21012012134

154

Peter Stein

Jeśli chodzi o pracę, to przebieg życia zawodowego badanych kobiet i mężczyzn związany jest z takimi kwestiami jak eksperymentowanie w zakresie możliwości związanych z wykonywanymi zawodami oraz karierą zawodową, poszukiwania w obszarze zawodowej i pozazawodowej aktywności w okresie między ukończeniem szkoły a pracą na pełny etat, a także, dla niektórych przed trzydziestką, ponowne podjęcie edukacji. W wypadku części spośród badanych przez nas kobiet i mężczyzn do rezygnacji z wcześniejszych niezobowiązujących i tymczasowych wyborów zawodowych dochodziło dopiero pod koniec dwudziestki, ewentualnie na początku lub nawet w połowie trzydziestki. Około 40% badanych odraczało moment „wejścia w świat dorosłych” (dla Levinsona jest to okres pomiędzy 20. a 28. rokiem życia) ze względu na kontynuowaną w różnych formach edukację. Około 20% nie było w stanie zerwać ekonomicznych i psychologicznych zależności wiążących ich z rodziną nawet jeszcze w wieku trzydziestu kilku lat. Ich życiowy wzorzec charakteryzuje się doświadczaniem różnych stylów życia, poszukiwaniem różnych możliwości zawodowych oraz chęcią utrzymania dostępu do wielu różnych życiowych szans i opcji.

W wypadku tych kobiet i mężczyzn kwestie związane z intymnością oraz pracą nie ujawniają się „na czas”, lecz albo wcześniej, albo później w stosunku do wskazań modelu cyklicznego Levinsona. Co więcej, nawet jeśli określone kwestie i sprawy są rozwiązane i zakończone we właściwym i oczekiwanym okresie zgodnym z modelem Levinsona, to istnieje prawdopodobieństwo ich ponownego pojawienia się w późniejszym czasie, w zupełnie nowej, nieprzewidywalnej konfiguracji i scenerii.

Przypomnijmy, że w cyklicznym modelu życia człowieka (model Lcvinsona) zwraca się uwagę na to, że zmagania z konkretnymi problemami mają miejsce w ramach określonych faz i okresów przejściowych. Z kolei z naszych danych wynika, że sprawy dorosłego życia nie są symbiotycznie połączone i przypisane określonym etapom związanym z wiekiem człowieka.

ELEMENTY TYPU PULLI PUSH W ŻYCIU SINGLA

Moje badania nad singlami z wyboru ujawniły cały kompleks czynników, które mają wpływ na decyzję człowieka o tym, czy będzie żył w pojedynkę, czy zamieszka z ukochanym lub ukochaną, czy się zdecyduje na małżeństwo, albo na rozstanie. Zebraliśmy te wszystkie czynniki, a następnie podzieliliśmy je na dwa rodzaje, tzw. faktory typu push i puli. Całe serie tych czynników jednego i drugiego rodzaju zamieściliśmy w tabeli na s. 151, KategoriepwA reprezentują negatywne czynniki w określonych sytuacjach, z kola czynniki puli przedstawiają pozytywne aspekty potencjalnych sytuacji; Siła czynni-

_

Być singlem - próba zrozumienia życia singli

156

ków typu push i puli jest różna i zmienna w zależności od liczby jeszcze innych zmiennych i czynników, które mają wpływ na przebieg ludzkiego życia, takich mianowicie, jak orientacja seksualna, stopień zaangażowania uczuciowego wobec rodziców i rodziny, kontakty z przyjaciółmi oraz rówieśnikami i ich dostępność, a nawet postrzeganie i stosunek do wyboru. Dla niektórych wzorce spotkań z ukochaną lub ukochanym, naciski ze strony rodziców i rodziny oraz akceptacja pewnego kulturowego scenariusza organizacji życia wiodą wprost do wczesnego małżeństwa. W późniejszym okresie życia ci sami ludzie odczuwają większy pociąg w kierunku satysfakcjonującej kariery zawodowej, kontaktów z kolegami z pracy, rozwijania kontaktów przyjacielskich, czyli wszystkiego tego, co wydawało się wcześniej bardziej możliwe do realizacji poza małżeństwem.

Inni natomiast nigdy nie zdecydowali się na zawarcie związku małżeńskiego i odnaleźli spełnienie w życiu w pojedynkę. W tym wypadku zarówno kobiety, jak i mężczyźni znajdują bardzo wiele pozytywnych powodów, czy też czynników^/, aby pozostać singlami. Zazwyczaj wskazują na wolność, przyjemność, rozrywkę, możliwości rozwoju kariery, ekonomiczną samowystarczalność, szerokie grono przyjaciół oraz „własny rozwój wewnętrzny. Doświadczają oni takich czynników, o których Adams (1976) twierdzi, iż czynią życie singla możliwym do zrealizowania stylem życia: niezależności ekonomicznej, społecznej i psychicznej autonomii oraz wyraźnej intencji pozostania singlem z wyboru.

Dane zebrane w trakcie wywiadów wskazują, że życie w pojedynkę sprzyja indywidualnemu rozwojowi i samokształceniu. Single wykazują duże zdolności adaptacyjne. Budują swoje życie, ponosząc ryzyko oraz zapuszczając się w nieznane i niezbadane obszary, nie mając gotowych modeli wykonywania ról społecznych ani wsparcia ze strony społeczeństwa jako całości. W ich życiu wszystko może się zdarzyć. Bez wsparcia ze strony małżonka lub małżonki oraz ze zmiennym społeczno-kulturowym poparciem dla modelu życia w pojedynkę osoby dojrzałe decydujące się na życic singli postrzegać można jako pionierów pojawiającego się i coraz bardziej widocznego kulturowego stylu życia.