larsen0215

10. Czynność serca 215

Na przebieg krzywej funkcji lewej komory mają oczywiście wpływ zmiany podatności lewej komory. Korelacja pomiędzy ciśnieniem w lewej komorze i zmienioną objętością końcoworozkurczo-wą przy zmniejszonej podatności jest taka sama jak przy prawidłowej podatności lewej komory.

4.2 Frakcja wyrzutowa

Frakcja wyrzutowa (EF - ejection fraction) jest to wskaźnik szczególnie przydatny w praktyce klinicznej przy ocenie mechanicznej czynności lewej komory. Określa on zależność pomiędzy objętością wyrzutową a objętością końcoworozkurczową:

objętość    - objętość

końcoworozkurczową końcowoskurczowa objętość końcoworozkurczową

lub

objętość wyrzutowa objętość końcoworozkurczową (EDV)

- Prawidłowe wartości EF lewej komory w spoczynku wynoszą 0,5-0,7 (= 50-70%).

Frakcja wyrzutowa prawej komory wynosi 0,55 i jest nieco mniejsza od frakcji wyrzutowej lewej komory.

Frakcję wyrzutową można mierzyć nieinwazyjnie lub metodą inwazyjną. Oceniając frakcję wyrzutową należy pamiętać, że jej wielkość zależy od obciążenia serca. Przy zwiększonym obciążeniu następczym frakcja wyrzutowa maleje, mimo że kurczliwość mięśnia sercowego nie ulega zmianie. W razie bardzo małego obciążenia wstępnego i niskiej objętości końcoworozkurczowej komory, frakcja wyrzutowa zmniejsza się zgodnie z mechanizmem Franka-Starlinga. Nawet przy obniżonej frakcji wyrzutowej może być zachowana prawidłowa objętość wyrzutowa.

4.3 Zależność pomiędzy ciśnieniem a objętością

Funkcję komory można również przedstawić jako wzajemną relację pomiędzy ciśnieniem a objętością (ryc. 10.4). W tym celu wykreśla się pętlę, której wysokość odpowiada wysokości ciśnienia skurczowego w komorze, a szerokość objętości wyrzutowej. Powierzchnia pod tą częścią krzywej, która odpowiada ciśnieniu skurczowemu, jest miarą pracy serca w fazie wyrzutu. Powierzchnia pod fragmentem krzywej, który odpowiada ciśnieniu rozkurczowemu, jest miarą pracy w fazie napełniania komory i rozkurczu. Objętość zawarta pomiędzy częściami skurczową i rozkurczową lub szerokość wykreślonej pętli jest to różnica pomiędzy objętościami końcoworozkurczową i końcowo-skurczową, a tym samym stanowi objętość wyrzutową. Praca serca (zależąca od ciśnienia i objętości) odpowiada powierzchni pola na wykresie ciśnienia i objętości.

Pracę wyrzutową serca można obliczyć według następującego wzoru:

- Praca wyrzutowa serca = objętość wyrzutowa x (średnia wysokość ciśnienia skurczowego w lewej komorze w czasie wyrzutu - średnia wysokość ciśnienia rozkurczowego w lewej komorze).

4.4 Podatność (relaksacja)

Czynność rozkurczową serca określają wzajemne zależności ciśnienia i objętości oraz szybkość relaksacji po zakończonym skurczu. Końcowa faza ciśnienia w lewej komorze najczęściej przypada na okres relaksacji, dlatego to połowę tego okresu, t_l/2, można uznać za miarę szybkości relaksacji. Oczywiście na wielkość t_1/2 wpływają różne zmienne, np. obciążenie i kurczliwość komory. Zmiany szybkości relaksacji mają istotny wpływ prawdopodobnie tylko na przebieg jednej trzeciej, najwyżej po-

ciśnienie

Ryc 10.4 Trzy charakterystyczne krzywe ciśnienia-objętości przy różnych wielkościach obciążenia wstępnego i następczego (Chatterjee, 1991; zmodyfikowano).