Bilinkiewicz6

M* iSyrhimtnm

'/Mhurzełtut psychicz***’ i *amobój*twa 361

Zauważono, ze Ik/Ni MmukijMH wśród chorych nu depresję jest wysianie m tękv/a na poc/ąiku choroby i w czasie jej ustępowaniu. Można pr/ypuszczuć. Tc zjawisko to wiąże się m in. / dobroczynnym wpływem hospitalizacji, która — izolując pucjeitla przynajmniej częściowo od jego codziennych problemów — daje mu więks/c poczucie bezpieczeństwa. zmniejsza przekonunic o beznadziejności i niemożności uzyskania pomocy, jak gdyby ..zawiesza" na pewien czas decyzją-o odebraniu życia. 7j pr.iw doj>»d«ibieiistwem takiej możliwości, przynajmniej w odniesieniu do części chorych na depresję, przemawiają stosunkowo niskie wskaźniki (kilkakrotnie niższe w porównaniu z danymi pozaszpitalnymi) dotyczące liczby samobójstw dokonanych w czasie pobytu w szpitalach psy cli i at tycznych w porównaniu / innymi kategoriami diagnostycznymi.

Ponowna konfrontacja chorego ze środowiskiem i wszystkimi problemami życia codziennego, zwłaszcza wtedy, gdy jego nastrój jest wciąż obniżony, może być przyczyną nawrotu tendencji samobójczych. Również duże znaczenie w tym okresie wydają się mieć przetrwałe i przewlekle utrzymujące się niezbyt nasilone zaburzenia nastroju, napędu oraz snu. Stan laki. nazywany subdepresją. wiąże się ze znacznymi zaburzeniami adaptacji do warunków środowiskowych i nieprawidłowymi reakcjami na stres. Narastające trudności w wykonywaniu obowiązkom zawodowych, trudności materialne, konllikiy w życiu rodzinnym mogą łatwo prowadzić do dc kompensacji emocjonalnej i ujemnego bilansu.

Wysokie wskuiniki samobójstw na początku depresji i w czasie jej ustępowana oraz w okresie pomiędzy nawrotami chorób ulcktywnych wskazują, że depresja stanowi tylko jeden z elementów decyzji samobójczej. Druga grupa czynników rzutujących na tę decyzję wynika z relacji chorego z jego otoczeniem. Szczególne zjijeżenie inają: izolacja chorego w jego środowisku, osamotnienie, niemożność liczenia na pomoc innych. Osoby dokonujące samobójstwa są istotnie często samotne. niedostosowane do warunków środowiskowych, nie utrzymujące bliskich kontaktów z innymi lub pozostające z najbliższymi w kontakcie formalnym. Jeżeli mają rodziny, z którymi zamieszkują. u> częstym zjawiskiem są poważne konflikty, sytuacje kryzysowe w małżeństwie i inne.

Strata osoby bliskiej (zgon. odejście współmałżonka, dzieci), długotrwała rozłąka okazują się być szczególnymi stresami i często bezpośrednio poprzedzają zamach samobójczy

Zagrożenia bytu materialnego to następna grupa czynników, które mufą wskazywać na zwiększone ryzyko samobójstwa. Obejmują one takie sytuacje, jak: poważne i długotrwale trudności materialne, nagła strata dóbr materialnych, utrata pracy, zagrożenie pozycji zawodowej.

Pewne znaczenie w podjęciu decyzji o odebraniu sobie życia mają wzory zachowań utoczenia, zwlut/cza osób znaczących dla samobójcy. Wypadki smim* bójstw wśród Niskich krewnych (rodziców i rodzeń siwa) są zjawiskiem znacznie częstszym w grupie chorych, przyczyną zgonu których bytu samobójstwu Podobnie jak w przypadku samobójstw osób zdrowych, również wśród chorych brak celów życiowych, ideałów, kryzys światopoglądowy mogą być czynnikom, które sprzyjają podjęciu decyzji o samobójstwie Głębokiej wierze nofcanu* wydaje Mę przypadać rola chroniąca przed samobójstwem.

Przewlekle, oporne aa leczenie choroby somatyczne, potąc/iae z rkdeghwu*-cumi typu holowego, częściej stwierdzano wśród osób odbierających sobie «jr» Dotyczy to również przewlekłych zaburzeń snu. nadużywania alktdsohi i leków

Jak wynika z przytoczonych danych, znaczenie zaburzeń psychicznych w genezie samobójstw oraz rola psychiatrii w zapobieganiu samobójstwom są znaczne. Ważne jest tutaj zwłaszcza wczesne rozpoznawanie i prawidłowe leczenie zaburzeń emocji i nastroju występujących w przebiegu chorób alcktywnych. uzależnień od alkoholu i Icków, schizofrenii oraz innych zaburzeń psychicznych Dotyczy to również zapobiegania nawrotom tych zaburzeń.

Jak wynika z doświadczeń brytyjskich, poprą wu diagnostyki (a więc i wykrywalności) oraz terapii stanów depresyjnych, jako wynik szkolenia lekarzy ogólnych, wyraźnie wpłynęła na obniżenie wskaźnika samobójstw w niektórych regionach tego kraju.

Bardzo ważna rola przypada też zapobieganiu zaburzeniom psychicznym i poprawie sianu zdrowia psychicznego populacji, co w dużej mierze wykracza poza zakres możliwości oddziaływania psychiatrii i medycyny w ogóle.

Liczni autorzy zwracają uwagę na dostępność niektórych leków*, zwłaszcza tych. które są używane do celów samobójczych, w tym na ilość Icków udostępnionych chorym na depresję.

Zatrucia Ickami przeciw depresyjnymi trój pierścieniowy mi należą do szczególnie niebezpiecznych dla życia, dotyczy to również zatruć mieszanych — Ickami przeciwdepresyjnymi i nasennymi lub anksjoli tycznymi (pochodne bcnzudiazept-ny). Nic ulega wątpliwości, że leki przeznaczone do leczenia chorych na depresję powinny pozostawać pod kontrolą osób trzecich.

W niektórych krajach rozwija się społeczny ruch na rzecz zapobiegania samobójstwom. Zapoczątkował go profesor Kingę! oraz skupiony wokoł niego zespół psychiatrów, psychologów i <w«cjołogów z Wiednia. Istotne znaczenie, chociaż trudne do oszacowania w liczbach, mają telefony zaufania, które >ą nierzadko ostatnią szansą uzyskania pomocy przez osoby, które mają zamiar popełnić samobójstwo.