426 2

Bez czarny 417

Bez czarny 417

Rys. 103. Bez czarny (Dziki bez czarny) (Sambucus nigra),

a — kwiatostan; b — kwiat; c —■ owocostan

Drugi gatunek Sambucus racemosa L — dziki bez koralowy różni się od poprzedniego tym, że kwiaty ma zielonkawe, zebrane w krótkie zbite wiechy, owoce czerwone, rdzeń zaś jasnobrunatny, a nie biały, jak w dzikim bzie czarnym.

Bez koralowy nie jest używany w lecznictwie.

Surowiec. Surowcem jest kwiat dzikiego bzu czarnego FI. Sambuci FP III *, owoc —

Fr. Sambuci oraz rdzeń —

Medulla Sambuci. Surowcem farmakopealnym są ususzone kwiaty barwy białej lub kremowej. Korona ma pięć płatków zrosłych w dolnej części. Kielich wraz z dolną zalążnią jest zielony i łatwo oddziela się od korony. Surowiec ma smak śluzowatosłodkawy, zapach silny, swoisty, niepodobny do zapachu świeżych kwiatów. Głównym ciałem czynnym w kwiatach jest olejek (ok. 0,025%), dalej rutyna, aglikon kwercetyna, śluz, garbniki, cholina; w liściach, kwiatach, korze i niedojrzałych owocach występuje glukozyd cyjanowodorowy d-sambunigry-na. W gałązkach i korzę saponiny. Kwiat po otarciu i oczyszczeniu nie może zawierać szypułek i łodyg, jak również rozkruszu żółtych lub brązowych kwiatów i innych gatunków roślin. Zapotrzebowanie na surowiec jest duże.

Drugim surowcem są ususzone, dojrzałe owoce. Owoc jest kulisty lub lekko owalny, barwy czarnofioletowej lub granatowej. Powierzchnia jest matowa, pomarszczona. W czerwonobrunatnym miąższu owocu znajdują się przeważnie trzy nasiona. Nasiona są spłaszczone, brązowe. Surowiec ma smak słodkawocierpki, zapachu brak. Zawiera kwasy organiczne, ślady olejku, cukry i gorycze. Surowiec nie może zawierać owoców spleśniałych ani zgniecionych oraz liści, szypułek, owoców innych roślin, np. owoców ligustru, szakłaku itp.

¹ Skrót FP III podany przy poszczególnych surowcach oznacza, iż są one opisane w Farmakopei Polskiej III.

27 — Uprawa i zbiór ziół