Finanse p stwa Wypych4 065

Wybrane instrumenty zarządzania finansami w przedsiębiorstwie

Wybrane instrumenty zarządzania finansami w przedsiębiorstwie

m

^Er='ZPi^Xri

gdzie:

E_r - oczekiwana stopa zwrotu,

r_t - i-ta możliwa wartość stopy zwrotu z danego przedsięwzięcia,

/;, - prawdopodobieństwo wystąpienia z-tej możliwej stopy zwrotu z danego przedsięwzięcia,

m - liczba możliwych do osiągnięcia stóp zwrotu w ramach danego przedsięwzięcia.

Stopień ryzyka danego przedsięwzięcia jest uzależniony od stopnia zróżnicowania możliwych do osiągnięcia stóp zwrotu z tego przedsięwzięcia. Im mniejszy jest stopień zróżnicowania tych stóp tym większe jest prawdopodobieństwo osiągnięcia oczekiwanej stopy zwrotu, a tym samym mniejszy jest poziom ryzyka. Natomiast większe zróżnicowanie możliwych stóp zwrotu świadczy o wyższym poziomie ryzyka. Jako miarę zróżnicowania możliwych stóp zwrotu (miarę poziomu ryzyka) można wykorzystać odchylenie standardowe (ew. wariancję). Odchylenie standardowe można zapisać w postaci następującej formuły:

gdzie:

S - odchylenie standardowe możliwych stóp zwrotu z danego przedsięwzięcia od wartości oczekiwanej stopy zwrotu.

W praktyce stosowanie tej metody napotyka bariery informacyjne. Dlatego dla potrzeb szacowania oczekiwanej stopy zwrotu oraz skali ryzyka danego przedsięwzięcia wykorzystuje się albo oceny ekspertów albo informacje z przeszłości związane z analogicznymi lub podobnymi przedsięwzięciami.

Okazuje się, że oszacowane w ten sposób parametry nie zawsze pozwalają podjąć racjonalną decyzję. Szczególnie, gdy wraz ze wzrostem stopy zwrotu zwiększa się stopień ryzyka. Inwestorzy podejmując decyzje starają się maksymalizować stopę zwrotu przy jednoczesnym minimalizowaniu ryzyka. W takich sytuacjach może być wskazane obliczenie wskaźnika zmienności, rozumianego jako stosunku odchylenia standardowego do oczekiwanej stopy zwrotu:

Zr

Tak obliczony wskaźnik łączy w sobie oba wyżej zasygnalizowane kryteria oraz informuje o skali ryzyka przypadającego na jednostkę stopy zwrotu. Wobec powyższego inwestor będzie musiał zdecydować, jakie ryzyko jest skłonny ponieść, aby uzyskać wzrost stopy zwrotu o jednostkę.

Warto zwrócić uwagę na klasyczny przykład, ilustrujący sytuację zaobserwowaną w gospodarce Stanów Zjednoczonych (w badaniach uwzględniono lata 1926-1985). Ukazuje on oczekiwaną stopę zwrotu (E_r)y ryzyko mierzone odchyleniem standardowym (5) oraz wartość wskaźnika zmienności (V) dla typowych instrumentów finansowych.

Tablica 2.1. Stopa zwrotu i ryzyko wybranych instrumentów

finansowych

Instrument finansowy	Oczekiwana stopa zwrotu E,	Odchylenie standardowe S	Wskaźnik zmienności V
Akcje zwykłe	12.0	21,2	1,77
Obligacje przedsiębiorstw	5.1	8.3	1.63
Długoterminowe obligacje rządowe	4.4	8.2	1.86
Krótkoterminowe obligacje rządowe	3.5	3.4	0.97

Źródło: E. Smaga, Ryzyko i zwrot z inwestycji. FRRwP, Warszawa 1995. s. 22.

Uwzględnione instrumenty finansowe są uszeregowane według malejącej stopy zwrotu. Najbardziej rentowne są akcje zwykłe natomiast najmniej - krótkoterminowe obligacje rządowe. Przedstawionym przykład w pełni potwierdza ogólną zasadę według, której wraz ze wzrostem stopy zwrotu przedsięwzięcia rośnie jego ryzyko, czego odzwierciedleniem jest rosnące odchylenie standardowe.

Nieco inaczej przedstawia się wskaźnik zmienność obrazujący wzrost ryzyka związany z jednostkowym wzrostem oczekiwanej stopy zwrotu. Przyrost oczekiwanej stopy zwrotu z długoterminowych obligacji rządowych o jednostkę wiąże się z większym przyrostem ryzyka (5=1,86) niż to ma miejsce w przypadku obligacji przedsiębiorstw 5=1,63), a nawet akcji zwykłych (5=1,77). Wynika to z relatywnie niskiej oczekiwanej stopy zwrotu z długoterminowych obligacji rządowych.

Ważnym czynnikiem wpływającym na poziom ryzyka jest czynnik

65