Bez nazwyD

82

HRB

HRE

HRF

HRG

Dla skal N i T otrzymuje się:

■

(7.3)

HRX

HR7

(7.4)

Oznaczenie twardości Rockwella składa się z liczbowego wyniku pomiaru, skrótu HR, uzupełnionego litera określającą skalę, według której wykonano pomiar. Dla przykładu: zapis 59 HRC oznacza twardość wynoszącą 59 jednostek, zmierzoną wg skali C z zastosowaniem wgłębnika diamentowego, zapis 90 HRB oznacza twardość 90 jednostek, zmierzoną wg skali B z zastosowaniem wgłębnika stalowego w postaci kulki. W przypadku skal N i T obowiązują nieco odmienne zasady oznaczania twardości.

Z tablicy 7.1 wynika, że w sposobie Rockwella stosowane są dwa tvpy wgłęb-ników; stożek lub kulka. Diamentowy stożek ma kąt wierzchołkowy wynoszący 120°. Stalowe kulki mają średnicę wynoszącą 1,588 mm (1/16") dla skal B, F i G oraz średnicę 3,175 mm (1/8") dla skal E, H i K. W polskiej normie określono m.in. twardość kulek, która powinna być nic mniejsza niż 850 HVI0.

W normie PN-91/H-04355 podano warunki, jakie muszą być spełnione podczas pomiaru twardości za pomocą skal A-K. Najważniejsze z nich omówiono poniżej.

1.    Powierzchnia próbki w miejscu pomiaru powinna być równa, plaska i gładka, o średnim arytmetycznym odchyleniu profilu chropowatości R_a nie przekraczającym 2,5 pm (wg PN-87/M-04251). pozbawiona wszelkich zanieczyszczeń. Próbka powinna stabilnie przylegać do stolika twardościomierza.

2.    Temperatura w czasie pomiaru powinna wynosić 202₁'o°C.

3.    Dla określenia średniej arytmetycznej wartości twardości należy przeprowadzić co najmniej trzy pomiary.

4.    Obciążenie główne F\ powinno być przykładane łagodnie i bez wstrząsów i utrzymywane przez podany poniżej czas:

-    1+3 s dla metali wykazujących w warunkach pomiaru odkształcenia plastyczne (wyraźne zatrzymanie wskazania urządzenia pomiarowego),

-    1+5 s dla metali z nieznaczną tendencją do odkształceń plastycznych (nieznaczny wzrost wskazań urządzenia pomiarowego),

83

Iublica 7.1. Charakterystyka wybranych skal twardości Rockwella

■J ra > 6 o c ra (SJ

Wyjątkowe twarde materiały powyżej 67 HRC (węgliki), cienkie taśmy stalowe o grubości wg rysunku 7 2

JU *r 11 Ol o s r.- 3 =^: 3 “ - 1 fi t ^s :i ? y s > O 4n §■ Z.i 5 fi S " O < u v o c H 30 5 N y 5 J3 >0 3] M .NI o -j= •_) 2 2 c cn 5 o

o. o 1 g •J 5 r" i 'S 2- 0    O f'' C Ol 3 •■0 ■ — J= u -«a *2 = N ŁT U T2 > II? f ii — c. o V 2 JC * ^ z. 3 O 00 =0 H v r 1    . -j 3 3 3 « w*

^1

•

1 2 30 O U * o. r— .2 1 C 50 o »- C_ iC . _ > •J - •'/I • — % a n > o >N CL o ' -3i

•

•

•

S*.2 ^3. i> U N n o O CL 5 Ł ^75 ^ ^N o K ■§ X — > "Ź 3 V > c o a. H> .H y o ^ y ^ i ta m ^5/1

ca t» C -M c .2 o c •j 3 5 ^ N — ^ £ 3 2 E ^ N .NI — y 2 5 s = c. 2 « 2 2" >N « S O ^ _2 CL y y u J 2 5

s i „ JZ 2 = ra ^ — ,vj = c.

2 30 oo + o M

o o H* 0 01

o Cr: o o- + 0 01

a o- r- + o -r

o 3 4- O

3 4- O 'O

'O + o ro

5 o o o oc

U O 3 3 *T

-Z. Z -Z. V ^ Ą/ oi -r v-« O* 30 o-•«• -♦-o cn o-O co -

5 5 2 - - 2 fN T ? 3 2 =

2 3_ 8 | | | §1 V ^

fN § O

Ol g o"

Ol o o_ o"

04 O o o

Ol o o o

Ol g o

Ol O O

Ol O o o'

Ol 3 O o'

O O o'

O 3 O

-2 *c 2 U s _E

o (N o'

o 04 O*

0 01 O

0 01 3*

0 01 O*

0 01 o

O 04 o

c Ol O

0 01

o o

O o'

j3 •> ao

>> a | ł 3 S 3 ^5 1

E rj r 3 > M — C >5 3Ś*! </» a

y 2 o *    c O 2 U” *    a ’*o

u u <M o

vr» o~ ro Q n _£ ^C.

ra = 0    E ?a xj TS >o ta 1    ®

X 30 iO s n -2 3 -X

•o o> 3 rs i£ 3 -C

lO. r- ro a ca 3 -X

2 o ^ = 3 • 3 2 °^ł * .1 H5

111 J2 3 '2 * a

Z u E y N «■ ^f3 -G o

V I ŁC l.^+. ca < O

-T W* oc »o

o- o" oo

r* T

r-~ o 2C

r~ o 30 c>

■T 30* 30 «o

O T

-r 30 >0 'O

O- -r

—    Ol ro o-‘ rr — *T Cn *T —    oi -r

— 04 n r-' -T —* t O^1 -r - Ol «T

u > - •O ^ O

m § TT

vO 04 OO OO

m r- Oł

•o Ol oc 30

vO Ol" 30 OO

ro o' c> *T

CO r- co

co o' ON -r

m o-

30 30 OC 0_ 0-_ 30 o-* -T* —' —    <5 — —    Ol TT

30 30 30 -o_ r-_ 3C_ O-* -T — —    o — —    Ol -T

u - -ł. V* >

r* O oo‘ O

r* o 30* C'

O- o_ oo"

r~ O oc o

o o =o

r— o_ 50 CT'

r- O oc

fo o 30 ON

o O 30 CN

Ol TT CN* Ol

Ol -r o>* Ol

i »

<

23

U

o

-

-

O

=

Z

1—