DSC00070 2

206

iliw) i aystę, Widii wyraźnie, jak mocno w poflJdJch szekspirowskich odbijaj.) się stereotypowe modele oraz normy społeczne i kulturowe Oczywiste staje się, że dokonanie zmian w sposobach interpretacji bohi. terek ze sztuk olżbiclańskich musi być poprzedzone zmianami wspo. leonych, jak również intelektualnych koncepcjach kobiety i kobiecości Najbardziej znacząca rewizja Króla Im dokonani przez jane Smj. Icy dotyczy postaci oraz ich tożsamości Tragiczna akcja amerykańskiej powieści toczy się nie wokół ojca, ale dwóch starszych córek. Odpo. wiedniczki Coneryli i Regany - Cinny i Rosę • nie s«i demonicznymi potworami, jak u Szekspira, lecz rozgoryczonymi ofiarami otaczających je mężczyzn: ojca, który kiedyś molestował je seksualnie, egoistycznych mężów - sfrustrowanych i pożeranych przez ambicję, a także egoistycznego Jrssa (nowego Edmunda), który uwodzi i porzuca obie siostry, od. dzielajęc je od siebie murem zazdrości, jeśli złość I gniew przysłaniaj im świadomość oraz rozwagę, to dzieje się tak dlatego, że uzmysławia j one sobie horror własnej egzystencji, która staje się nie do zniesienia.

Autorka, wpeini świadoma mechanizmu zestawiania w Królu Learze ludzkich typów na zasadzie kontrastu czerni i bieli, zachowuje te opozycje dokonując jedynie przeniesienia akcentów. Zamiast skoncentrować się na bohaterach pozytywnych eksponuje tych złych, starają się pokazać ich konsekwentny przekonują motywację oraz reprezentowany przez nie punkt widzenia. Założenie to sprawia, źe nerwowa, agresywna Goneryla przekształca się w uległy spolegliwy Ginny - juź nie potwora doby renesansu, ale nowoczesny kobietę, kryjycy w podświadomości bolesny Iraumę z przeszłości. Także Król Lear, wielka oraz imponująca osobowość - człowiek, który osiąga samowiedzę i zrozumienie ludzkiej kondycji - zostaje zastąpiony przez despotycznego lar-ry'ego, wykorzystującego seksualnie własne córki, przez co ich dala i umysły zostają na zawsze skażone urazem, odbijającym się w ich przyszłych relacjach z picia przeciwna. W podobny sposób, jak w przypadku Leara - Coneryli / Larry'ego - Cinny, zoslajy przez Smiley potraktowane pozostałe postacie i relacje między nimi. Autorka zachowuje główne, indywidualne cechy charakteru postaci Szekspira, ale wprowadza znaczące zmiany do ich motywacji.

Jak już wcześniej zostało wspomniane, narratorky i głównym podmiotem akcji jest w Tysifcu ikrach Ginny/Coneryla. Decyzja Smiley o skoncentrowaniu się właśnie na tej postaci była prawdopodobnie spowodowana faktem, że w Królu Learze Goneryla zdaje się być jedyną, kłó-| ra dźwiga dężar oskarżeń i winy. I chodaż wielu krytyków zwracało uwagę na racjonalność zachowania Coneryli, często godnego szacunku, to i tak w powszechnym mniemaniu zlo jej natury nic podlega dyskusji. Potworność tej postaci jest w kontekście tragedii w znacznym stopniu spowodowana przez fakt, iż konsekwentnie wpisuje się ją w stereotyp

/

n

a

1

207

kobiety gr/wmcy I gwalcidelki praw Pragnienie bohaterki, by pr*c)ąć władzy ojca, jest postrzegane jako wykroczenie przeciwko uiwięconc-mu, patnarchalnemu porządkowi Bycie kobiety obdarzony wljd/.| sprawia, że zgodnie z mizoginic/nymi konwencjami dramatów clżbic(.iń-ikich postać Coneryli przekształca się w .nic-kobidę* (Jardine, 190:93]

Jakby cytując stwierdzenie Jardine, Smiley wkłada w usta Larry'cgo krzyczącego na Cinny słowa: .Ale ty nie jesteś kobietą' [Smiley, 1991: 181] Cinny nie udaje się odegrać roli prawdziwej kobiety, bowiem okazuje się. że nie moie mieć dzieci. Aby zrekompensować swoją niepełną kobieco#, w obsesyjny sposób stara się wywiązywać z obowiązków go-spodyni domowej, poświęcając się opiece nad innymi - nigdy się nie skarży, zawsze jest wyrozumiali i mila. Źródłem poczucia niekompletno-#I - oprócz nie zrealizowanego maderzytotwa - jest dla Cinny tłumiona i represjonowana seksualno#. Rezygnuje z zachłannej pożądliwości, jaką Coneryli przypisuje Szekspir, Smiley koncentruje się na skutkach, jakie wywarty na niej działania ojca. W relacjach Cinny z mężczyznami pożądaniu towarzyszy strach i wstyd sprawiające, że czuje się .jak kobieta / trzema nogami" (Smiley, 1991; 262). Tnuma dołwudczefi z dzieciństwa sprawiła, że Cinny wyrzuciła zc swojej świadomości wszystkie wspomnienia związane z nocnymi wizytami ojca. Horror tych przeżyć wywarł jednak niezatarte fizyczne i psychiczne piętno, odpowiedzialne za agresję wobec przedstawicieli pici przeciwnej oraz neurotyczne poczucie dyskomfortu związanego z własnym dałem.

Kiedy mroczne sekrety z przeszlotó nagle powracają, okazuje się, że Cinny nie jest już dłużej w stanie znosić swojego żyda i swojego ja*. Czarę przepełnia wyznanie Rosę, która przyznaje się do romansu z kochankiem Cinny, który pomógł jej odzyskać nadwątlone poczucie własnej kobiecości. W tym momencie zazdrość i poczucie krzywdy zaczynają dominować w umyśle Cinny, owładniętej obsesyjną chęcią zemsty i ukarania wszystkich, którzy kiedykolwiek wyrządzili jej coś złego.

Regana, która niknie w cieniu siostry, jest przez krytyków najczęściej interpretowana jako równie potworna kobieta, tworząca z siostrą nierozerwalny duet. Jej odpowiednich w tyifcu abh jest najbardziej podlą z postari. Podczas gdy Cinny podświadomie zapomniała o molestowaniu przez ojca, Rosę stale o tym pamięta. Co więcej, jest golowa stanąć przeciwko ojcu, .zimna, opanowana, gotowa wymierzyć mu zasłużoną karę' (Smiley, 1991:31), na co nie potrafi zdobyć się Cinny. Diagnoza stwierdzająca u niej raka piersi tylko zwiększa w niej żądzę odwetu. Chce zobaczyć swojego ojca, jak ponosi odpowiedzialno# za zniszczenie jej dorosłego żyda. Tb wialnie Rosę rozpoczyna wojnęprze-ciwko starszemu pokoleniu: .Chcę tego, co było ojca, (...) Myślę, że już za to zapłaciłam' [Smiley, 1991:303|. Paradoksalnie, bardziej krzywdzi innych niż ojca, którego szaleństwo chroni i czyni nietykalnym. Rosę

m.

1

i ji

i

¹

}V*M ******

v'*

k RLjr v i    i' *

pry

WWMflk    V