2012 12 18 35 02

6

Regiony klimatyczne Polski

6.1. PRZEGLĄD DOTYCHCZASOWYCH REGIONALIZACJI KLIMATYCZNYCH

Z analizy dotychczasowego piśmiennictwa poświęconego stosunkom klimatycznym naszego kraju wynika, że największa liczba opracowań dotyczy zróżnicowania przestrzennego poszczególnych elementów meteorologicznych lub ich przebiegu w czasie, a stosunkowo niewiele było prób syntezy klimatu Polski.

Za pierwszą próbę regionalizacji klimatu naszych ziem można uznać opracowanie E Romera z 1912 r., która została przedstawiona w Klimacie ziem polskich. Podstawą wyróżnienia czterech głównych dziedzin klimatycznych: bałtyckiej, wielkich dolin, pojezierzy i górskiej, ogólnie biorąc, stanowiła wielkość amplitudy rocznej temperatury powietrza i bieg izoterm względem hipsometrii.

R. Merecki w 1914 r., traktując dziedzinę klimatyczną jako obszar, na którym panuje jednocześnie średnio jednolity typ pogody, na podstawie zmian temperatury powietrza wyróżnił następujące dziedziny: wybrzeże Bałtyku, pojezierza, zachodni Niż Polski, środkowy bieg Wisły, wyżyny środkowe i dziedzinę górską.

Po zakończeniu drugiej wojny światowej, w 1949 r., E. Romer opublikował nową regionalizację klimatu Polski opartą na analizie wartości liczbowych 30 wskaźników. Wykorzystał w tym celu mapy izoterm i średnich miesięcznych temperatur powietrza miesięcy nieparzystych, dat początku, końca i czasu trwania termicznych pór roku, rocznych sum opadu i okresu w egetacyjnego, stosunku opadów letnich do zimowych, wiosennych do jesiennych i innych wskaźników. Obszar całego kraju został podzielony na pola podstawowe, każde o powierzchni 400 km². Nakładając na powyższą siatkę pól podstawowych wcześniej wspomniane mapy izarytmiczne, zsumował izolinie w każdym polu podstawowym. Ogólna idt liczba przypadająca na każde pole podstawowe obrazuje zmienność stosunków klimatycznych i informuje o wielkości gradientu klimatycznego.

W przedstawionym przez E. Romera opracowaniu liczby jednostek gradientowych w poszczególnych polach wahają się od 0 do 32, a ponad 50% wszystkich pól podstawowych charakteryzuje monotonia klimatyczna wyróżniająca się małą liczbą jednostek gradientowych (0-5). Na podstawie mapy izogradientów autor wyróżnił 7 typów klimatu: klimaty bałtyckie, pojezierza, wielkich dolin, wyżyn środkowych, podgórskich nizin i kotlin, górskie i podgórskie oraz zaciszy śródgórskich. W obrębie tych typów wyróżnił krainy o zróżnicowanych cechach klimatu (rys. 6.1).

Klasyfikacja E. Romera, mimo dość dużej szczegółowości, jest oparta na stosunkowo ubogich materiałach pomiarowych. Autor uwzględnił w niej tylko dwa elementy meteoro-

179