Cykl miesiączkowy układ podwzgórzowo przysadkowy (4)

•SC;

ACTH

tntrnpińM

t M/SOlto

roIłuKtyna

RSM

l.H

Zbudowana / 39 aminokwasów adrenokoriykotropmn powstaje z rozpadu proopiomclimokorj yny fPOMC). AOTH stymuluje czynność korjnradnefc/^ i pr<)d ukcjęTuif ty ZóTuT Wydzielanie ACTH jest regulowane przez stężenie kortyzolu (sprzężenie zwrotne) oraz przez stres, który działa pobudzająco.

Tyreotropina jest glikoproteiną zbudowaną z podjednostki alfa i beta; stymuluje syntezę i wydzielanie hormonów tarczycy: tyroksy-ny (T,) i trijodotyroniny (T*). Jej wydzielanie jest zależne od stężeń hormonów tarczycy (sprzężenie zwrotne ujemne).

Hormon wzrostu jest hormonem anabolicznym odpowiedzialnym bezpośrednio za wzrost kości długich, wydzielanym w sposób epizodyczny. ze szczytem podczas snu. Działa za pośrednictwem somato-medyny wytwarzanej w wątrobie.

Prolaktyna, najstarszy filogenetycznie hormon przysadki, zbudowana jest z pojedynczego łańcucha 199 aminokwasów o masie cząsteczkowej około 22 tysięcy daltonów.

Działanie prolaktyny polega na stymulacji produkcji mleka u kobiet podczas ciąży. Nasila ona działanie mRNA, doprowadzając do wzrostu syntezy kazeiny i laktoalbuminy. Prawidłowe stężenie PRL —średnio 8 ne/ml (3-25) u kobiet w okresie „rozrodczym, 200 300 ng/mT w okresie ći^r^V I ókA>A ^{1 w}fⁱtTTT^ karmie nu

piersią. Nadmiar proTakTyny wywiera działanie antyponadotropowe i może być przyczyną zaburzeń cyklu miesiączkowego. Wydzielanie prolaktyny reguluje czynnik hamujący jej uwalnianie (PIH), którym jest dopamina, i hipoietyC£a£7\^v-yⁿⁿ*ki pobudzające iotfaTnhtnie (PRH), którymi mogą byó: 1RI(/ peptyd wazoaktywny mVIP) i nabłonkowy czynnik wzrostowy-<nGF).Wydzielanie prolaktyny zwiększa się podczas stresu i wysiłku fizycznego oraz jest zależne od rytmu dobowego - np. jest większe podczas snu.

Folitropina i lutropina są glikoproteinami składającymi się z łańcucha alfa i beta. Podjednos&ą alfa składa się Z. 92 aminokwasów i jest identyczna w przypadku rSHTCH, TSH i hCCLlAktywność biologiczna jest determinowana przez poćljćdnostkę beta, która składa się ze MS aminokwasów w przypadku FSH i 121 w- przypadku LII. Folitropina łączy się w jajniku z receptorami na powierzchni komórki ziarnistej i wspólnie z. estrogenami stymuluje pojawianie się receptorów dla lutropiny. Gonadotropiny stymulują produkcjąhormonów steroidowych. estrogenów, androgenów i progesUuonu.iŻAKiłanie tego mechanizmu wyjaśnTa Tćoria dwóch komórek i dwóch gonadotro-pin. Komórki ziarniste /.awicrują receptor dla FSH i mają zdolność uromuty/acji androgenów do estrogenów. Komórki tckalne mają re ceptor dla lutropiny (Ul) » zdolność produkcji androgenów

hole u rolu

FSH sTymiiluje rozwój i wyrost |>ęcherżyków w jajniku. doprowa d/iiiac do rozwoju pęcherzyka pi/edowulacyjnego, I II stymuluje

Hyc. 9.4. Teoria dwóch komórek

sum proces owulucji oraz rozwój ciałka żółtego. Dokładny mechanizm zostanie przedstawiony w dalszej części rozdziału.

Iłard/o ważnym mechanizmem regulującym uwalnianie gonado-łropin jest wewnątr/przysadkowy system auto- i parakrynny (folista-tyna, mtcrleukiny, EGF, FGF, IGF) oraz działanie inhibiny i aktywi-ny,

Aktywina i inhibina są peptydami składającymi się podjednostek lilia i beta. Produkowane są przez komórki ziarniste jajnika. Znane są dwie formy inhibiny: A i B składające się / podjednostek alfa~beta_A« alfa ł>ctii„ oraz trzy formy aklywiny: A, AB i B w następującej kon-lij.-ui.K |i podjednostek: beta_A~beta_A, beta_A-bela„ i beta_B-beta_B.

Inhibina - selektywnie hamuje wydzielanie FSH bez wpływu na

wydzielanie LH.

Aktywina - pobudza wydzielanie FSH. ale również hamuje wy -d/ielunie prolaktyny. AC TH i hormonu wzrostu. _______

Fołlstatyna jest polipeptydem wydzielanym pi zez przysadkę imy, gOWł| hamuje syntezę i wydzielanie FSH. prawdopodobnie pr/ez łączenie się z nkrywtną i jej dc/iflcfywację