2012 12 18 09 42

ogólnym ]_6tj_N przebywaj nl są wielki, v przestrzeni y elementów a&flwośd icf) >odobne ei&.

t mieszkalne y łndywidu. pierwszym :owo nikłe,

|, stanowiąc

istrze skali >prowadzić wrażliwe, niemal jak > tworzenie m można zespołów -zeważnie obrazów ostrzegał- |

■    Kkastrowanie widoków z drogi do pracy, sąsiednich ulic, tras najczęściej prze-

■    pieronych jest doznaniem codziennym. Jednak niekiedy przy niezwykłym ośwlet-

■    fifilu> P° deszczu lub burzy, przy pierwszym śniegu, nawet codzienne otoczenie i _Jtłje się czymś nowym, ciekawym, a nawet zaskakującym.

| 05razy codzienności zapamiętane podświadomie, nlezauwaiane niemal, gdy po-| y^trzająslą dzień po dniu, odżywają i nabierają mocy wtedy, kiedy następuje oder-- _wanle od nich na dłuższy czas. Pojawia się wówczas tęsknota, a wyobraźnia pozwala I odtworzyć je w pamięci z dużą dokładnością, ftkie obrazy tęsknoty pojawiają się w poezji, muzyce, malarstwie. Tęsknota do rodzinnego miasta, rodzinnych stron, do ojczyzny wywołuje obrazy przestrzeni ukochanego krajobrazu lub miasta. Jednym z takich wspomnień, potwierdzających ^jeszcze narastanie doznań emocjonalnych i wytwarzanie się osobistego stosunku do określonej formy przestrzennej, wiążącej się z różnymi przeżyciami, Jest wiersz Andrzeja Nowickiego „Moja Ojczyzna”, pisany w obozie jenieckim w roku 1940 _wówczas, gdy powrót do domu był czymś odległym l niemal nierealnym. Można tyłoby cytować tu także: Mickiewicza, Kasprowicza, Broniewskiego, Gałczyńskiego. U każdego z nich znajdziemy w piękne słowa zaklęty, wytęsknłony obraz przestrzeni, właśnie niegdyś codzienny, a przez pryzmat oddalenia rozkwitły do symbolu Ojczyzny. A oto wiersz Andrzeja Nowickiego’¹'

Gdy o Ojczyźnie mojej myś/ę —

| Myś/ę: Aleje, Zjazd, Powiśle [ Me los, nie łąka, nie łan zboża I A Krzywe Koło, Wspólna, Hoża I fobie Ojczyzną — wioska, ruczaj mnie Mokotowska, Bracka, Krucza.

I kiedy bierze mnie tęsknota

To mydlę: Chmielna ... marzę: Złota ...

jedli mam zginąć dobry Boże

To za spalone domy Hożej

Jedli mam zginąć—niech mnie zniszczą

Ja Nowy Świat, podobny zgliszczom

Ja Świętokrzyską zrujnowaną

Ja Dobrą, Twardą I Drewnianą.

ba przed tym, da] ml ujrzeć latem

Księżyc Idący Mariensztatem.

| Zapamiętanie, zanotowanie w pamięci przestrzeni zależne jest niekiedy od chwili, od napięcia, od bodźców zewnętrznych trwających nieraz tylko kilka sekund.

Pamiętam jedną taką niezwykłą chwilę sprzed lat, kiedy w kolumnie jenieckiej, po Powstaniu Warszawskim, wędrowaliśmy poprzez zaśnieżone Pomorze Zachodnie na zachód, ciągle na zachód.

Za nami, wiedzieliśmy o tym, rozpoczęła się ofensywa radziecka i polska — a my szliśmy prowadzeni o głodzie I chłodzie ku nieznanemu celowi na zachód, codziennie na zachód i wówczas... pewnego marcowego dnia nasz szlak prowadził obok dhigiego ceglanego muru, otaczającego wielką posiadłość ziemską. Mur ciągnął się nieskończenie. Otępiali patrzyliśmy na dziesiątki, setki cegieł wrosłych w martwą ścianę, W pewnym miejscu, we wgłębieniu otwierała się brama obita blachą,

Andrzej Nowicki Warsztat Warszawa 1957.