IMGP3497

88 „Kronika wszytkiego świata" Marcina Bielskiego

uspójniające, chciał wypracować jakiś profil, zostawiał sygnały, że panuje nad całością choćby w postaci narratorskich gestów porządkujących dyskurs. Nie dobierał tekstów wyłącznie w dużej skali kompozycyjnej, by potem tłumaczyć ,jak leci". Płaszczyzna mikroanalizy również odkrywa jego interwencje: operował nie tylko obszernymi fragmentami, ale cyzelował detale: tu dorzucając drobiazg, tam coś ujmując, ówdzie zmieniając nawet kolejność zdań oryginału.

Praca Bielskiego ze źródłami ukierunkowana była głównie na pożytek narracyjny i atrakcje czytelnicze. W tym świetle rzekoma nieudolność może okazać się zręcznością, naiwność - talentem, niekompetencja - znajomością rzemiosła. Autor wykorzystał wszystkie możliwości oferowane przez podjęty gatunek w jego schyłkowej fazie. Wykorzystał - można powiedzieć - do cna, nie pozostawiając pola dla ewentualnych następnych aktualizacji. Trudno też sobie wyobrazić, i to z różnych względów, by ktoś próbował go przewyższyć (a zwłaszcza poszerzyć) w tej monumentalnej historycznej sylwie. Na terenie polskim jego kronika świata okazała się słowem pierwszym i w pewnym sensie ostatnim. Wydała, owszem, potomstwo, ale mizerne i słabowite: głównie tablice synchroniczne i podręczniki szkolne drukowane niekiedy w takim formacie, jakby przeznaczono je nie tyle do studiowania, ile do ściągania spod ławki w egzaminacyjnej potrzebie.