5 964ad698a6

Struktury wzrokowe

Droga wzrokowa rozpoczyna się u człowieka od oczu i biegnie przez szereg struktur mózgowych, zanim dotrze do różnych rejonów kory wzrokowej (VI itd.). W miejscu zwanym skrzyżowaniem wzrokowym nerwy wzrokowe częściowo krzyżują się tak, że każda pótkula otrzymuje informacje z obojga oczu. Zostają one następnie przefiltrowane przez ciało kolankowate boczne składające się z kilku warstw komórek nerwowych, przy czym każda z nich odpowiada na bcdźce tylko z jednego oka. Dolna kora skroniowa cdgrywa zasadniczą rolę w percepcji kształtu. Naukowcy odkryli, że niektóre komórki każdego z tych obszarów są aktywne tylko wówczas, gdy człowiek lub małpa świadomie postrzega prezentowany bodziec.

Płat potyliczny

Ciało kolankowate boczne (LGN)

Płat czołowy

Płat ciemieniowy

Funkcjonalne

rejony

kory

wzrokowej

Płat

skroniowy

Dolna

kora

skroniowa

(ITC)

Prawa pótkula

V 3/VP

wzrokowy

cowym, łatwo można je nauczyć, żeby prawidłowo odpowiadały, który bodziec widzą lramka na stronach 14-15],

Podczas doświadczenia używa się elektrod do rejestracji aktywności neuronów w przebiegu drogi wzrokowej. Neurony te różnią się znacznie pod względem reaktywności na ten sam bodziec prezentowany obu oczom równocześnie. Bodziec o wzorze A może na przykład wywoływać aktywność w jakimś neuronie, podczas gdy bodziec o wzorze B - nie.

Gdy eksperymentator zidentyfikuje dla danego neuronu efektywne i nieefektywne bodźce (pokazując ten sam obraz obu oczom jednocześnie), podaje dwa różne bodźce tak, by każdy z nich był widziany tylko przez jedno oko. Oczekujemy, że małpa, tak samo jak człowiek w podobnej sytuacji, będzie spostrzegać dwa bodźce w zmieniającej się kolejności. I rzeczywiście, odpowiedzi małpy świadczą, że tak się dzieje. Dzięki rejestracji aktywności neuronów podczas kolejnych prezentacji par konkurujących bodźców eksperymentator może ocenić, które neurony zmieniają wzorzec wyładowań tylko wówczas, gdy bodźce się zmieniają, a które wtedy gdy zwierzę sygnalizuje, że doświadczyło zmienionej percepcji bez zmiany bodźca.

Wspólnie zJeffreyem D. Schallem, pracującym obecnie w Vanderbilt Uni-versity, przeprowadziliśmy nową wersję eksperymentu, w' której jedno oko widzi prążki przesuwające się powoli w górę, a drugie w dół. Rejestrowaliśmy odpowiedzi komórek w polu wzrokowym V5/MT, które jest związane z percepcją ruchu. Okazało się, że około 43% neuronów w tym rejonie ma inny poziom aktywności, gdy małpa wskazuje, że zmieniła się jej percepcja kierunku przesuwania się prążków z góry na dół lub odwrotnie. Większość tych komórek znajdowała się w najgłębszej warstwie pola V5/MT.

Ogól naukowców przypuszczałby, że procent reaktywnych komórek powinien być większy, ponieważ prawie wszystkie neurony w' polu V5/MT są wrażliwe na kierunek ruchu. Przeważająca ich część zachowuje się jak te wpolu VI, przejawiając aktywność, kiedy preferowany bodziec pojawia się w polu widzenia obu oczu, niezależnie od tego, czy jest zauważony przez zwierzę czy też nie.

Nie obyło się także bez innych niespodzianek. Około 11% rejestrowanych komórek było pobudzonych, kiedy małpy sygnalizowały, że spostrzegły bardziej efektywny dla danego neuronu bodziec z pary w górę/w dół. Ale, paradoksalnie, podobny procent neuronów był najsilniej pobudzony wówczas, gdy najbardziej efektywny bodziec w ogóle nic został zauważony, chociaż znajdował się w polu widzenia jednego z oczu. Innych neuronów^ nie udało się skategoryzować jako preferujących określony bodziec.

Podczas pobytu w Baylor College of Medicine wraz z Davidem A. Leopoldem zajmowaliśmy się neuronami w częściach mózgu, które są ważne dla roz-

TERESE WINSICW WE WSPÓŁPRACY Z HECI BASFI ER BILLEM PRESSEM I BfllAKEM WANDEUEM SUnfont UnlYwMfr

ZMYSŁY BEZ TAJEMNIC

12 ŚWIAT NAUKI