bullock (37)

37

Przekaźnictwo synaptyczne

(1)    Tlenek azotu pobudza cyklazę guanylową, a ta z kolei warunkuje wytwarzanie cyklicznego monofosforanu guanozyny (cGMP) z GTP.

(2)    Tlenek azotu jest szczególnym mediatorem ze względu na to, że w odróżnieniu od klasycznych neuroprzekaźników nie jest magazynowany i następnie uwalniany z pęcherzyków synaptycznych. Jest on wytwarzany w miarę potrzeby „na bieżąco” i dyfunduje z cytoplazmy komórki postsynaptycznej.

b. W przewodzie pokarmowym tlenek azotu jest wytwarzany w splocie mięśniowym jelita i działa (razem z naczynioaktywnymi peptydami jelitowymi) jako główny czynnik obniżający napięcie mięśniówki gładkiej.

PRZEKAZNICTWO SYNAPTYCZNE W O.U.N. Istnieje wiele mechanizmów przekaźnictwa synaptycznego w o.u.n.

A. [ Synapsy elektryczne. W niektórych obszarach (np. w siatkówce, opuszce węchowej) przekaźnictwo synaptyczne odbywa się na zasadzie biernego elektrotonicznego rozprzestrzeniania się prądu między dwiema komórkami.

1. Rozprzestrzenianie się prądu pomiędzy dwiema komórkami odbywa się poprzez wyspecjalizowane połączenie zwane połączeniem komunikującym (gap junctioń).

a.    Odstęp między błoną presynaptyczną i postsynaptyczną w obrębie złącza wynosi 2 nm.

b.    Złącza komunikujące powstają z mostków utworzonych z białek strukturalnych błony komórkowej zwanych koneksynami.

(1)    Kanał wodny jest uformowany z 6 cząsteczek koneksyny (ryc. 3-6A).

(2)    Kanał w błonie komórkowej jednej komórki łączy się z kanałem sąsiedniej, tworząc złącze, przez które małe cząsteczki i jony mogą przechodzić swobodnie pomiędzy komórkami, zapewniając ciągłość cytoplazmy.

B

A

płyn zewnatrzkomórkowy

kanał    lipidów

RYC. 3-6. Złącze komunikujące. (A) Widok z góry ukazujący 6 cząsteczek koneksyny oraz utworzony przez nie kanał. Taka heksagonalna jednostka nosi nazwę koneksonu. (B) Widok z boku. Pokazano, w jaki sposób cząsteczki koneksyny dwóch komórek ustawiają się względem siebie, tworząc kanał umożliwiający swobodne przechodzenie między komórkami zarówno rozpuszczalnych w wodzie składników, jak i ładunków elektrycznych. Przestrzeń zewnątrzkomórkowa pomiędzy dwiema warstwami lipidów wynosi 2 nm, szerokość kanału wynosi 1,5 nm.