IMG28

Analizując stopień relaksacji naprężeń w stali 15G2ANb określony zależnością:

o„ - o

R = ^-¹    (10.14)

^aP

gdzie:

a_p - naprężenie początkowe,

<r_k - naprężenie końcowe

w funkcji parametru Hp, można stwierdzić, że istnieje liniowa zależność między stopniem relaksacji a parametrem Hp (rys. 10.7). Zależność tę można opisać równaniem R = 0,169///? - 2,3.

Parametryczne ujęcie stopnia relaksacji jest bardzo korzystne, gdyż pozwala w prosty sposób oszacować warunki relaksacji naprężeń (na przykład o 75%). Z zależności przedstawionej na rysunku 10.7 można określić, że relaksacji naprężeń o 75% (R = 0,75) odpowiada parametr Hp = 18,10. Z wykresu na rysunku 10.8 łatwo odczytać, że dla parametru Hp = 18,10 równoważne są odprężenia w temperaturze 600°C przez 5 godzin lub w temperaturze 650°C przez 0,4 godziny.

Spowodowany obróbką cieplną po spawaniu wzrost temperatury przejściowej kruchości określonej na podstawie próby udarności powoduje spadek odporności na działanie karbu, co pozostaje w wyraźnej sprzeczności z dążeniem do zmniejszenia ryzyka kruchego pękania. Obniżenie udarności dotyczy jednak tylko materiału blachy. W spoinie i w strefie wpływu ciepła ze względu na obecność struktur przesyconych (metastabilnych) następuje poprawa ciągliwości (rys. 10.17). Biorąc zatem pod uwagę całą konstrukcję, można przyjąć, że sumaryczne działanie odprężania będzie korzystne.

Znając zmianę stopnia relaksacji naprężeń, wytrzymałości na rozciąganie, temperatury przejścia w stan kruchy oraz odporności na kruche pękanie spoin w zależności od parametru Hp, można przewidywać końcowe właściwości materiału po dowolnych cyklach obróbki cieplnej odprężającej. Charakter tych zmian w zależności od parametru Hp pokazano na rysunku 10.18.

Rys. 10.17. Zmiany udarności spoiny i SWC w stali 18G2A oraz blach stali 18G2A i 15G2ANb

538