CCF20100206014

Cytologia i Histologia

^ pcę. to. Cl'

>e -> ¹ si*ajw n

uC /MCuo cu

U.

G

zwykle regularny (pseudokiystaliczny) układ nadaje dużą odporność chemiczną. Zebrane w regularne „pęczki” łańcuchy celulozowe tworzą mikrofibryle. Te zaś zorganizowane są w „pęczki” — fibryle (por. Ryc. 10);

2.    Pektyny — grupa polisacharydów, które mają znacznie mniejszą masę cząsteczkową niż celuloza i nie tworzą mikrofibryli (są amorficzne). Monomerami budulcowymi są w tych cząsteczkach takie związki jak np. L-arabinoza, D-galaktoza, kwas D-galakturonowy i szereg innych;

3.    Hemiceluloza — tutaj pod wspólną nazwą kryje się szereg polisacharydów. Jest to grupa rozgałęzionych polimerów amorficznych o masie mniejszej niż celuloza, łatwo poddających się trawieniu. Ogólnie można powiedzieć, że hemiceluloza jest mieszaniną amorficznych wielocu-krów, której głównymi składnikami zwykle są:

A)    ksyloza — tworząca ksylany;

B)    kaloza — polimer glukozy, tyle, że cząsteczki połączone są wiązaniami p(l —>3);

4.    Lignina (drzewnik) — występujący w ścianach wtórnych, silnie usieciowany polimer, o bardzo złożonej budowie. Podstawowymi jednostkami budulcowymi są tu tzw. jednostki fenylopropa-nowe, z których najczęstszym jest gwajazyl.

Zapewne zwróciłeś już uwagę, że

WYRÓŻNIA SIĘ DWA STADIA ROZWOJOWE ŚCIAN KOMÓRKOWYCH

Konstrukcję pierwszego stadium, czyli wspomniananej już ściany pierwotnej tworzą dwa rodzaje elementów':

1.    Składniki szkieletowe, czyli takie, które stanowią „rusztowanie” ściany (do 40% suchej masy ściany). Związki te są zwykle liniowymi polimerami i pełnią taką samą rolę w ścianie komórkowej jak stalowa kratownica w żelbetonowej płycie. Substancjami tymi mogą być:

A)    u roślin — celuloza. To właśnie jej fibryle (przypominające nieco wielożyłowe kable) tworzą coś w rodzaju rusztowania zanurzonego w amorficznej (bezpostaciowej) matrix (por. Ryc. 10 oraz tekst niżej);

B)    u wszystkich grzybów, z wyjątkiem tzw. glonowców, występuje aminocukier o budowie dość podobnej do celulozy — chityna;

C)    u bakterii i sinic — kwas pimelinowy i muraminowy, które polimeryzują w' mureinę.

Z wyjątkiem kompleksu mureinowego u Procaryota, wszystkie substancje szkieletowe ścian są polisacharydami lub ich pochodnymi i tworzą mikrofibryle. Taka konstrukcja zapewnia ścianom komórkowym dużą wytrzymałość mechaniczną;

2.    Składniki podłoża, czyli takie, które stanowią „wypełnienie” rusztowania tworzonego przez substancje szkieletowa (do 60% suchej masy ściany). Tworzą więc, tzw. matrix, albo inaczej macierz ściany komórkowej. Związki te są amorficzne i pełnią taką rolę jak beton w^j płycie żelbetonowej, tyle tylko, że są znacznie bardziej elastyczne. Podłoże ścian komórkowych u

Ęucaryota mogą stanowić:

^ ---- ■ ■

A) pektyny, B) hemicelulozy, C) białka.

Poza tym normalnym składnikiem każdej młodej ściany jest woda (maksymalnie może stanowić ona nawet do 60% świeżej masy).

18