094 4

Zakres zadań i funkcji administracji publicznej powierzonych w gminie jednostkom pomocniczym

Podstawową funkcją samorządu terytorialnego, lunkcją ustrojową w sensu zarówno politycznym, jak i gospodarczym, jest upodmiotowienie Społeczność i terytorialnej jako określonej wspólnoty. W sensie politycznym polega ono na wyodrębnieniu i usamodzielnieniu wspomnianej wspólnoty jako podmiotu władzy i administracji publicznej.

Gminy są korporacjami prawa publicznego i ma to znaczenie dla zad.iu samorządu terytorialnego. Są to zadania publiczne w zakresie spraw o znaczeniu lokalnym, polegające na zaspokojeniu zbiorowych potrzeb wspólnoty, czyli ogółu mieszkańców. Taki status prawno-polityczny pozwala gminom przekazy wać swoje uprawnienia jednostkom pomocniczym, osiedlom, dzielnicom i su łectwom.

Tryb tworzenia jednostek pomocniczych rada gminy uchwala w statucie Uchwała dotycząca utworzenia jednostek pomocniczych jest podejmowana z im cjatywy mieszkańców sołectwa (osiedla bądź dzielnicy) lub rady gminy, ale wtedy uchwała może zostać podjęta po konsultacji z mieszkańcami. Ustawa samorządowa pozostawia radzie gminy sprecyzowanie spraw ustrojowycli każdej jednostki podziału gminy z osobna, a w szczególności zakresu zadań ji | organów uchwałodawczych i wykonawczych przekazanych przez gminę. Su łectwo jest jednostką pomocniczą gminy jako wspólnoty terytorialnej. O orgii nizacji działania sołectwa decyduje rada gminy, która nadaje statut danej jod nostce pomocniczej. Rada nie może jednak według uznania kształtować struł, tury organów jednostek pomocniczych. Ustawa samorządowa określa organy, tryb ich powoływania oraz gospodarkę finansową sołectwa.

Sołectwo zarządza i korzysta z mienia komunalnego oraz rozporządza dochodami z tego źródła. Jednostki pomocnicze nie mają osobowości prawnej Rada gminy w statucie określa, w jakim stopniu może zarządzać mieniem komunalnym. Rada gminy nie może uszczuplić dotychczasowych praw sołectw (i ich budżetów) bez zgody zebrania wiejskiego. Rada gminy może również w drodze odrębnej uchwały przekazać sołectwu inne składniki mienia komu nalnego. Przepisy znowelizowanej ustawy samorządowej powierzają to zadanie zarządowi. Rada gminy może określać wysokość środków finansowych w dys pozycji sołectwa. Jednostki pomocnicze nie tworzą własnych budżetów, prowa dzą gospodarkę finansową w ramach budżetu gminy.

Ustawa samorządowa nie zawiera zakresu spraw zastrzeżonych dla sołtysa Określają je przepisy prawa materialnego i rady gminy (w statutach sołectw). Zadania sołtysa sprowadzają się do wykonywania uchwał zebrania wiejskiego oraz realizacji spraw powierzonych mu wprost przez przepisy prawa materia! nogo (np. pobór podatków).

Sol ty. | u * 1111 w sołectwie funkcję reprezentacyjną, wykonawczą i zar/ą dzającą Sołtys może sprawować zarząd powierniczy majątkiem komunalnym przekazanym przez radę gminy. Jeśli nie jest radnym, to może brać udział w sc sjach rady gminy, może zgłaszać wnioski w imieniu zebrania wiejskiego lub rady sołeckiej. Sołtys jest faktycznym organizatorem życia mieszkańców wsi Potwierdza to praktyka społeczna, czego wyrazem jest m.in. istnienie Krajowego Stowarzyszenia Sołtysów. Rezultatem działań tego stowarzyszenia było przy wrócenie sołtysom statusu funkcjonariusza publicznego. Ustawa o samorządzie terytorialnym tworzy jedynie ogólnikowe normy prawne dla działania jednostek pomocniczych w gminie, nie zawierając nawet przykładowego wyliczenia cle mentów, jakie powinien zawierać statut jednostki pomocniczej. Zakres swobody statutowej gminy nie jest szeroki, ustawodawca bowiem ogranicza samodzielne funkcje sołectwa, choć to one są najbardziej naturalnymi wspólnotami lokal nymi.

Samorząd powiatowy

Zakres działania samorządu powiatowego nie narusza samodzielności gniins Między gminą, powiatem i województwem nie ma zależności hicran lin /m pi podporządkowania. Organy samorządu województwa nie stanowią wobi. p«. wiatu i gminy organów nadzoru lub kontroli oraz nie są organami ww..> pi stopnia w postępowaniu administracyjnym.

Przez powiat należy rozumieć lokalną wspólnotę samorządową ma. i>.lp.. wiednie terytorium. Wspólnotę samorządową tworzą z mocy prawa mu I am ,

powiatu. Ma on osobowość prawną, wykonuje zadania publiczne w ......mu

własnym i na własną odpowiedzialność, w zakresie określonym prze/ 11 i.» Jego samodzielność podlega ochronie sądowej. Powiat jako jedno.¹.tka /a\a.l nicza podziału terytorialnego obejmuje obszary graniczących ze sobą gmm alb<. obszar miast na prawach powiatu. Ustawa o samorządzie powiatowym (/ M /» i w ca 1998 r., DzU nr 91, poz. 578) stanowi, że przy tworzeniu, łączeniu, podziali znoszeniu powiatów i ustalaniu ich granic należy dążyć do tego, aby obejmow al on obszar możliwie jednorodny ze względu na układ osadniczy i przesli/enny oraz więzi społeczne i gospodarcze, zapewniające zdolność wykonywania zadan publicznych. Powiaty tworzy, łączy, dzieli i znosi Rada Ministrów w drodze rozporządzenia, po zasięgnięciu opinii zainteresowanych rad gminy, rad powia tów i sejmików wojewódzkich.

Organami powiatu są: rada powiatu i zarząd powiatu. Rada jest organem stanowiącym i kontrolnym powiatu. Sprawy z zakresu jego właściwości mogą być rozstrzygane w drodze referendum. Referendum przeprowadza się / inicja tywy rady lub na wniosek co najmniej 10% mieszkańców uprawnionych do