2013 10 28 59 42

47

ROZMIESZCZENIE

może uniemożliwić rozprzestrzenianie, się zwierzęcia wysokogórskiego poprzez, cieplejsze niziny. Papugi rzadko bywają spotykane w górach, gdzie temperatury są niskie.

| Drugi składnik klimatu, opady, mają mniej oczywisty wpływ na rozprzestrzenianie się zwierząt. Roślinność jest bardzo wrażliwa na zmiany wysokości opadów i_ dopiero poprzez swój wpływ na szatę roślinną, opady w sposób istotny działają na rozmieszczenie zwierząt. Zresztą w większości zwierzęta nie są w stanie żyć na pustyni ani przebywać pustyń, ponieważ z jednej strony nie mogą długo żyć. bez wody, ale także i z powodu ubóstwa roślinności,’ Zwierzęta przystosowane do życia na pustyni mają często niezwykłe zdolności zatrzymywania wody w swoich tkankach. Na drugim krańcu skali, płazy są liczniejsze w okolicach wilgo-tnychjuż wsuehyclj, ponieważ większość z nich jest w swym rozmnażaniu uzależniona od wody, a zewnętrzne ich powłoki nie są wodo-

^Rozmieszczenie roślinności na świecie zależy w wielkim stopniu od klimatu, zarówno od temperatury, jak i od opadów. Niektóre zwierzęta mogą żyć w różnych typach roślinności, ale większość jest bardziej ograniczona. Tapiry i wigonie są zwierzętami górskimi, ale tapiry trzymają się lasów, a wigonie otwartych płaskowyżów. Europejska sikora czu-batka gnieździ się w lasach iglastych i wobec tego jej zasięg na Wyspach Brytyjskich ograniczony jest do centralnych, górzystych terenów Szkocji. Koala żyje w krainie australijskiej tam, gdzie są liście eukaliptusów do jedzenia, a wielka panda w Chinach, tam, gdzie są młode pędy bambusów.

Trzecim czynnikiem ograniczającym są zależności między samymi zwierzętami. To jest sprawa złożona. Zwierzęta żywią się jedne drugimi, pasożytują jedne na drugich, współzawodniczą między sobą o pokarm,

0    miejsce gniazdowania, albo po prostu o przestrzeń życiową. Kiedy nowe zwierzę wnika na dany teren, zakłóca równowagę fauny miejscowej. Jeżeli zwierzostan jest rozrzedzony, przybysz może wejść powodując tylko niewielkie zakłócenia. Jeżeli jest on drapieżcą, może zniszczyć większość dawnej fauny, jak to właśnie czyni lis w Australii. W innych przypadkach zwierzę, które ani nie żywi się nim, ani nie pasożytuje na żadnym przedstawicielu, może imigrować i wyrugować jednego lub więcej przedstawicieli starej fauny. To zdarza się, gdy dwa zwierzęta mają identyczne potrzeby co do pokarmu, schronienia i rozmnażania,

1    znane jest jako wypieranie. Zasięg rudej wiewiórki brytyjskiej zmniejszający się przed postępującą szarą wiewiórką amerykańską może być przypadkiem wypierania. Wśród drapieżników pies dimgo wyparł wilka workowatego z Australii.

Czwartym czynnikiem ograniczającym są bariery fizyczne. Na lądzie takimi barierami mogą być rzeki, góry lub pustynie. Dwie ostatnie z nich różnią się od pierwszej o tyle, że ich zdolność ograniczająca może