Bez nazwy

Choroba Parkinsona 73

4.4. Choroba Parkinsona

Epidemiologia. Zachorowalność na tę chorobę w Polsce ocenia się na 2000-2500 przypadków rocznie, rozpowszechnienie zaś na 0,1-0,2% populacji ogólnej. Choroba częściej występuje u mężczyzn i rozpoczyna się przeważnie po 60 roku życia.⁸³ Choroba Parkinsona ma charakter przewlekły, postępujący i nieuleczalny. James Parkinson opisał drżączkę poraźną, którą obecnie określa się mianem choroby Parkinsona. Dzień jego urodzin, 11 kwietnia, obchodzony jest jako światowy dzień choroby Parkinsona.

Patomechanizm. W istocie czarnej w mózgu obumierają komórki, wskutek czego dochodzi do zmniejszenia wydzielania dopaminy. Dopamina jest jednym z neuroprzekaźników łączących komórki ośrodkowego układu nerwowego. Zatem dochodzi do zniesienia regulującego wpływu istoty czarnej na czynność ruchową, czego następstwem są charakterystyczne objawy.⁸³ Przyczyna choroby nie jest w pełni rozpoznana. Parkinsonizm jest to objawowy zespół parkinsonowski, co oznacza, że znane są jego przyczyny.^{3 41}-⁸³

Objawy. Ogólne spowolnienie ruchowe, zgięciowa postawa ciała, chód drobnymi krokami. W tym stanie charakterystyczne jest również wzmożenie napięcia mięśniowego o typie sztywności z objawem koła zębatego oraz drżenie spoczynkowe, zwłaszcza palców rąk (kręcenie pigułek), obejmujące niekiedy kończyny dolne i głowę. Występują również zaburzenia mimiki (hipomi-mia), spowolnienie mowy (mowa monotonna), objawy wegetatywne (ślinotok, naoliwienie twarzy, napadowe poty), spowolnienie psychiczne, a w późniejszej fazie choroby może wystąpić zespół otępienny.⁴¹-⁸³

Osoba z chorobą Parkinsona, która przyjmuje leki nieregularnie, nie może normalnie funkcjonować - nie potrafi podnieść filiżanki czy łyżki do ust, nie może się ogolić, ma kłopoty z założeniem okularów. Raczej drepcze niż chodzi, szura nogami. Musi się rozhuśtać, żeby wstać z krzesła. Ma trudności z wymową, ślini się, co jest dla niej krępujące. Dość powszechnie występują w tej chorobie dyskinezy - fluktuacje ruchowe.

W zaawansowanym stadium choroby obserwuje się objawy zastygnięcia i dreptania. Zastygnięcie oznacza niemożność oderwania stopy od ziemi w czasie chodzenia lub rozpoczęcia ruchu przez kilka sekund lub minut. Środek ciężkości ciała jest przesunięty do przodu, chory jest pochylony, tułów wyprzedza kończyny dolne, co zmusza chorego do stawiania częstych, drobnych kroków (dreptanie).

Pielęgnowanie. W związku z występującymi objawami wskazane jest stosowanie terapii behawioralnej, która daje lepsze efekty od farmakoterapii, zwłaszcza w okresie zaawansowanym. Taktyka behawioralna polega na stosowaniu różnych „trików", jak: chodzenie bokiem, wykonywanie ruchów kołyszących ciałem, tupanie, szybki chód, wydłużanie kroku, świadome unoszenie jednej kończyny dolnej do góry, przesuwanie jednej stopy do tyłu i potem wyrzucanie jej do przodu. Można też wykonywać rytmiczne ruchy pchania, pociągania lub biernego unoszenia kolan oraz stosować stymulację słowną