DSC53

r

Rys. 211. Srb""”t obrazujący powstawanie w krysztale idealnym a) dyslokacji krawędziowej

i b) śrubowej

Rys. 212 Dyslokacja krawędziowa doskonała

2.12). Linie dyslokacji śrubowej określa się konwencjonalnym znakiem 0    . Nie

występuje tu zmiana liczby koordynacyjnej, natomiast płaszczyzny atomowe prostopadłe do linii dyslokacji śrubowej są skręcone w kształt spirali, co wiąże się ze zniekształceniem wielościanu koordynacyjnego atomów wzdłuż tej linii (rys. 2.13).

/

*

Rys. 2.13. Dyslokacja śrubowa doskonała. Atomy położone na płaszczyznach położonych bliżej Czytelnika zaznaczone są kółkami pustymi, atomy na głębiej położonych płaszczyznach — kółkami zakresko-<    wanymi

Dyslokacje wprowadzają więc do struktury kryształu zaburzenia zupełnie innego rodzaju niż zaburzenia punktowe. W przypadku zaburzeń punktowych istnieje zawsze możliwość odwzorowania struktury kryształu przez odpowiednią sieć przestrzenną — każdemu węzłowi sieci można przypisać określony atom w strukturze. Brak atomu w miejscach odpowiadających węzłom sieci lub występo- | wanie dodatkowych atomów w pozycjach międzywęzłowych nie uniemożliwia odwzorowania struktury przez sieć, ponieważ nie ma wątpliwości co do właściwej pozycji brakujących lub przesuniętych atomów. Dyslokacje wprowadzają natomiast istotne zaburzenie periodycznej budowy kryształów.

/"Wynika to także z następującego rozumowania: rysuje się wokół wycinka struktury zawierającego linię dyslokacji zamknięty kontur o dowolnym kształcie, tzw. obwód (kontur) Burgersa, przebiegający przez obszary struktury o niezaburzo-ńęj budowie (rys. 2.14a). W krysztale nie zawierającym dyslokacji (rys. 2.14fc)

b)

^g)

. y y r

13'    12■

5    6    7

0^"K)^K)nO
4p T	O	O	o	Oa 1
30 I	O	o	o	i Ós i
20	O	o	ó	i 010
1				i
1%<=914		o	ó	0«
o	m	*0-4-	Cr D

13-    12

^ wektor Burgersa

Rys. 2.14. Obwód (kontur) Burgersa wokół linii dyslokacji krawędziowej (a) i równoważny obwód w krysztale idealnym (b) (linią kropkowaną zaznaczono równoważny obwód w krysztale idealnym w przypadku wyjęcia ze struktury przedstawionej na rys. a dodatkowej pół płaszczyzny atomowej; umowny początek i koniec obw.odu zaczerniono)

57