2013 10 28 01 17

61

PALEOGEOGRAFiA

W różnych okresach historii Ziemi były czasy wielkich ruchów, kiedy wypiętrzały się łańcuchy górskie. Góry Kaledońskie powstały już w sylurze, Appalachy w Ameryce Północnej w permie, Andy i Góry Skaliste w późnej kredzie. Góry eurazjatyckie są przeważnie młode. Himalaje, które odcięły krainę orientalną od reszty Azji wzniosły się dopiero w połowie kenozoiku, w tym samym czasie co Alpy i Pireneje.

Przez cały ten czas w pewnych częściach świata trwała również działalność wulkaniczna, prawdopodobnie nawet bardziej rozpowszechniona niż dziś. Teren, który dotąd jest wulkaniczny, był zapewne niestałą częścią świata w ciągu wielu epok. Melanezja, Archipelag Sundajski i dalej na północ aż do Japonii i Aleutów, wszystko to było od dawna poddane zmianom spowodowanym działalnością wulkaniczną. Tereny wulkaniczne są również na zachodzie Ameryki Środkowej i Południowej, a także na obszarze śródziemnomorskim.

W ostatnim okresie ery kenozoicznej jeszcze jedno wydarzenie wywarło głęboki wpływ na świat. Niecały milion lat temu, w plejstocenie, wielkie powłoki lodowe pokryły obszary półkuli północnej, parokrotnie nasuwając się i cofając. Tereny pokryte lodem stały się niedostępne z wyjątkiem bardzo niewielu gatunków roślin i zwierząt, a nawet na południe od lodowca klimat był zimny. Lodowce spowodowały ogólne obniżenie temperatury na całym świecie, przesunięcie granic strefy umiarkowanej dalej na południe, i zmniejszenie powierzchni obszarów tropikalnych świata. Nagromadzenie lodu spowodowało obniżenie poziomu mórz, tak że wiele terenów, które dziś są płytkimi morzami, było w plejstocenie suchym lądem.