img099 2

192 9. Specjalne metody badania niektórych półproduktów i wyrobów gotowych

Rys. 9.1. Wykres naprężeń ścinających w zależności od czasu wyznaczony za pomocą wiskozymetru Brabendera

t_:- czas płynności tworzywa (a). r_pl - naprężenie ścinające w czasie :_rp) - naprężenie jest stałe i odpowiada ciśnieniu formowania (c). i_T czas granicznej płynności, w którym tworzywo powinno wypełniać formę (b), r_|llp, - naprężenie ścinające odpowiadające granicznej plastyczności l*> czasie t_tplp (f). r_u(u - czas całkowitego utwardzania (d), r_ww naprężenie ścinające odpowiadające całkowitemu utwardzeniu tworzywa (g)

Plastyczność przetwórcza tworzyw może być również oceniana na podstawie pomiarów lepkości i mas cząsteczkowych polimerów. Dotyczy to w szczególności tworzyw termoplastycznych, takich jak polichlorek winylu), polistyren, poliamidy itp., oraz żywic chemoutwardzalnych przeznaczonych do odlewania bezciśnieniowego.

Plastyczność przetwórcza jest podstawową, ale nic jedyną właściwością charakteryzującą zachowanie się tworzywa w czasie formowania. Tworzywo bowiem może ulegać rozkładowi pod wpływem długotrwałego ogrzewania. Dotyczy to w szczególności tworzyw, których temperatury mięknienia są bliskie temperatur rozkładu, np. polichlorku winylu) i jego kopolimerów.

W przypadku tworzyw termoutwardzalnych może występować zjawisko niedostatecznego usieciowania w procesie prasowania wskutek zbyt niskiej tempera-tury lub zbyt krótkiego czasu prasowania. Ponadto w procesie formowania, zwłaszcza metodą wtrysku i prasowania, występuje zjawisko skurczu, o czym należy pamiętać podczas projektowania form.

Ze względu na znaczenie wymienionych zjawisk, poniżej omówiono znormalizowane metody ich badania.

9.1.1. Oznaczanie plastyczności prasowniczej tłoczyw termoutwardzalnych metodą Raschiga |1]

Badania prowadzi się w celu oznaczenia zdolności płynięcia tworzyw termoutwardzalnych i wypełniania formy w czasie prasowania.

Metoda polega na tym, że ściśle określoną ilość tłoczywa prasuje się w znormalizowanych warunkach w formie (rys. 9.2), której gniazdo zakończone jest wąskim, stożkowym kanalikiem. Tworzywo wprasowuje się do zwężającego się kanalika formy i tworzy wypraskę w kształcie gwoździa. Miarą plastyczności prasowniczej jest długość „gwoździa", czyli pręcikowej części wypraski, wyrażona w milimetrach.

Wykonanie oznaczenia i obliczanie wyników. Do badania należy przygotować tabletki o średnicy 28±0,5 mm i masie 7.5 g przez prasowanie w temp.

07V

Rys. 9.2. Forma do badania plastyczności prasowniczej tłoczyw termoutwardzalnych metodą Raschiga- Krah la