220 221

fartonwlww wrtody prezentacji

6.1.5. Metoda izolinii

tfzolhiip lo linie na mapie łączące punkty o jednakowej wartości liczbowej prezentowanego zjawiska. Jako przykład najczęściej wymienia się poziomice pokazujące ukształtowanie terenu; często oglądamy izotermy i izpbący na tetavizyjnych mapach pogody. Izolinie można określić jako ślady przekrojów rfnynoległymi płaszczyznami np. powierzchni terenu lub tzw powcrzchnistaiystyczntj - nie istniejącej fizycznie, „tworzonej" przez, dane statystyczne rozmieszczone w przestrzeni. Zakres zastosowania tej metody jest bardzo szeroki. Metodę izolinii stosuje się również poza kartografią, np. w architekturze do dokumentacji zabytków, w budownictwie do ilustracji odkształceń konstrukcji (np. zbiorników na chemikalia), w medycynie, a nawet w kryminalistyce.

		1 2 0	L	N 1 E
		1		|		BI
Urie		larytmy		mirtę		Uarytmy
fcomełryczne		rzeczywiste		odfeętośel i ruchu		teornycme (izoptoy)
itp. iZOMpsjr.		np Bólem*, oowy.		np ctMłfiUCy.		np. UWJensy,
nowy		Bthtty		socMwy		trofc,fe

Ryc. 633. Podział Oom

Izolinie można podzielić na cztery zasadnicze grupy. Najczęściej stosujemy izolinie do prezentacji rzeźby terenu, zarówno na mapach topograficznych, jak i przeglądowych. Są nimi poziomice, które dzielimy na: izohipsy - ilustrujące ukształtowanie lądów i izobaty - prezentujące ukształtowanie dna mórz i oceanów. Tego rodzaju izolinie nazywamy liniami biometrycznymi (ryc. 6.33). Powstają one przez bezpośrednie kartowanie

danej powierzchni. Rysunek

Ryc. 6.34.hoEniowy obraz fragmentu stopyprzestępcy na podstawę śladOparostawDoego wogrodoe

może powstać przez bezpośredni pomiar punktów w terenie celowo wybranych przez topografa albo na podstawie wybranych punktów na zdjęciach lotniczych (stereo-parach). Może to być i inny obiekt, którego obraz izoliniowy zamierzamy uzyskać (ryc. 6.34).

Popularne jest stosowanie izolinii do prezentacji zjawisk meteorologicznych i klimatycznych, a izotermy, izobary i i/ohiety to nazwy izolinii znane nie tylko geografom.

Izolinie służą do przedstawiania zjawisk ciągłych przestrzennie: temperatury, ciśnienia atmosferycznego. Gdy zjawisko zostało zmierzone w różnych punktach w terenie, np. na stacjach meteorologicznych, wyniki

ftyc. 6.35. Mapyiarytmka/to:

A - aarytmy rzeczywiste (średnie tompereturypowieira).

B - aary&ny teoretyczne (wskaźnk ludnościowy według f. Utwcraka 1974)

pomiarów można oznaczyć na mapie i za pomocą izolinii zilustrować zmienność zjawiska na całym obszarze, lego rodzaju izolinie nazywamy lzarytmaroi rzeczywistymi (ryc. 6.35A). Takie zastosowanie izolinii nie budzi wątpliwości użytkowników, którzy mogą je uważać za obraz zmienności zjawiska, skonstruowany na podstawie danych zmierzonych tylko w wybranych punktach, gdyż pomiar w każdym punkcie obszaru jest niemożliwy.

Izolinie stosujemy również w celu przedstawienia odległości, a szczególnie wskazania odległości między wybranymi punktami, liniami lub obszarami. W celu sugestywnego pokazania dostępności terytorium od jego granic, można narysować ekwidystanty*. czyli linie równoległe do granic, a oddalone np. o 50,100,300 km (ryc. 6.36). Tego rodzaju izolinie nazywamy izoliniami odległości Miarą odległości może być czas niezbędny do jej pokonania. Można opracować mapę odległości czasowych od punktu, np. stacji kolegowęj lub od linii wybrzeża; wówczas mówimy o izochronach (ryc. 6.37).

IRACKI ZASIĘG

Inspektorzy ONZ Martzi u. n nefce poaśfc nkMm przekraczaj dozeekey przez OMZzaae

-    ISO ton

ponton dełwtay pnai ORZ

-    190 km /ł’.iK utójt AJ Sorojud?

Ryc. 6.37. Fragment mapy izochron obliczanych od stać// kolejowej Wrocław Olówny na podstawia rozkładu jazdy PKP

Ryc. 6.36. Ekwńfystanty od granic państwa (.Gazeta Wyborcza")

¹ Autorzy nteznający łwminoloflll kartofl/aftcznej używają Wędneęo tfemaczenia z języka anpetsfcwgo. nazywane ekwldystanty butoramL

221