Kiszonki Bitwa A 17

Baza paszowa oraz jakość kiszonek

Uwarunkowania wpływające na pobieranie kiszonek u bydła

Cezary Purwin, Dariusz Minakowski liWM Olsztyn

Wysoki udział kiszonek (zazwyczaj ca 50% sm dawki) w żywieniu bydła powoduje, że odgrywają one kluczową rolę w pokryciu potrzeb pokarmowych tego gatunku zwierząt oraz uzyskiwanych efektach produkcyjnych. Nie bez znaczenia jest również ich wpływ na stan zdrowotny oraz rozród bydła. Dlatego znajomość najważniejszych uwarunkowań wpływających na pobranie suchej masy kiszonek ma duże znaczenie w racjonalnym ich wykorzystaniu w żywieniu bydła. Poznanie czynników ograniczających pobranie kiszonek przez bydło, szczególnie przez krowy mleczne stanowi istotny element wpływający na produkcyjność bydła oraz rentowność produkcji mleka i żywca.

Pasza objętościowa 32%

Pobranie suchej masy jest determinowane wieloma czynnikami, zależy głównie od masy ciała zwierząt oraz poziomu produkcji, a także od jakości kiszonek, które stanowią podstawową paszę objętościową u bydła (Rys. 1).

Czynniki wpływające na jakość kiszonek

Prawidłowe wykonanie kiszonki stymuluje właściwy przebieg procesów fermentacji mlekowej, ogranicza straty cukrów i innych składników pokarmowych oraz wpływa na zwiększenie pobrania suchej masy tej paszy. Do głównych czynników obniżających jakość kiszonek można zaliczyć m. in.:

►    niską zawartość suchej masy w zielonkach i innych surowcach przeznaczonych do produkcji kiszonek, co może być przyczyną rozwoju niepożądanej mikroflory np. beztlenowych bakterii z rodzaju Clostridium powodujących fermentację masłową, której produkty przyczyniają się do obniżenia pobierania kiszonki; nadmierna wilgotność w surowcach powoduje rozwój Clostridium sp. zaliczanych do grupy bakterii sacharolitycznych prowadzących fermentację masłową (Cl. butyricum, Cl. para-butyricum, Cl. tyrobutyricum, Cl. skatol) lub proteolitycznej, która powoduje rozkład białka w zakiszanym materiale (Cl. sporegones, Cl. perfringens, Cl. botulinum); w kiszonkach, w których występują Cl. sp. stwierdza się zmiany cech sensorycznych, wzrost wilgotności, zmiany kwasowości oraz zwiększenie koncentracji amoniaku i kwasu masłowcgo;

►    niską stabilność tlenową kiszonek, która powoduje wzrost liczebności bakterii Listeria mouocytogcnes, które mogą być przyczyną występowania u zwierząt schorzenia określonego mianem listeriozy;

► nadmierną koncentrację suchej masy (pow. 50%), która powoduje zwiększenie podatności kiszonki na porażenie pleśnią, w tym grzybami toksynotwórczymi, co prowadzi nie tylko do zagrożenia zdrowia zwierząt, ale również obniżenia pobierania SM kiszonki.

W ocenie jakości kiszonek w aspekcie mikrobiologicznym uwzględnia się również stopień występowania patogenów bakteryjnych z rodzaju Enterobakteriaceae, w tym m.in. Salmonella oraz szczepów bakterii E. coli. Obecność Escherichia coli 0157-.H7 w kiszonce może być przy-

/

Wydajność mleczna i okres laktacji 35%

Pasza treściwa

Masa ciała    17%

16%

Rys. 1. Najważniejsze czynniki wpływające na pobranie SM u bydła (Gruber i wsp., 2004)

116