Finanse p stwa Wypych'0 271

Wykorzystanie dźwigni w zarządzaniu przedsiębiorstwem

zadłużenia. Jednak regulowanie płatności nie jest zagrożone bankructwem. Płatności te płacone są z zysku netto przed akcjami zwykłymi, aby można było obliczyć dźwignie finansową należy wypłaty te ubrut-towić, co w powyższym wzorze wyrażono formułą: [PD/( 1 -t)].

Łatwo obliczyć, że stopień dźwigni finansowej dla firmy A, nie korzystającej z kapitału obcego jest równy jedności. Podajemy sposób obliczenia dla formuły drugiej:

DFL =

_80.000_

80.000 - 0 - [0/(1 - 0,34)]

Efekt dźwigni finansowej jest tym większy, im wyższe są stałe koszty finansowe, tzn. większe są zmiany zysku na jedną akcje (EPS) uzyskane z jednego procenta zmiany zysku operacyjnego (EBIT). Jednak wówczas większe jest także ryzyko finansowe związane z działalnością przedsiębiorstwa. Im stopień dźwigni finansowej jest bliższy jedności, tym mniejsze jest ryzyko finansowania działalności przedsiębiorstwa.

6. Dźwignia łączna

Dźwignia łączna stanowi iloczyn dźwigni operacyjnej i dźwigni finansowej. Stopień dźwigni łącznej obliczamy zatem na podstawie formuły:

DCL = DOL X DFL

Biorąc pod uwagę różne sposoby ujmowania dźwigni operacyjnej i finansowej wykorzystane mogą różnorodne formuły dla zapisu dźwigni łącznej. Oto niektóre z nich:

[1] DCL

S-VC. EBIT S-YC EBIT EBT ~ EBT

m dcl-^0/oAEB1T- ^0/0Ar z- °^/oAr

%AS    % A EBIT %AS

[3] DCL =

[4] DCL =

% A EBIT % A EB T _ % A EB T %A S ^X % A EBIT ~ %A S

% A EBIT %A EPS _ % A EPS % AS ^X % A EBIT % AS

gdzie:

DCL - stopień dźwigni łącznej (degree of combined leverage)

DOL - stopień dźwigni operacyjnej

DFL - stopień dźwigni finansowej

EBIT - zysk przed spłatą odsetek i opodatkowaniem

EBT - zysk brutto, zysk przed opodatkowaniem

S - sprzedaż netto

VC - koszty zmienne

% A r - procentowy przyrost rentowności kapitału własnego

W tablicy 7.1. zestawiono podstawowe ujęcia interpretacyjne opisanych trzech rodzajów dźwigni, uwzględniając relacje między sprzedażą (marżą brutto), zyskiem operacyjnym EBIT i zyskiem brutto EBT. Wskazano na kryteria wyróżniające poszczególne dźwignie oraz wyeksponowano różnice między statycznym i dynamicznym ujmowaniem dźwigni.

Tablica 7.1. Interpretacja dźwigni w ujęciu statycznym i

dynamicznym

Rodzaj dźwigni i podstawa jej wyodrębnienia	Interpretacja dźwigni w ujęciu statycznym	Interpretacja dźwigni w ujęciu dynamicznym
Dźwignia operacyjna - wyodrębnienie stałych kosztów operacyjnych	Relacja między marżą brutto a zyskiem operacyjnym: DOL =^— EBIT	Relacja między zmianami zysku Operacyjnego i zmianami Sprzedaży: DOL = ^%AEWT%AS
Dźwignia finansowa - wyodrębnienie odsetek	Relacja między zyskiem operacyjnym i zyskiem brutto: DFL = ^WTEBT	Relacja między zmianami zysku Brutto i zysku operacyjnego: m %b£BT DFL —- %AEBIT
Dźwignia łączna - wyodrębnienie stałych kosztów operacyjnych i odestek	Relacja między marżą brutto i zyskiem brutto: rCL MC EBIT _ MC EBIT EBT EBT	Relacja między zmianami zysku Brutto i sprzedaży: %AEBIT . %AEBT %AS ^X %AEBIT % AEBT %AS

271