img144

diagnostyczny, który może być enzymatycznie rozłożony tylko przez określone gatunki bakterii. Na te pożywki przesiewa się kolonie drobnoustrojów z podłoży izolacyjnych. Najczęściej jest to wiele pożywek, pozwalających stwierdzić określone reakcje biochemiczne zachodzące pod wpływem danego gatunku drobnoustrojów. Przykładem może być szereg identyfikacyjny dla Salmonella sp., składający się z następujących pożywek: wody peptonowej z tryptofanem, podłoża z mocznikiem, podłoża Kliglera, podłoża z 10% laktozą.

Pożywki ze względu na ich skład chemiczny dzielimy na:

•    naturalne - pochodzące ze składników naturalnych lub tylko nieznacznie zmienionych, jak wyciągi z tkanek roślinnych lub zwierzęcych Do pożywek naturalnych zalicza się mleko odtłuszczone, surowicę krwi, a także częściowo przetworzone substraty, jak brzeczka, peptony;

•    półsyntetyczne - zawierające, oprócz składników naturalnych, również substancje chemiczne, np. mleko z lakmusem;

•    syntetyczne - składające się ze znanych i ściśle określonych składników organicznych i mineralnych.

Pożywki ze względu na konsystencję dzielimy na:

•    płynne - służące głównie do namnażania lub badania właściwości biochemicznych mikroorganizmów, np. bulion odżywczy;

•    półpłynne - zawierające 0,1-0,7% agaru. Badamy na nich np. ruch bakterii;

•    stałe (zwane podłożami) - otrzymuje się je, dodając środek zestalający -agar (1,5-2,0%) lub żelatynę (15-20%), są głównie wykorzystywane do określania liczebności mikroorganizmów, poznania morfologii kolonii i izolacji czystych kultur.

Specjalną grupę stanowią pożywki transportowe. Zazwyczaj są to pożywki minimalne, nie zawierające składników odżywczych, a jedynie sole mineralne i agar jako czynnik zestalający. Służą one do zabezpieczenia materiału mikrobiologicznego na czas transportu do laboratorium.

8.3. Cechy pożywek

Pożywki mikrobiologiczne powinny spełniać określone wymagania, wśród których należy wymienić zawartość:

•    wody (minimum 30%),

•    związków będących źródłem węgla i energii,

•    związków będących źródłem azotu,

•    związków mineralnych,

•    soli mineralnych

•    innych substancji.

Ponadto muszą one mieć odpowiednie stężenie jonów wodorowych (pH) oraz być sterylne (pozbawione jakichkolwiek mikroorganizmów) i klarowne.

68