzą w różnych warunkach obróbki. Tak np. istnienie szczeliny wyprzedzającej jest stwierdzone tylko w zakresie bardzo małych szybkości skrawania i przy skrawaniu kruchych materiałów.

Działanie zmywające płynu obróbkowego polega na usuwaniu produktów ściera-nia^odłaffików wiórów i cząstek zużywanego ostrza. W rzeczywistości ciecze obróbkowe wykazują dobre własności zmywające, gdyż odznaczają się dobrą zwilżalnością, a cząstki zanurzone w cieczy poruszają się z pędem cieczy. Zmywające działanie płynów obróbkowych korzystnie wpływa na gładkość obrabianej powierzchni oraz na zmniejszenie zużycia ostrza.

Działanie rozluźniające warstwy wierzchniej przez płyn obróbkowy, nazywane tezTskrawającym działaniem płynu obróbkowego, wynika z tzw. efektu Rebindera (Joffe). Adsorbowane drobiny płynu obróbkowego, a w szczególności cieczy zawierających tzw. dodatki powierzchniowo-aktywne (np. kwasów organicznych - zmniejszających napięcie powierzchniowe), wnikają w mikroszczeliny powstałe w uszkodzonej warstwie wierzchniej. Wskutek rozklinowującego działania adsorbowanej cieczy warstwa powierzchniowa obrabianego materiału, o pewnej bardzo małej grubości, zostaje jak gdyby „rozluźniona”.

Płyny obróbkowe można podzielić na następujące grupy:

-    gazy,

-    mieszaniny cieczy i gazów (rozpylone ciecze w strumieniu gazu),

-    ciecze,

-    ciecze z zawiesiną ciał stałych,

-    pasty (mieszaniny ciał stałych).

Spośród tych grup płynów obróbkowych największe zastosowanie mają ciecze.

Jeśli pominąć w klasyfikacji otaczające powietrze, to gazy stosowane są jako płyny obróbkowe w stanie sprężonym. W normalnych warunkach gazy odznaczają się stosunkowo małym ciepłem właściwym i małą przewodnością cieplną. Natomiast w czasie rozprężania pobierają intensywnie ciepło z otoczenia. Zastosowanie gazów jako płynów obróbkowych jest ograniczone stosunkowo wysoką ceną gazów w stanie sprężonym, kosztem specjalnej instalacji, nieprzyjemnym „syczeniem” gazu wypływającego z dyszy, a także kłopotami z odzyskaniem tych gazów, które w większej ilości mogą być szkodliwe dla ludzi lub maszyn.

Ciecze stosowane jako płyny obróbkowe dzieli się na roztwory i mieszaniny wodne oraz emulsje i oleje.

Roztwory wodne różnych soli, np. azotynu sodu i chromianów potasu i sodu, stosuje się głównie dla uzyskania dobrego efektu chłodzenia oraz w celach pasywacji powierzchni i zabezpieczenia przeciw korozji (np. azotyn sodu jest inhibitorem korozji). Roztwory wodne soli wykazują natomiast słabe działanie smarujące. W skład współczesnych płynów chłodzących wchodzą między innymi sole miedzi, niklu, molibdenu

36