Fazy rozwoju czytelniczego dziecka 1

przeznaczonych zauważają ramy tekstu np. „dawno dawno temu" i „odtąd żyli długo i szczęśliwie". Dodatkowym czynnikiem wpływającym na kształt odbioru dzieła literackiego przez dziecko są cechy osobowe, indywidualność, wrażliwość, wyobraźnia, empatia. W tej fazie kontaktu literackiego z dzieckiem kończy się proces jego przygotowania do lektury w stopniu podstawowym.

Samodzielna lektura dziecka

W przypadku książek obrazkowych dla dzieci granica miedzy książką a zabawą jest niewyraźna, dopiero kiedy teksty dla dzieci są przede wszystkim do słuchania, można mówić o literaturze i o prawdziwym kontakcie z książką. Ten kontakt czytelniczy przechodzi przez pewne etapy (jest to związane z dorastaniem dziecka jako odbiorcy), można wyróżnić trzy modele kontaktu dziecka z książką:

1.    Mieści się w haśle „poczytaj mi, mamo" - są serie książek dla najmłodszych czytelników, których umiejętność czytania nie jest jeszcze rozwinięta, dlatego obecność dorosłego, który „na głos" czyta dziecku lekturę. Obowiązuje tu zasada identyfikacji psychicznej dziecka z jego opiekunem - dziecko przyjmuje jego interpretacje, intonację głosową, zwerbalizowany komentarz jako swój główny system wartości, ważny jest tu autorytet opiekuna.

2.    Dotyczy dzieci starszych, które potrafią już czytać (8-10 lat), składają lepiej lub gorzej litery,ale nie są w stanie uchwycić całkowitego znaczenia utworu literackiego. Koncentrując się na „odkodowywaniu" liter upraszcza znaczenie czytanego tekstu. Radzi sobie z tekstami prostymi i krótkimi, przy utworach bardziej skomplikowanych w budowie i znaczeniu treściowym powraca do modelu nr li zwraca się po pomoc do dorosłych. Na tym etapie ujawnia się chęć naśladowania wzorów literackich, dziecko stawia się w obrębie świata przedstawionego, obdarza emocjami wybranego bohatera dzięki temu powstaje „dwutekst" (jeden stworzony przez autora dzieła a drugi przez dziecko), który łączy świat realny i przedstawiony dążąc do dziecięcej autodydaktyki.

3.    Następuje tu pełny kontakt czytelniczy gdy dziecko 11-12 letnie potrafi korzystać z czytania(tzw. samodzielna lektura). Nastolatek wchodzi w okres niezależności intelektualnej, swobody - widać świadomy wybór, upodobania estetyczne. Lektura jest już odbierana jako składnik życia psychicznego, który kreuje własny obraz świata. Świat zewnętrzny czytelnika może zostać przyjęty lub odrzucony jako jeszcze niezrozumiały. Komunikacja ze światem przebiega najlepiej w tym okresie na poziomi lektury, która pozwala mu uzyskać świadomość siebie samego. W tym wieku pojawia się niechęć do wyrażania emocji, przeżyć, widać postawę przekory, zaprzeczenie samego siebie, zachwianie autorytetem dorosłych, chęć posiadania własnej tajemnicy. To wszystko może dać lektura. Przy takiej postawie lektura czytana jest we własnym imieniu, traktowana jako wartość, wyzwala reakcje osobiste i tworzy drogę wyobraźni. Wiadomo, ze styl odbioru decyduje o projekcji świata. Głowiński przedstawił rejestr podstawowych stylów odbioru, sposobu odczytywania dzieła:

Świat przedstawiony:

-jako obraz świata realnego -jako wzór do naśladowania -jako sacrum

- którego sens kryje „drugie dno" utworu -jako przekaz osobowości autora -jako wartość autonomiczna.

W zależności od umieszczenia się „ja" czytelnika w jednym z wyżej wymienionych światów przedstawionych określa postawę percepcyjna wobec utworu jak również stosunek do wskazanego przez ten tekst świata zewnętrznego.