Jak pisać wypracowania typu maturalnego

Oprać. Diana Gawinecka

Jak pisać wypracowania typu maturalnego

Wstępne rozpoznanie całości

a)    poszukiwanie nadrzędnego sensu utworu, sprecyzowanie zakresu owych poszukiwań,

b)    sformułowanie wstępnej Jiipotezy interpretacyjnej.

1    .Nadawca-adresat

a) kto do kogo mówi

» kreacja podmiotu lirycznego („ja” liryczne)

& konstrukcja adresata monologu („ty” liryczne)

® relacje między }x>dmiotem i adresatem np. dystans (ja-ty; ja-wy), identyfikacja (my, ja -my)

b) w jakiej sytuacji

o sytuacja liryczna (okoliczności wypowiedzi, uwartuikowania sytuacyjne) o rodzaj liryki (np. bezpośrednia, pośrednia, wyznanie)

2    .Ukształtowanie wypowiedzi

a) jak mówi

® konstrukcja (organizacja) wypowiedzi lirycznej (np. monolog, dialog, wyznanie) o pozycja ,ja” lirycznego (dystans, zaangażowanie, humor, ironia itp.)

b) w jakim gatunku się wypowiada

® związek miedzy ukształtowaniem formalnym a charakterem wypowiedzi

o dostrzeganie funkcjonalności rozwiązania artystycznego, funkcjonalna analiza uwzględniająca znajomość konwencji oraz znaczcniotwórczą rolę zabiegów formalnych ® opis i analiza jako podstawa uogólnień interpretacyjnych, poprawne i funkcjonalne operowanie podstawowymi pojęciami z zakresu poetyki oraz budowy języka

c) dominanta kompozycyjna (nadrzędna zasada organizacji utworu)

o wpływ odczytanej dominanty na przyjętą hipotezę interpretacyjną.

3. Temat utworu

a) o czym mówi -informacje stematyzowane i implikowane

® uwzględnieni miejsc nacechowanych znaczeniowo (tytuł, pointa, gatunek)

• kluczowe wyrażenia i znaczące motywy kulturowe, funkcjonalne wykorzystanie przywołanych w utworze odwołań do kontekstu kulturowego (motywy, nawiązania intertekstualne)

b) juk wpisuje się w powszechnie obowiązujące poglądy (kontekst macierzysty)

4. Przywolanie właściwych kontekstów oraz sposób ich wyzyskania w odczytaniu sensu utworu

a) nawiązania przywołane w' utworze bezpośrednio

b) inne układy odniesienia, które oświetlają utwór, konteksty kulturowe (kontekst filozoficzny, estetyczny, genologiczny) i konteksty osobiste ucznia.

5.Interpretacja uogólniająca

a) wynikająca z odczytania całości teza interpretacyjna

b) sposób oceny i wartościowania

INTERPRETACJA PORÓWNAWCZA Rozpoznanie nadrzędnej zasady zestawienia utworów

a) podobicństwa

b) różnice

c) wstępna hipoteza odczytania utworu

Analiza i interpretacja utworów (podstawowe płaszczyzny porównania utworów')

1 .Miejsca nacechowane semantycznie, kluczowe wyrażenia i motywy 2.1nstancje nadawczo-odbiorcze 3.Uklształtowanie wypowiedzi 4Temat

5. Kontekst

6. Uogólni cnie utworów w kontekście wykorzystanych układów' odniesienia.

Uogólnienie interpretacyjne zestawu tekstów

(Rozw iązania szczegółow e jak przy interpretacji jednego utworu >

MATURA PODSTAWOWA: Poziom idei, podstawowe kompetencje czytelnicze -ożyli CO JEST W TEKŚCIE NAPISANE -PO DOKŁADNYM PRZECZYTANIU LINIJKA PO LINIJCE TEKSTU. WYPISANIU SKOJARZEŃ, WNIOSKÓW, ODWOŁANIE SIĘ DO CAŁOŚCI UTWORU(gdy takie poIeccnic)JEPOKI, GATUNKU, TEMATU. BOHATERÓW. MOTYWÓW itp.

MAUJRA ROZSZERZONA: CO I JAK (W JAKI SPOSÓB PRZEKAZANE, JAK TEKST JEST SKONSTRUOWANY) -WAŻNE SŁOWO: KREACJA!!! NP.BOHATERA , A TAKŻE SIOWO :KONTEKST!!! Tekst ma zostać potraktowany jako struktura: co jest w tekście i jak zostało napisane.